Dọc theo các con đường bên sông Cái Cui và sông Kinh, thuộc xã Xuân Hòa, huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng, những mái nhà nằm san sát nhau, lẫn trong màu khói đen sì của các lò than đang hoạt động.

Mồ hôi nhễ nhại bên chiếc lò đang rực lửa, bà Nguyễn Thị Nhẫn (56 tuổi), cho biết, gia đình đình bà không đất đai canh tác nên đã tìm đến đây xin vào làm ở một lò than đã được 4 năm. Công việc của bà là chụm lửa, bốc dỡ than, còn chồng và con trai khuân vác, vận chuyển than xuống ghe hoặc chất lên xe tải.

Lao động nữ làm việc vất vả bên lò than rực lửa ở xã Xuân Hòa. Ảnh: P.V

Công việc vất vả, mỗi ngày bà Nhẫn kiếm được 200.000 đến 250.000 đồng.

"Trong các công đoạn, tôi sợ nhất là lúc dỡ lò, đem than ra vì ngộp, bụi bặm và nóng dữ lắm. Hồi mới đầu làm không quen, mấy lần suýt bị ngất, mọi người phải đỡ tôi ra ngoài lò cho thoáng khí. Về sau làm quen thì không còn ngạt thở nữa", bà Nhẫn kể.

Cách đây khoảng nửa thế kỷ, làng nghề hầm than ở xã Xuân Hòa (huyện Kế Sách, tỉnh Sóc Trăng) hình thành, tạo công ăn việc làm, thu nhập cho hàng ngàn lao động.

Người lao động lem luốc vì bụi than. Ảnh: P.V.

Bà Võ Thị Út (60 tuổi) chia sẻ: “Nghề hầm than là nghề truyền thống của cả xóm này. Từ xưa tới nay, cứ nhà ai có đất thì xây lò, ai không có đất thì đi làm mướn cho các chủ lò mà sinh sống. Những ai từng làm việc ở đây mới thấy được cái nghề này cơ cực đến nhường nào. Để hoàn thành một mẻ than phải trải qua rất nhiều công đoạn trong gần hai tháng trời. Cực nhất là công đoạn “chụm” than (cho củi vào lò đốt). Cả đêm cứ phải canh 1 tiếng rưỡi dậy chụm một lần nên không bao giờ được ngủ ngon giấc. Biết là vất vả, nhưng phải ráng làm, chúng tôi chỉ mong sao có thêm thu nhập lo cho cuộc sống để con chúng tôi sau này được khá hơn”.

Nghề hầm than tạo việc làm cho hàng ngàn lao động phổ thông ở địa phương. Mức thu nhập từ nghề này tương đối cao, bình quân một năm mỗi lò hầm than sau khi trừ hết chi phí còn lãi hàng trăm triệu đồng. Vào chính vụ, thu nhập của người làm công cho chủ lò cũng từ 300.000 đồng - 400.000 đồng/ngày.

Không khí hoạt động tại các lò than xã Xuân Hòa. Ảnh: P.V.

Hiện làng than xã Xuân Hòa có đến cả nghìn lao động gắn bó với nghề hầm than, trong đó có khoảng 50% là lao động nữ tham gia vào các công đoạn như lên củi từ ghe, vô lò đốt rồi ra than. Đây là những công việc vất vả, thường xuyên tiếp xúc với khói bụi.

Ghi nhận tại tỉnh Hậu Giang, toàn tỉnh hiện có khoảng 900 lò hầm than củi với hơn 410 hộ dân làm nghề. Trong đó, xã Phú Tân, huyện Châu Thành có 532 lò với 299 hộ dân làm nghề, số còn lại tập trung ở hai xã Đại Thành và Tân Thành của thành phố Ngã Bảy. Không ai nhớ rõ nghề hầm than củi này có tự bao giờ, chỉ biết họ làm nghề này đã 30-40 năm từ những lò than cũ mà ông cha để lại.

Bà Phan Huệ Sen ở xã Phú Tân, huyện Châu Thành, cho hay: “Làm cái nghề này vất vả lắm, phải thường xuyên tiếp xúc với khói bụi, nhiệt độ cao. Việc vận chuyển than cũng nặng nhọc, một xe than khoảng 40 - 50kg, với sức phụ nữ thì các chị phải gồng mình để hoàn thành công việc. Hơn nữa, giá cả nhiều khi rất bấp bênh, lời lãi không là bao, nhưng cũng đủ để anh, chị, em công nhân nuôi sống gia đình, lo cho con cái học hành”.

Để khắc phục ảnh hưởng môi trường cũng như bảo vệ sức khỏe của nhân công tại các lò hầm than, thời gian qua, tỉnh Sóc Trăng và Hậu Giang đã triển khai nhiều giải pháp.

Mới đây, tỉnh Hậu Giang đã xây dựng chính sách hỗ trợ các chủ lò than chuyển đổi nghề, cũng như lắp đặt các thiết bị xử lý khói, bụi, hỗ trợ đào tạo nghề, giới thiệu, giải quyết việc làm cho người lao động ở các lò than.

Thường trực Ủy ban nhân dân tỉnh cũng vừa thông qua đề án về bảo vệ môi trường. Quan điểm của tỉnh là chỉ cấp phép hoạt động cho những cơ sở hầm than củi có thiết bị xử lý khói bụi, bảo đảm không gây ô nhiễm môi trường. Tỉnh sẽ có chính sách hỗ trợ các chủ lò than 50% kinh phí để chuyển đổi nghề cũng như lắp đặt các thiết bị xử lý khói, bụi; đồng thời, có chính sách hỗ trợ đào tạo nghề, giới thiệu, giải quyết việc làm cho người lao động làm thuê ở các lò than...

Nâng cao chất lượng hoạt động công tác nữ công trong tình hình mới Liên đoàn Lao động tỉnh Lâm Đồng vừa tổ chức cuộc hội thảo nhằm tìm ra các giải pháp, mô hình hoạt động nữ công ...

5 nhiệm vụ trọng tâm của Công đoàn Việt Nam tháng 3/2024 Công đoàn Việt Nam đã đề ra 5 nhiệm vụ trọng tâm trong tháng 3/2024.

Tạo việc làm cho lao động hồi hương Khi những hạn chế về hạ tầng, thu hút đầu tư... dần được khắc phục đã giúp người lao động an tâm làm việc trên ...