Đồng chí Nguyễn Đình Khang, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam. Nguồn ảnh: HẢI NGUYỄN/LAO ĐỘNG.

LTS: Tại Hội thảo tổng kết 20 năm thực hiện Nghị quyết số 23-NQ/TW, ngày 12/3/2003 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX về Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc vì dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng dân chủ văn minh diễn ra ở Hà Nội (ngày 24/02/2023) do Ban Chỉ đạo Trung ương tổ chức; đồng chí Nguyễn Đình Khang, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Đảng đoàn, Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam đã có bài tham luận. Tạp chí LĐ&CĐ trân trọng gửi tới bạn đọc trích tham luận nói trên. Đầu đề do Tạp chí LĐ&CĐ đặt.

Dưới sự lãnh đạo của Đảng, sau 37 năm đổi mới (1986-2023), nước ta đã đạt được những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, tạo ra động lực để phát triển. Niềm tin của các giai cấp, tầng lớp nhân dân đối với Đảng, Nhà nước không ngừng được củng cố, dân chủ ngày càng mở rộng, dân trí được nâng cao, thế trận lòng dân ngày càng vững chắc. Khối đại đoàn kết toàn dân tộc trên nền tảng liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức được mở rộng, là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị - xã hội của đất nước.

Trong quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta đã vận dụng đúng đắn và sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác - Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về liên minh giai cấp. V.I.Lênin cho rằng, “Liên minh công - nông là điều tuyệt diệu nhất trên đời này”. Theo quan điểm của Hồ Chí Minh, liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức là sự cố kết các giai cấp, tầng lớp trong một chỉnh thể thống nhất nhằm giúp đỡ lẫn nhau phát triển. Mỗi thành tố có vị trí, vai trò đặc thù do bản chất, vai trò của mỗi giai cấp, tầng lớp trong cách mạng và xã hội quy định. Người cũng đề cập đến cái gốc của cách mạng là công - nông và sau đó là liên minh công - nông - trí; trong đó giai cấp công nhân đóng vai trò lãnh đạo.

Tại Đại hội VII, Đảng ta nêu rõ: “Sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội đòi hỏi mở rộng nền tảng của khối liên minh công - nông, từ liên minh công - nông thành liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức’’¹. Từ đây kinh tế xã hội tăng trưởng ngày một cao, văn hóa, khoa học ngày càng phát triển.

Trong giai đoạn hiện nay, liên minh công - nông - trí đã có bước phát triển cao hơn, không chỉ là liên minh giữa các giai cấp, tầng lớp với nhau mà còn là quyền, lợi ích về kinh tế. Việc phát triển kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với kinh tế trí thức đang thúc đẩy sự hợp tác, liên minh, liên kết của công nhân với nông dân và trí thức, từ đó hình thành, phát triển các nhóm xã hội giao thoa, đan xen giữa công nhân và trí thức, giữa công nhân và nông dân. Bên cạnh đó, các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao thúc đẩy các mối quan hệ hợp tác, liên minh, liên kết giữa các giai tầng xã hội dẫn đến sự biến đổi, chuyển dịch mạnh mẽ và nhanh chóng về cơ cấu, thành phần, số lượng và chất lượng của các giai cấp, tầng lớp trong xã hội.

Tại Hội thảo khoa học về “Xây dựng giai cấp công nhân hiện đại, lớn mạnh; phát huy vai trò nòng cốt trong liên minh với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức” do Đảng đoàn Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức vừa qua, các chuyên gia, nhà khoa học đã có nhiều góc nhìn khác nhau về vai trò của liên minh giai cấp, của đoàn kết dân tộc nhưng đều nhìn nhận chung việc nghiên cứu, tổng kết, phát triển lý luận về liên minh này vẫn còn rất hạn chế, chủ yếu là những bài báo khoa học của các chuyên gia, nhà nghiên cứu trong nước. Do đó, cần có sự quan tâm lãnh, chỉ đạo của cơ quan quản lý cấp chiến lược về vấn đề này, cần đầu tư kinh phí thoả đáng cho việc nghiên cứu lý luận và tổng kết thực tiễn về vấn đề liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí thức trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước; làm rõ nội hàm về trí thức hóa công nhân và vai trò của công nhân trong nền kinh tế trí thức, cũng như vai trò nòng cốt của giai cấp công nhân trong liên minh với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức. Đây là vấn đề có tầm chiến lược cấp thiết cả trước mắt và lâu dài.

Nghị quyết số 20-NQ/TW, ngày 28/01/2008 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (khóa X) về “Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước” đã được chỉ đạo, triển khai thực hiện trong toàn hệ thống chính trị suốt 15 năm qua. Để Nghị quyết thấm sâu vào thực tiễn, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ đã ban hành nhiều Kết luận, Chương trình hành động để triển khai thực hiện.

