Kỳ nghỉ này không biết kéo dài tới bao giờ?

Những ngày cuối tháng 4, TP HCM nắng nóng gay gắt, nhiệt độ trên đường phải lên tới 40 độ C. Thế nhưng khi bước vào căn phòng trọ lụp xụp nằm sâu trong một con hẻm ở quận 8, TP. HCM, không khí lại hoàn toàn mát rượi.

Chủ nhân căn phòng trọ là chị Vĩnh Vy Phượng (48 tuổi) trần tình: “Bữa nay có nhà báo ghé thăm nên mới dám mở máy lạnh, nhờ vậy mà mát. Chứ bình thường có bao giờ tui dám mở máy lạnh đâu, đơn giản là không có tiền để đóng tiền điện”.

Căn phòng trọ rộng chừng hơn 10m2 là nơi trú ngụ của 3 mẹ con chị Phượng. Mấy tháng trước do thất nghiệp, không có việc gì làm, gia cảnh túng quẫn nên chị Phượng kêu thằng con trai út về ở với cha để đỡ tốn miệng cơm. Còn chị và con gái lớn đùm bọc nhau để sống.

Do khó khăn, bị mất việc nhiều lần, chị Vĩnh Vy Phượng đã rút BHXH đến 4 lần. Ảnh: Tr.L.

Chị Phượng quê ở huyện Hóc Môn (TP. HCM), trước đây chị là công nhân của Công ty Yuki, Khu chế xuất Tân Thuận, TP HCM. Vào năm 2012, trên đường đi làm về chị không may bị tai nạn giao thông, khiến sức khỏe bị suy giảm đến 45%, nghiêm trọng hơn là phải cắt bỏ một phần chân, và lắp chân giả.

Sau gần nửa năm điều trị và phục hồi, chị trở lại công ty làm việc nhưng chỉ được 3 tháng, công ty giải thể do khó khăn khiến toàn bộ công nhân mất việc làm. Lúc này chuyện tình duyên gãy gánh, chị phải một mình lo cho hai đứa con, chạy vạy khắp nơi để tìm việc.

“Khi ấy, nguồn thu duy nhất của gia đình tui là khoản trợ cấp tai nạn lao động 700.000 đồng/tháng (nay đã tăng lên 1 triệu đồng/tháng). Tui phải làm đủ thứ trên trời dưới đất để kiếm sống qua ngày, và quyết định rút BHXH một lần. Một năm sau ngày mất việc, tui nhận được khoản tiền 5 triệu đồng, và nó chỉ đủ chi trả chi phí sinh hoạt trong 2 tháng", chị Phượng chua xót kể.

Hơn một năm sau, chị tìm được việc làm mới tại một công ty gia công giày da tại quận 8, nhưng công việc này cũng chỉ kéo dài chưa tới một năm, chị lại mất việc lần nữa. Sau đó, chị xin vào làm trong một công ty chuyên sản xuât hộp quẹt gas, rồi lại mất việc.

“Do sức khỏe hạn chế sau vụ tai nạn nên công ty nào mình đến xin việc họ cũng lắc đầu. Khi có được chỗ tuyển vào làm thì lại không đáp ứng được yêu cầu sức khỏe, chẳng hạn như một số vị trí mình phải đứng làm việc cả ngày. Xen kẽ mỗi lần như vậy, tôi lại chọn cách sống tằn tiện, duy trì qua ngày và chờ một năm sau để rút BHXH một lần”.

Chị Phượng nói và cho biết thêm: “Tui không nhớ chính xác số lần rút BHXH, nhưng ít nhất cũng phải 4 lần. Mỗi lần như vậy được khoảng vài triệu đồng. Số tiền tuy không lớn, nhưng đối với gia đình tui vô cùng quý giá”.

Mới đây, tại Chương trình khai mạc Tháng Công nhân, LĐLĐ quận 8 đã hỗ trợ gia đình chị Phượng một phần quà tổng trị gía 600.000 đồng. Ảnh: P.V.

Gần đây nhất, chị Phượng và con gái được một công ty chuyên về thực phẩm tại quận 8 nhận vào làm nhưng cũng chỉ làm được 3 tháng, hai mẹ con lại bị công ty cho nghỉ vì ít đơn hàng. Và từ Tết Nguyên đán đến nay, chị vẫn đang thất nghiệp, sống bám víu vào trợ cấp tai nạn lao động.

“Con gái tui năm nay 29 tuổi, mỗi ngày nó đi phụ quán ăn kiếm được khoảng 4 triệu đồng/tháng, cộng thêm tiền trợ cấp tai nạn lao động của tui 1 triệu đồng nữa, cả hai mẹ con đùm bọc nhau để sinh sống. Dạo trước do khó khăn quá, nên tui kêu thằng con trai út về ở và đi phụ hồ với cha nó, nhờ vậy mà đỡ tốn miệng cơm. Tui chỉ mong có được việc làm để con cái mình khỏi vất vả, nhưng bây giờ gần như không thể kiếm được công việc mà công nhân suốt ngày chỉ ngồi một chỗ, mà chân không phải hoạt động”, chị Phượng tâm sự.

Dịp lễ 30/4 năm nay, chị Phượng dành một ngày về thăm mẹ già (80 tuổi) ở huyện Hóc Môn. Chị kể: Mỗi lần về nhà mẹ là đau xót lắm, đau vì không có điều kiện chăm sóc mẹ già, và giờ tới cuộc sống của bản thân cũng chưa lo được.

