Bộ Tài chính vừa có công văn hồi đáp Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) về đánh giá tác động của cải cách tiền lương mới từ ngày 1/7 đến thực hiện chính sách bảo hiểm xã hội (BHXH).

Mức tăng sẽ vượt khả năng cân đối ngân sách

Mới đây, xét trên yếu tố trượt giá vào điều chỉnh lương hưu và tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023, BHXH Việt Nam đề xuất từ ngày 1/7/2024 điều chỉnh lương hưu 8%. Trong khi đó, Bộ LĐ-TB&XH cho rằng, từ ngày 1/7/2024, lương hưu ít nhất phải tăng 15%.

Theo Bộ LĐ-TB&XH, mức điều chỉnh 15% lương hưu nhằm đảm bảo bù đắp trượt giá để duy trì giá trị của khoản lương hưu, trợ cấp hiện hưởng của người thụ hưởng do tác động bởi yếu tố lạm phát; đồng thời, chia sẻ một phần thành quả từ phát triển kinh tế của 3 năm (2019, 2020 và 2021), do trong năm 2020 và 2021 không thực hiện điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH.

Từ đề xuất của Bộ LĐ-TB&XH, Bộ Tài chính đề nghị Bộ LĐ-TB&XH tính toán lại mức đề xuất tăng lương hưu, trợ cấp BHXH 15%; tăng chi trợ cấp ưu đãi người có công cách mạng 29,2% (từ 2.055.000 lên 2.655.000 đồng mỗi tháng); tăng chuẩn trợ cấp xã hội 38,9% (từ 360.000 lên 500.000 đồng mỗi tháng).

Với mức tăng 15%, tổng kinh phí chi trả vượt khả năng cân đối của dự toán ngân sách nhà nước nửa cuối năm 2024. Ảnh minh họa

Với mức tăng như trên, tổng kinh phí chi trả là 17.276 tỷ đồng, gấp 2,3 lần nguồn kinh phí được Quốc hội phê duyệt (7.430 tỷ đồng), vượt khả năng cân đối của dự toán ngân sách nhà nước nửa cuối năm 2024.

Bộ Tài chính nêu rõ ngân sách trung ương khó khăn, tiền bố trí cho tăng lương hưu và các khoản trợ cấp hạn chế trong khi một số địa phương dư nguồn lực lớn cho cải cách tiền lương. Nhằm giảm áp lực cho ngân sách nhà nước và chủ động nguồn kinh phí, Bộ Tài chính đề nghị Bộ LĐ-TB&XH báo cáo cấp thẩm quyền cho phép dùng nguồn tích lũy của trung ương và tiền còn dư của địa phương sau cải cách tiền lương để chi cho các chính sách này.

Căn cứ tính lương hưu như thế nào khi bỏ lương cơ sở?

Trong chiều 15/3, tại phiên họp thứ 31 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật BHXH sửa đổi, Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh báo cáo về tác động của cải cách chính sách tiền lương đến việc thực hiện chính sách BHXH.

Báo cáo cho thấy, dự thảo Luật BHXH sửa đổi chưa dự liệu được tác động của sự thay đổi này ở các quy định liên quan. Điều này dẫn đến khoảng trống về quy định trong dự thảo luật. Cụ thể, khi thực hiện chính sách cải cách tiền lương, lương cơ sở và hệ số lương hiện hành được bãi bỏ để xây dựng chế độ tiền lương mới.

Theo bà Nguyễn Thúy Anh, khi không còn lương cơ sở, sẽ không còn căn cứ khi điều chỉnh lương hưu, trợ cấp xã hội theo quy định của pháp luật hiện hành, không còn căn cứ tính mức hưởng một số chế độ BHXH cũng như các chế độ khác.

Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thúy Anh bày tỏ nhiều lo ngại khi 1/7 tới đây, không còn lương cơ sở sẽ không còn căn cứ khi điều chỉnh lương hưu, trợ cấp xã hội. Ảnh: quochoi.vn

Bên cạnh đó, tiền lương làm căn cứ đóng BHXH của các đối tượng ở khu vực công sẽ tăng lên so với hiện hành. Việc này sẽ làm tăng phần chi ngân sách nhà nước để đóng BHXH cho nhóm đối tượng này và cũng sẽ dẫn đến lo ngại việc tăng lương dẫn đến chênh lệch khá lớn giữa người nghỉ hưu trước và sau ngày 1/7/2024.

Trước mắt, cơ quan chỉnh lý luật cho rằng cần thể hiện các quy định có liên quan đến lương cơ sở theo hướng, khi luật có hiệu lực, mức hưởng lương hưu, trợ cấp xã hội không thấp hơn mức hưởng gần nhất. Việc điều chỉnh lương hưu, trợ cấp (nếu có) thực hiện theo quyết định của Chính phủ.

