Sự cố trang dầu ở nhà máy cồn Đại Tân. Ảnh: TNMT

Chuyên gia cảnh báo, nếu không có phương án khắc phục tràn dầu, môi trường sẽ bị ô nhiễm, đặc biệt có thể ảnh hưởng đến nguồn nước ngầm.

Theo PGS.TS Phùng Chí Sỹ, Trung tâm Công nghệ Môi trường (ENTEC) giải thích, nhà máy cồn sử dụng nguyên liệu là củ sắn tươi hoặc khô sản xuất ra cồn thì phải ủ nguyên liệu cho lên men, rồi chưng cất, tinh chất thành cồn công nghiệp.Phần còn lại là hèm rất ô nhiễm.

Người ta có thể sử dụng cồn để pha vào xăng dầu thành xăng E5, E10 để giảm lượng phát thải nhà kính. Còn dầu fusel cũng một loại dung dịch được chiết xuất từ cồn ethanol.

Về nguyên tắc, các bể hay bồn chứa cồn/hèm cồn hay dầu fusel đều phải có biện pháp phòng chống sự cố. Chẳng hạn, phải có tường bao xung quanh để khi xảy ra sự cố, dầu không bị tràn ra bên ngoài.

Hiện nguyên nhân xảy ra việc tràn dầu fusel vẫn đang được làm rõ, tuy nhiên, theo ông Sỹ, có thể do vỡ đường ống hoặc bồn chứa, quá trình làm không đúng yêu cầu về phòng chống sự cố nên khi dầu đổ ra không có chỗ chứa, bị tràn ra, phát tán ra môi trường.

Sự việc xảy ra, theo PGS.TS Phùng Chí Sỹ, môi trường sẽ bị ô nhiễm bởi các chất thải hữu cơ. Cũng như cồn, dầu fusel khi tràn vào nước thì tan trong nước luôn, không giống như xăng dầu có thể vớt được.

"Khi xảy ra sự cố, các hàm lượng chất hữu cơ BOD, COD sẽ tăng rồi phân hủy, dẫn đến kiệt quệ oxy hòa tan trong nước, làm cho cá, tôm chết. Trong thời gian các chất hữu cơ phân hủy thì bốc mùi hôi thối, cây cối bị dính dịch thì cháy xém lá. Nguy cơ nổ chưa chắc xảy ra, nhưng cháy thì hoàn toàn có thể.

Đặc biệt, dầu fusel tràn ra có thể ngấm xuống nước ngầm, nguồn nước ăn, uống có thể phát sinh dịch bệnh", vị chuyên gia cảnh báo.

Bởi loại dung dịch này tan trong nước rất khó xử lý nên PGS.TS Phùng Chí Sỹ cho rằng, cách tốt nhất hiện nay là chỉ có thể ngăn không cho dầu tràn tiếp, một thời gian sau dầu sẽ tự phân hủy, hoặc có thể dùng biện pháp xúc tiến để cho dầu phân hủy nhanh hơn.

Trước vụ tràn dầu fusel nói trên, ngày 27/9, UBND tỉnh Quảng Nam đã ra công văn yêu cầu Công ty CP Nhiên liệu sinh học Tùng Lâm khẩn trương có phương án khắc phục sự cố tràn dầu fusel, tuyệt đối không để dầu tràn ra ngoài khu vực đã xảy ra sự cố; xử lý triệt để mùi hôi, không để phát tán thêm ra khu vực xung quanh; tuyệt đối không để xảy ra cháy nổ, bao gồm cả việc xử lý an toàn đối với 9.000m3 dịch tồn hiện nay.

Công ty CP Nhiên liệu sinh học Tùng Lâm thực hiện phương án khắc phục phải có sự giám sát của chính quyền, người dân huyện Đại Lộc; lập phương án hoạt động đảm bảo an toàn đối với nhà máy sau khi khắc phục xong, cam kết bằng văn bản trước chính quyền địa phương, nhân dân trong quá trình hoạt động.

Nếu để sự cố môi trường tái diễn, nhà máy phải tự nguyện đóng cửa, không hoạt động cho đến khi hoàn thành việc di dời dân đến nơi ở mới.