Chị Lý kể chuyện về những năm tháng sống và làm việc tại TP HCM. Ảnh N. Nga

Gần 50 tuổi vừa làm công nhân vừa buôn bán

Chị Lý, quê Thanh Hóa, sinh năm 1972, vào TP HCM lập nghiệp từ đầu những năm 2000. Công việc đầu tiên chị Lý chọn là buôn bán. Thời bấy giờ qua lời chị kể buôn bán rất tốt, có tiền nhiều nhưng cũng rất vất vả. Không chỉ buôn bán ở trong địa bàn TP HCM, chị Lý còn sang tận Bình Dương, Đồng Nai để “mở rộng thị trường”.

“Hồi đó, chị bán quần áo, ngày nào cũng đi, chỉ cần 1 mảnh bạt nhỏ trải ra rồi ngồi bán. Cuối tuần có hôm thì đạp xe đạp sang Bình Dương không thì Đồng Nai. Hồi đó, khách hàng chủ yếu là công nhân. Họ mua đông lắm nên tiền kiếm được cũng khá, chị gửi về quê chăm sóc gia đình”, chị Lý kể.

Thế rồi, sau vài năm, chị Lý nghĩ rằng buôn bán có tiền nhưng không ổn định, lại vất vả nắng mưa, nếu lâu dài sẽ không đủ sức khỏe. Đó chính là lý do chị Lý xin vào làm công nhân. Tính từ thời điểm bắt đầu làm công nhân đến nay cũng đã 13 năm. Hiện chị đang là công nhân lâu năm của Công ty TNHH Freetrend Industrial Việt Nam (Khu chế xuất Linh Trung 1, Thủ Đức, TP HCM).

Từ khi đi làm công nhân, chị Lý vẫn không bỏ buôn bán mà vẫn đi bán hàng (chủ yếu là bán quần áo, trang phục nữ). Chị Lý chọn thời điểm bán hàng thêm đó là sau giờ nghỉ (khoảng 5 giờ chiều) và ngày nghỉ cuối tuần. Hồi còn trẻ khoảng 30 - 40 tuổi, chị Lý thường đi xa để bán hàng nhưng hiện tại đã có tuổi lại nhiều bệnh vặt nên chị bán tại khu chợ gần nhà trọ trên đường 1K (Khu chế xuất Linh Trung 1).

Tìm đến địa điểm bán hàng của chị ở chợ Tân Lập, Dĩ An (Bình Dương) vào chiều tối. Vừa kịp trải xong đồ ra bán thì trời mưa, chị Lý lại lầm lũi tự mình dọn đồ vào. Thấy tôi, chị Lý lắc đầu: "Hôm nay mưa rồi, nhưng cũng vừa kịp bán được 200.000 đồng". Phụ chị dọn đồ rồi chuyển vào cất trong một ngôi nhà chị thuê sẵn, chị Lý kể, mỗi tháng ở đây chị mất 800.000 đồng tiền thuê địa điểm bán hàng, cho nên, nếu không có việc quá bận chị sẽ không nghỉ bán, đi làm về là chạy xe đạp ra bán liền.

“Hôm nay, khi chị vừa đến chợ đã thấy cơn mưa. Cô bé bán hàng bên cạnh đã khuyên chị không nên dọn ra vì mưa sẽ rất cực. Nhưng chị nghĩ đã đến rồi thì cứ dọn ra, bán được đồng nào hay đồng ấy. Thế mà ông trời lại mưa thật”.

Dọn đồ xong, chị Lý lại lóc cóc trên chiếc xe đạp, “đội” cả trời mưa mà đi về. Cái dáng nhỏ nhắn nhấp nhô trong cơn mưa khiến người ta không khỏi cảm thương cho thân phận người phụ nữ gần như cả đời nai lưng ra kiếm tiền mà cuộc sống vẫn không khấm khá lên nổi.

Chị Lý ngồi chơi bên nhà hàng xóm. Ảnh N. Nga

Số phận long đong của nữ công nhân nghèo

Trời mưa, nhưng chị Lý chưa về nhà ngay mà ghé vào nhà của một người bạn khá thân gần nhà trọ của mình. Chị Lý bảo, về giờ này chán lắm, lại đối mặt với ông chồng say, càng buồn hơn.

Nhớ về quãng đời đã qua của mình, chị tự hỏi không hiểu sao mình có thể sống được với người chồng nát rượu, không giỏi làm ăn, có khi còn đánh đập chị. Rồi chị chép miệng “âu cũng là số phận”. Chị Lý có một cô con gái năm nay cũng gần 20 tuổi, đã học hết lớp 12, thi đỗ đại học nhưng lại chuyển sang học nghề ngoài Hà Nội. Con chị Lý đưa ra quyết định như thế bởi sợ rằng khi ra trường không có việc làm, thay vì đi học đại học thì đi học cái nghề rồi đi làm sẽ ổn hơn. Đó là suy nghĩ của con và chị tôn trọng.

Ngồi nghe câu chuyện của chị, tôi buột miệng hỏi sao ngày xưa làm ăn buôn bán được thế chị không mua đất ở TP HCM luôn. Chị Lý cười mà rằng: “Nhiều khi nằm nghĩ chị cũng thấy tiếc. Ngày xưa, chị mà mua đất thì bây giờ đã có nhà khang trang ở thành phố rồi. Nhưng không hiểu sao hồi đó chị lại gửi tiền mua đất ở quê. Giờ đây, miếng đất ở quê mua vẫn còn đó, còn trong này vẫn ở trọ. Nếu biết tính toán và thức thời hơn có khi giờ chị đã giàu rồi”.

Theo lời chị Lý, TP HCM gần 20 năm qua thay đổi rất nhiều. Chỗ chị ở thuộc quận Thủ Đức trước kia so với bây giờ đã là một trời một vực. Cuộc sống ngày càng khó khăn, đồng tiền kiếm được cũng chẳng dễ dàng gì, công việc lại áp lực, vất vả.

Nghĩ về mình, chị Lý bảo, so với bạn bè mình kém cỏi quá. Mấy người học chung lớp ngày xưa, vào TP HCM cùng nhau gần 20 năm đều thành đạt cả, nên bây giờ có họp mặt chị cũng ngại không dám đi. Cuộc đời là thế, ai cũng có một số phận riêng, được an bài sẵn.

Trong căn phòng trọ nhỏ hơn 10 mét vuông, tiếng chị Lý trải lòng hòa với tiếng mưa ngoài hiên rơi lộp độp. Câu chuyện của người phụ nữ ấy là điển hình trong số những người rời quê Nam tiến để lập nghiệp. Mặc dù đã U50 rồi nhưng vẫn phải đi làm công ty, rồi hết giờ lại ra chợ bán hàng. Cả một đời, cái nghèo, cái khó vẫn bám lấy chị. Chưa kể, công ty dạo này còn cho công nhân ngày làm, ngày nghỉ vì khó khăn do ảnh hưởng của dịch bệnh.