Với chị Phượng, bản thân thất nghiệp từ Tết tới giờ, nên ngày nào cũng xem như là ngày nghỉ. Đợt lễ năm nay muốn nghỉ mấy ngày cũng được, vì đã không còn chỗ để đi. Không biết khó khăn này còn tiếp diễn tới bao giờ

Chị nhắc lại những lần rút BHXH một lần rồi nói: “Không có ai tự dưng muốn đi rút BHXH một lần cả. Công nhân lớn tuổi như chúng tui hầu như không thể xin được việc làm lúc về già, nên lương hưu là một giải pháp rất hữu ích. Tuy nhiên trước áp lực cuộc sống như hiện nay, mình không có lựa chọn nào khác. Như tui nếu được thêm hơn 10 năm nữa không biết có còn sống được hay không”.

Hiện chị Phượng và con gái sống trong căn phòng trọ ở quận 8, với chi phí bao gồm cả điện, nước khoảng 2,5 triệu đồng/tháng. Số tiền còn lại hai mẹ con ráng tằn tiện để sống qua ngày. Trước đây con gái chị cũng làm công nhân tại một công ty, và hiện đang trong giai đoạn nghỉ một năm để chờ rút BHXH một lần. “Hết mẹ rồi tới con, đời công nhân lúc nào cũng khổ. Nó giống như con nước trôi giữa dòng, cứ bồng bềnh, không lối thoát”, chị Phượng tâm sự.

Mới đây, tại Chương trình khai mạc Tháng công nhân, LĐLĐ quận 8 đã hỗ trợ gia đình chị Phượng một phần quà tổng trị gía 600.000 đồng.

Vẫn “nóng” chuyện rút BHXH một lần

Theo LĐLĐ TP. HCM, sau gần 10 năm triển khai thực hiện Luật BHXH năm 2014, đặc biệt là những năm gần đây tình trạng số lượng người lao động (NLĐ) rút BHXH một lần tăng nhanh đột ngột.

Công nhân lao động xếp hàng làm thủ tục rút BHXH một lần trên địa bàn TP. HCM. Ảnh: Tr.L.

Từ năm 2016 đến năm 2023, người nhận BHXH một lần tăng cả về số người lẫn số tiền. Tổng số người nhận BHXH một lần là 703.300 người, trong đó nữ là: 367.825, tuổi nghỉ bình quân là 36,4 tuổi; số năm đóng bình quân là 5,75 năm.

Nguyên nhân chủ yếu là do dịch bệnh Covid-19, tình hình kinh tế trong nước có nhiều biến động đã ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; một số doanh nghiệp gặp khó khăn do thiếu hụt đơn hàng, đứt gãy nguồn cung nguyên nhiên liệu và lãi suất cho vay của Ngân hàng tăng cao, từ đó doanh nghiệp phải thay đổi cơ cấu, công nghệ... cắt giảm lao động hàng loạt đã khiến NLĐ rơi vào cảnh mất việc, thất nghiệp...

Đặc biệt là do ảnh hưởng của việc điều chỉnh tỷ lệ hưởng lương hưu và lộ trình tăng tuổi nghỉ hưu theo từng năm đối với nam cả nữ. Với những người trẻ tuổi, việc tăng tuổi nghỉ hưu khiến họ cảm thấy việc đủ điều kiện về tuổi đời để được hưởng lương hưu là khó đạt và việc giảm tỷ lệ hưởng lương khiến họ thấy lương hưu sẽ không đảm bảo cuộc sống khi họ hết tuổi lao động.

Bên cạnh đó, việc “chạy luật” khiến lượng hồ sơ đề nghị giải quyết BHXH một lần tại TP. HCM tăng nhanh. Cộng thêm tình hình chi phí sinh hoạt đều tăng, để có tiền trang trải cho cuộc sống và tìm cơ hội lao động tự do khác họ đã phải lựa chọn rút BHXH một lần.

Và nhiều chuyên gia nhận định với tình hình trên, thì việc NLĐ lựa chọn rút BHXH 1 lần sẽ tiếp tục tăng cho dù dự thảo sửa đổi Luật BHXH có chọn phương án nào đi nữa. Việc tăng tuổi nghỉ hưu của NLĐ, chế độ chính sách cho người hưu trí không đảm bảo cuộc sống nhất là khi ốm đau, bệnh nan y... (đa phần NLĐ là công nhân nên mức đóng không cao)... cũng là nguyên nhân để NLĐ muốn rút BHXH một lần. Một số NLĐ không tìm được việc làm, về quê… nên cũng có nhu cầu rút BHXH một lần.

“Là tổ chức đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động; Công đoàn Thành phố Hồ Chí Minh luôn quan tâm sâu sát tới tâm tư, nguyện vọng của đoàn viên và người lao động, nhất là lao động nữ. Trong dự thảo sửa đổi Luật BHXH lần này, kính mong Quốc hội xem xét, nghiên cứu, thảo luận và có chính sách hưu trí, BHXH một lần và các chính sách khác có liên quan một cách thỏa đáng để người lao động gắn bó lâu dài với hệ thống an sinh xã hội trong tình hình mới”, LĐLĐ TP. HCM kiến nghị.

Giữ lại một phần bảo hiểm xã hội làm “của để dành” cho người lao động Lãnh đạo Bảo hiểm xã hội tỉnh Bình Định đề xuất người lao động chỉ được rút phần bảo hiểm xã hội mà mình đóng, ...

Hàng chục nghìn người dân, lao động khó khăn được tặng sổ BHXH, thẻ BHYT Những năm qua, ngành Bảo hiểm xã hội (BHXH) Việt Nam đã trao tặng hàng chục ngàn sổ BHXH, trăm ngàn thẻ bảo hiểm y ...

Tăng lương hưu, trợ cấp BHXH: Bộ Tài chính đề nghị tính toán lại mức phù hợp Bộ Tài chính đề nghị Bộ LĐ-TB&XH xem lại đề xuất tăng lương hưu, các khoản trợ cấp vì kinh phí tăng lên vượt khả ...