Theo các nghệ nhân trồng đào, một cây đào đẹp gốc phải già, xù xì và bám đất, hội đủ các tiêu chí cổ, kỳ, mỹ. Ngoài ra, cành dưới phải to hơn cành trên. Thân, cành, cành dăm phải nhỏ dần. Cây càng nhiều cành dăm càng lắm nụ, nhiều hoa. Với nhiều người ở miền Bắc, không có một cành đào đẹp trong nhà đón Tết thì không thành Tết.

Tùy vào sở thích của người chơi để chọn dáng đào. Hai dáng cây cơ bản, dễ nhận biết là dáng trực và dáng huyền. Dáng trực - cây vươn thẳng, thể hiện bản tính cương trực, mạnh mẽ. Dáng huyền - cây vươn ra ngoài chậu và chúi hẳn xuống dưới, thể hiện tính cách nhẹ nhàng, mềm mại, song tiềm ẩn một sức sống mãnh liệt.

Để hoa nở đúng độ, khoảng 21 đến 23 tháng Chạp nên chọn cây có nhiều cành dăm, nụ hạt đỗ hoặc nụ có đầu hơi trắng. Trên cây, chỉ điểm một vài quả. Khi chọn cành đào, để giữ cành tươi, nên cắt vát dưới gốc, để diện tích tiếp xúc với nước nhiều hơn. Cho một vài giọt nước rửa bát vào bình, sẽ làm tăng khả năng lưu dẫn nước lên cây, giúp cây tươi lâu hơn. Nếu thời tiết lạnh, nên đặt cành đào trong bình nước ấm, để hoa nở sớm. Muốn hãm cây ra hoa nhiều khi thời tiết nóng, nên dùng nước lạnh.

Một cây đào Nhật Tân được định giá tới 50 triệu đồng. Ảnh thuvienanh.net

Những năm qua, nhiều người cũng có thú chơi quất. Quất có luồng sinh khí tốt, là biểu hiện của sự quây quần, no ấm. Với quất, nên chọn cây có đủ quả chín, quả ương, quả xanh, hoa - với ý nghĩa “tứ đại đồng đường”, sung túc, vui vầy.

Trước đây, quất chỉ trồng dưới đất, ở ngoài sân, sảnh, nhưng hơn chục năm nay, dân sành quất đưa các dáng quất bonsai vào nhà. Một số thế quất có ý nghĩa như: long phượng, mẫu tử, phu phụ tử, phúc lộc thọ - tam đa, ngũ phúc - năm tán. Tùy vào sở thích, không gian bài trí rộng hay hẹp và vị trí đặt cây quất mới có thể tư vấn cách chọn cụ thể. Một cây quất bonsai tuổi đời càng cao, càng đẹp. Gốc, thân rêu phong, xù xì. Tán cây phải chạm đáy bình, hoặc chạm cuối thân bình. Cây càng nhiều quả, càng thể hiện sự sum vầy, no đủ. lộc, lá vươn lên, biểu thị sự thăng tiến.

Nếu người miền Bắc chuộng hoa đào chưng Tết thì người miền Trung và miền Nam luôn trung thành với cây mai vàng rực rỡ. Hoa mai là cây kiểng quý và sang. Hoa nở mỗi dịp Tết đến Xuân về, là điềm lành, biểu tượng cho niềm hạnh phúc, sự may mắn tràn đầy của một năm mới. Thú chơi mai kiểng cần đầu tư rất nhiều tiền bạc, công sức thể hiện sự tao nhã của mỗi người. Tiêu chuẩn một cây mai đẹp được tổng quát trong một công thức ngắn gọn: Nhất đế, nhì thân, tam cành, tứ nụ.

Một cây mai tuyệt đẹp. Ảnh anhdep.vn

“Đế” là phần gốc mai và bộ rễ mọc nổi lên trên mặt đất (nếu có). Gốc phải phình to hơn phần thân bên trên, vừa hợp tự nhiên lại tăng tính thẩm mỹ. Cây sẽ được đánh giá đẹp hơn nếu phần gốc nổi lên vài u nần, những hốc lõm sâu hoặc dăm ba đoạn rễ khí sinh bò ngoằn ngoèo trên mặt đất.

Thân cây quan trọng thứ nhì. Cây mai tơ đòi hỏi phần thân phải tròn trịa, cứng cáp, vỏ trơn láng, không bong tróc, thân phải to hơn cành. Cây phải mọc thẳng, không vặn vẹo hoặc nếu có uốn hay u sần thì phải thẩm mỹ. Đối với cây mai già, thân cần có độ cong, uốn tạo hình. Lớp vỏ cây phải sần sùi, thân có vài hốc lõm, gốc to dáng cổ thụ.

Về cành mai, yêu cầu đặt ra là những cành nhánh trên cây phải dàn tỏa một cách hợp lý, hài hòa. Cành mọc vươn dài, ngay thẳng, không gãy gập xuống dưới, không cong queo, càng lên phía trên ngọn càng ngắn và nhỏ dần. Nhờ đó tán lá mới có hình chóp nón, dạng cây thông, khiến tán lá trông nhẹ nhàng và thanh tú.

Chọn được một cây mai đẹp chơi Tết là cả một kỳ công. Ảnh vuoncayviet.com

Cuối cùng là nụ. Người ta chọn mai chưng Tết vì sắc hoa, do đó nụ hoa rất quan trọng. Không nên chọn cây mai hoa đã nở bung các cánh, chọn cây có vài bông đã nở và nhiều nụ hoa sẽ tốt hơn. Nụ hoa không nên còn quá xanh hoặc mới nhú, mà cần “bụ bẫm” để nở hoa đúng dịp 3 ngày Tết và phải phải được phân bố đều trên tất cả các cành.

Cây mai đẹp còn là loại hoa có 5 cánh với ý nghĩa tượng trưng cho ngũ hành: Kim - Mộc - Thủy - Hỏa - Thổ. Tuy nhiên, hiện nay trên thị trường vẫn có những cây mai cho hoa 7, 9 cánh hoặc nhiều hơn nữa.