Tuy nhiên, kết quả triển khai và việc tiến hành sơ, tổng kết để đánh giá chưa được quan tâm đúng mức. Việc giải quyết những vấn đề bức xúc, cấp bách của công nhân đã nêu trong Nghị quyết chưa chuyển biến, cụ thể như: nhà ở, nhà trẻ, nơi khám chữa bệnh, nơi sinh hoạt văn hóa; bảo đảm việc làm, cải thiện điều kiện làm việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, tiền lương, thu nhập chưa tương xứng với cường độ lao động và thời gian làm việc… Trước hết và cấp thiết nhất là tạo cơ chế, nguồn lực để tạo điều kiện cho công nhân có chỗ ở ổn định (nhà lưu trú, nhà thuê, thuê mua, mua) đảm bảo điều kiện sống phù hợp với khả năng tài chính của công nhân.

Ở tầm vĩ mô, cần xây dựng Chiến lược phát triển giai cấp công nhân Việt Nam gắn với Chiến lược phát triển kinh tế xã hội theo từng giai đoạn; giải quyết hài hòa và có hiệu quả các mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với tiến bộ, công bằng xã hội, giữa phát triển kinh tế với phát triển văn hóa và chăm lo đời sống công nhân, đặc biệt là công nhân đang làm việc trong các doanh nghiệp ngoài khu vực Nhà nước.

Đối với những nghiên cứu lý luận về giai cấp công nhân ở trong nước những năm qua đã phản ánh tương đối đầy đủ, đa diện, trải rộng qua nhiều thời kỳ lịch sử, đề cập nhiều vấn đề, trong đó nổi bật là việc làm, tiền lương, điều kiện lao động và quan hệ lao động trước đây và hiện nay. Cùng với đó là những nghiên cứu về chính sách đối với công nhân, về công đoàn, tổ chức đại diện bảo vệ quyền, lợi ích cho công nhân lao động. Tuy nhiên, rất nhiều vấn đề từ thực tiễn của thế giới và Việt Nam trong những thập niên gần đây đã đặt ra cho việc vận dụng, hoàn thiện nhận thức lý luận về giai cấp công nhân. Nhiều “khoảng trống” trong nghiên cứu lý luận kinh điển; nhiều bất cập về cách hiểu, cách vận dụng đã bộc từ thực tiễn đặt ra nhiều vấn đề mới đối với lý luận và vận dụng lý luận cho sự nghiệp phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa.

Trong bài viết “Một số vấn đề lý luận và thực tiễn về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam”, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định: “Đảng ra đời, tồn tại và phát triển là vì lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc. Khi Đảng cầm quyền, lãnh đạo cả dân tộc, được toàn dân thừa nhận là đội tiên phong lãnh đạo của mình và do đó Đảng là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt Nam”. Điều đó “thể hiện sự nhận thức bản chất giai cấp của Đảng một cách sâu sắc hơn, đầy đủ hơn, vì giai cấp công nhân là giai cấp có lợi ích thống nhất với lợi ích của nhân dân lao động và toàn dân tộc”²_. Đây là một vấn đề rất lớn để bảo vệ và xây dựng Đảng từ bên trong.

Trong bối cảnh hiện nay, việc giữ vững và phát huy bản chất giai cấp công nhân của Đảng rất cần thiết và phải được tập trung đúng mức bởi “giai cấp công nhân là giai cấp lãnh đạo cách mạng thông qua đội tiền phong là Đảng cộng sản Việt Nam”³ và “Việc xây dựng giai cấp công nhân nước ta lớn mạnh trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước là nhiệm vụ quan trọng và cấp bách của Ðảng, Nhà nước, của cả hệ thống chính trị, của mỗi người công nhân và toàn xã hội, trong đó tổ chức công đoàn có vai trò, trách nhiệm to lớn”.

Cần hiểu đúng về bản chất giai cấp công nhân của Đảng cộng sản Việt Nam Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời là sự kết hợp giữa chủ nghĩa Mác - Lênin với phong trào công nhân và phong trào ...

Phát huy vai trò nòng cốt của giai cấp công nhân trong tình hình mới Ngày 9/2, tại Hà Nội, Đảng đoàn Tổng LĐLĐ Việt Nam tổ chức Hội thảo khoa học “Xây dựng giai cấp công nhân hiện đại, ...

Những đặc điểm chủ yếu của giai cấp công nhân Việt Nam Do đặc điểm sự hình thành của mình, giai cấp công nhân Việt Nam có những đặc điểm riêng. Những đặc điểm ấy quy định ...