Cụ thể, Ủy ban đề xuất bổ sung điều khoản chuyển tiếp "Chính phủ quy định mức tiền trợ cấp không thấp hơn mức hiện hưởng gần nhất" trước khi luật BHXH sửa đổi có hiệu lực.

Tăng lương hưu theo 3 nhóm đối tượng

Cũng tại phiên họp thứ 31, về vấn đề mức tăng lương hưu, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung báo cáo, sau khi tiếp thu ý kiến của Ban Chỉ đạo Trung ương về cải cách tiền lương, Bộ đã xây dựng phương án điều chỉnh lương hưu, phân chia thành 3 nhóm đối tượng.

Nhóm đầu tiên là những người nghỉ hưu thông thường. Với nhóm này, mức tăng lương hưu sẽ được tính toán hợp lý giữa khu vực đang làm việc với người nghỉ hưu, hài hòa giữa người cùng chức vụ trước và sau 1/7/2024...

"Quan điểm của chúng tôi, việc điều chỉnh mức lương hưu không thấp hơn 50% so với mức tăng lương sau cải cách để đảm bảo hài hòa, cân đối, không để người nghỉ hưu bị đẩy xa hơn, thiệt thòi khi cải cách tiền lương", Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH Đào Ngọc Dung. Ảnh: quochoi.vn

Với nhóm những người nghỉ hưu trước ngày 1/7/2024, nhà nước cần áp dụng mức bù để giảm phần chênh lệch lương giữa người nghỉ hưu trước và sau thời điểm cải cách chính sách tiền lương.

Ngoài áp dụng chính sách BHXH, những người hưởng lương theo ngân sách khi về hưu được đảm bảo đầy đủ chế độ như người nghỉ hưu bình thường.

Với nhóm nghỉ hưu trước năm 1995, Bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cho biết, sẽ có chính sách đặc biệt để đẩy lương hưu lên cao hơn nữa.

"Với nhóm này, chúng tôi sẽ đề nghị Bộ Chính trị, các cơ quan có thẩm quyền cho áp dụng những chính sách đặc biệt", Bộ trưởng Đào Ngọc Dung cho biết.

Trong tháng 4/2024, Bộ LĐ-TB&XH sẽ trình dự thảo Nghị định điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng để phù hợp với cải cách tiền lương. Ảnh: laodongcongdoan

Trước đó, tại Nghị định số 42/2023/NĐ-CP ngày 29/6/2023 điều chỉnh lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng, từ 1/7/2023, tăng lương hưu, trợ cấp BHXH và trợ cấp hằng tháng từ 12,5% đến 20,8%.

Người nghỉ hưởng lương hưu, trợ cấp hằng tháng trước năm 1995, sau khi điều chỉnh mà vẫn hưởng dưới 3 triệu đồng/tháng thì sẽ được tăng thêm. Cụ thể: người hưởng dưới 2,7 triệu đồng/tháng được tăng thêm 300.000 đồng/tháng; người hưởng từ 2,7 đến dưới 3 triệu đồng/tháng được tăng lên 3 triệu đồng/tháng.

Từ năm 1995 đến hết năm 2023, Quốc hội, Chính phủ đã tiến hành 23 lần điều chỉnh lương hưu. Sau nhiều lần điều chỉnh, mức lương của người nghỉ hưu hiện nay đã tăng từ 21 đến 26 lần so với mức lương hưu tại thời điểm năm 1995.

Theo BHXH Việt Nam, hiện cả nước có gần 3,4 triệu người hưởng các chế độ hưu trí và trợ cấp bảo hiểm xã hội hằng tháng với mức hưởng bình quân là 5,6 triệu đồng/người/tháng, còn người hưởng lương hưu từ nguồn ngân sách Nhà nước là 4,7 triệu đồng/người/tháng.

Số tiền lương hưu hằng tháng thấp nhất của người thụ hưởng hiện nay 1,8 triệu đồng/người/tháng, trừ đối tượng là người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn.

* Phỏng vấn người lao động về hưu trước thông tin đề xuất lương hưu tăng 15%.

Ba loại tiền lương dự kiến tăng từ 1/7/2024 Lương công chức, viên chức, lương hưu, lương tối thiểu vùng dự kiến sẽ tăng từ ngày 1/7/2024.

Giáo viên băn khoăn khi cải cách lương bỏ phụ cấp thâm niên Bắt đầu từ 01/7/2024, lương giáo viên sẽ thay đổi theo nguyên tắc cùng mức độ phức tạp công việc sẽ có mức lương như ...

Kinh nghiệm giản đơn để có thỏa ước lao động tập thể chất lượng Thỏa ước lao động tập thể chất lượng không chỉ giúp người lao động hưởng lợi, cải thiện đời sống, an tâm làm việc mà ...

Tăng lương "chưa từng có tiền lệ" để hút lao động Gần 2 tuần sau khi áp dụng chính sách tăng lương “chưa từng có tiền lệ”, Công ty TNHH MTV Kad Industrial SA Việt Nam ...