Tuy sinh trưởng ở một nước thuộc địa, nửa phong kiến với một nền sản xuất nông nghiệp lạc hậu, công nghiệp chưa phát triển, đa số dân cư là nông dân, song giai cấp công nhân Việt Nam ra đời vào lúc phong trào cộng sản và công nhân quốc tế phát triển mạnh mẽ và được ảnh hưởng của Cách mạng Tháng Mười Nga, Cách mạng Trung Quốc; không bị ảnh hưởng của chủ nghĩa cơ hội hữu khuynh trong Quốc tế II, và được tác động tích cực của Quốc tế Cộng sản nên giai cấp công nhân Việt Nam dễ tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin, sớm biết gắn vấn đề dân tộc với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Giai cấp công nhân Việt Nam từ khi có chính Đảng của mình cho đến nay vẫn giữ được truyền thống cách mạng, thống nhất về tư tưởng và tổ chức trong phạm vi cả nước.

Công nhân làm việc trong một xưởng may mặc tại TP.HCM. Ảnh: N. Lam.

Giai cấp công nhân Việt Nam sinh trưởng trong lòng một dân tộc có truyền thống đấu tranh chống ngoại xâm. Cũng như giai cấp nông dân, giai cấp công nhân có hai mối thù sâu sắc đối với đế quốc, thực dân; mối thù dân tộc do bị áp bức và mối thù giai cấp do bị bóc lột nặng nề. Vì vậy, giai cấp công nhân có tinh thần triệt để cách mạng.

Nét điển hình nhất và cũng là yếu tố rất cơ bản tạo nên sức mạnh của giai cấp công nhân Việt Nam, từ khi ra đời đến nay, giai cấp công nhân có mối liên hệ gắn bó mật thiết với dân tộc, số phận, lợi ích của giai cấp này ngay từ đầu đã gắn bó với số phận và lợi ích dân tộc, ý thức giai cấp và ý thức dân tộc hòa quyện vào nhau, lòng yêu nước quyện chặt với yêu chủ nghĩa xã hội. Sự nghiệp giải phóng giai cấp công nhân gắn bó hữu cơ với sự nghiệp giải phóng dân tộc. Lợi ích cơ bản của giai cấp công nhân thống nhất với lợi ích cơ bản của dân tộc. Vì thế, ngay từ đầu, giai cấp công nhân Việt Nam đã đại biểu cho lợi ích dân tộc. Và do vậy, vai trò lãnh đạo của nó đã được cả dân tộc thừa nhận.

Giai cấp công nhân Việt Nam, do nguồn gốc xuất thân và có mối liên hệ tự nhiên, máu thịt với giai cấp nông dân, tầng lớp trí thức và nhân dân lao động, đó là cơ sở tình cảm, là yếu tố thuận lợi để xây dựng khối liên minh công - nông - trí thức và nhân dân lao động. Đó là điều kiện thuận lợi, là cơ sở xã hội vững chắc bảo đảm vị trí lãnh đạo trong sự nghiệp cách mạng giành, giữ chính quyền và xây dựng xã hội mới của giai cấp công nhân Việt Nam.

Cán bộ Liên đoàn Lao động TP. Tam Kỳ (Quảng Nam) thăm hỏi công nhân tại doanh nghiệp. Ảnh: L.L

Tuy ra đời có muộn so với giai cấp công nhân ở các nước công nghiệp phát triển, số lượng lúc đầu còn nhỏ bé, nhưng giai cấp công nhân Việt Nam đã sớm tỏ ra là một đội ngũ kiên cường trong quá trình đấu tranh cách mạng vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Do đó, chẳng những tập hợp lôi cuốn được cả dân tộc theo mình, mà giai cấp công nhân còn tạo ra được sự đồng tình, ủng hộ, giúp đỡ to lớn của nhân loại tiến bộ, của các lực lượng chống đế quốc, thực dân, kết hợp được sức mạnh của dân tộc với sức mạnh của thời đại tạo nên sức mạnh tổng hợp nhân lên sức mạnh của giai cấp và dân tộc trong quá trình đấu tranh cách mạng. Do vậy, vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân được hình thành thực tế trong lịch sử, được quần chúng nhân dân thừa nhận, chứ không phải là sự gán ghép chủ quan của giai cấp công nhân.

Giai cấp công nhân Việt Nam là một bộ phận của giai cấp công nhân quốc tế, do vậy, mang những đặc trưng cơ bản của giai cấp công nhân quốc tế và có sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân quốc tế. Giai cấp công nhân Việt Nam có lãnh tụ sáng suốt, vĩ đại vừa là lãnh tụ của giai cấp, vừa là lãnh tụ của dân tộc - Hồ Chí Minh - vạch đường, chỉ lối, giáo dục, rèn luyện. Người là hiện thân và đại biểu tập trung được ý chí, tình cảm, trí tuệ của dân tộc. Người đã sớm tiếp thu chủ nghĩa Mác - Lênin và đưa vào nước ta. Người đã sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam.

Thông qua chính đảng của mình, giai cấp công nhân bước lên vũ đài chính trị giành quyền lãnh đạo sự nghiệp giải phóng dân tộc, trong khi nhiều cương lĩnh của các giai cấp và tầng lớp yêu nước khác bị phá sản. Ngay từ đầu, chính đảng của giai cấp công nhân đã biết vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam, đề ra cương lĩnh cứu nước đúng đắn cho dân tộc, chỉ rõ con đường duy nhất đúng đắn để giải phóng dân tộc - con đường kết hợp độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội. Do vậy, giai cấp công nhân Việt Nam đã đóng được vai trò tiên phong, giành được quyền là lực lượng duy nhất lãnh đạo cách mạng Việt Nam trong giai đoạn cách mạng dân tộc dân chủ nhân dân và trong sự nghiệp xây dựng xã hội mới.

Công nhân lao động mua sắm tại "Ngày hội công nhân - Phiên chợ nghĩa tình" ở TP.HCM. Ảnh: H.Triều.

Tuy nhiên, do được sinh ra và lớn lên ở một nước nông nghiệp lạc hậu, nền đại công nghiệp chưa phát triển, trình độ phát triển của lực lượng sản xuất còn ở mức độ thấp, ... nên giai cấp công nhân Việt Nam cũng còn những mặt hạn chế nhất định như: tính tổ chức, kỷ luật chưa cao; tư tưởng, tâm lý, tác phong và thói quen của người sản xuất nhỏ còn khá nặng nề; biểu hiện rõ nhất là tính tự do, tùy tiện, sự manh mún, tản mạn, tư tưởng cục bộ, phường hội, tác phong gia trưởng… Điều đó thể hiện với những mức độ khác nhau trong mỗi người công nhân. Và, trong chừng mực nhất định, thể hiện cả trong hoạt động của các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội của giai cấp công nhân. Những hạn chế, yếu kém ấy của giai cấp công nhân Việt Nam một phần là do điều kiện kinh tế, xã hội - mà giai cấp công nhân Việt Nam ra đời, cũng như trong quá trình tồn tại và phát triển của nó quy định.

Học tập quan điểm của Đảng, tư tưởng Hồ Chí Minh về giai cấp công nhân và Công đoàn Việt Nam Nhân dịp kỷ niệm 93 năm thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (3/2/1930 - 3/2/2023), Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức lễ viếng Tượng ...

Phát huy vai trò nòng cốt của giai cấp công nhân trong tình hình mới Ngày 9/2, tại Hà Nội, Đảng đoàn Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Xây dựng giai cấp công nhân hiện đại, ...

Những vấn đề đặt ra đối với lực lượng lao động Việt Nam trong giai đoạn mới Với cấu sản xuất và xuất khẩu như hiện nay, nếu Việt Nam nâng cao được chất lượng lao động và trình độ công nghệ ...