Ngày 9/1/2016, Ban Bí thư đã ban hành Chỉ thị số 52-CT/TW về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác nâng cao đời sống tinh thần cho công nhân lao động khu công nghiệp, khu chế xuất.

Trong Quyết định số 2164/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Quy hoạch tổng thể phát triển hệ thống thiết chế văn hóa, thể thao cơ sở giai đoạn 2013-2020, định hướng đến năm 2030 có nôi dung: “Mục tiêu đến năm 2020, 100% khu công nghiệp, khu chế xuất có quy hoạch quỹ đất để xây dựng các thiết chế văn hóa, thể thao phục vụ công nhân, người lao động. Trong đó, tối thiểu 30% khu công nghiệp, khu chế xuất đã hoạt động xây dựng được trung tâm văn hóa - thể thao phục vụ công nhân, người lao động...”.

Chương trình Giờ thứ 9+ trên VTV3. Ảnh: CĐCC

Trên thực tế, nhiều chương trình, giải pháp đã được thực hiện đem lại hiệu quả cao. Trong bài trả lời phỏng vấn Báo Nhân Dân, ông Đinh Sỹ Phúc - Chủ tịch Công đoàn cơ sở Công ty Cổ phần TKG Tae Kwang Vina cho biết: “Doanh nghiệp chúng tôi quyết định xây dựng văn hóa doanh nghiệp với nét đặc trưng là tin tưởng, an toàn và bình đẳng trong công nhân. Để làm được điều đó, chúng tôi đã trải qua quá trình rất dài để xây dựng giá trị cốt lõi, những trụ cột văn hóa”.

Bên cạnh các chương trình văn hóa, văn nghệ, thể thao, các sân chơi trên truyền hình có sức lan tỏa dành cho công nhân được mở ra, như: Chương trình Tiếng hát công nhân được tổ chức với sự bảo trợ truyền thông của Báo điện tử Đảng Cộng sản, Báo Văn hóa, Hội Nhà báo Việt Nam, Khoa Thanh nhạc - Học viện Âm nhạc Quốc gia Việt Nam; chương trình “Giờ thứ 9+” trên VTV3… tạo nên những hiệu ứng tích cực.

Tuy nhiên, ở nhiều nơi, đặc biệt là tại các nhà máy, xưởng chế biến tại các đia phương, đời sống văn hóa tinh thần của công nhân còn khá nghèo nàn.

Theo khảo sát năm 2023 của Tổng LĐLĐ Việt Nam: “60% công nhân ở các khu công nghiệp không xem ti vi, nghe đài; 85% không đọc sách, báo; 80% không tập thể dục, thể thao thường xuyên; 65% không tham gia vào các hoạt động văn nghệ quần chúng…”.

Một trận đấu trong khuôn khổ vòng loại khu vực 3 Giải bóng đá công nhân toàn quốc, năm 2023 - Ảnh: CĐCC

Vậy đâu là nguyên nhân và hướng đi nào để nâng cao đời sống tinh thần cho công nhân lao động?

Nếu như trước đây, trong Cương lĩnh của Đảng ta đã khẳng định giai cấp công nhân là: “Lực lượng nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức, dưới sự lãnh đạo của Đảng”, thì trong thời đại cách mạng công nghệ đóng vai trò hết sức quan trọng, bởi họ là người trực tiếp vận hành công nghệ, tạo ra các sản phẩm công nghệ cao làm thay đổi quan hệ xã hội, thúc đẩy xã hội phát triển.

Sau bốn cuộc cách mạng công nghệ và đặc biệt là cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4 đang diễn ra mau lẹ, chúng ta có thể khẳng định giai cấp công nhân luôn là lực lượng cấp tiến, thúc đẩy sự phát triển của xã hội. Chính vì thế, để nâng cao hiệu quả, nâng cao vị thế của công nhân, người lao động cần thiết phải nâng cao văn hóa tinh thần một cách bài bản, toàn diện. Người công nhân không chỉ cần thiết phải được giáo dục pháp luật, nâng cao nhận thức về chính trị mà còn cần được bồi dưỡng về các giá trị tâm hồn.

Có thể nói, trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, công nhân ở các nhà máy, xí nghiệp phải khắc phục khó khăn vì sự thiếu thốn tại các vùng sơ tán, vừa sản xuất vừa chiến đấu bảo vệ Tổ quốc. Tuy vậy, chúng ta vẫn duy trì được những hoạt động tinh thần như tổ chức các thư viện trong nhà máy, bệnh viện. Nhiều văn nghệ sĩ trưởng thành từ phong trào văn hóa, văn nghệ phong trào công nhân, như: NSND Quang Thọ (xuất thân từ công nhân điện hầm lò ở Quảng Ninh), NSND Đức Long (vốn là công nhân Xí nghiệp Tuyển than Hòn Gai – Quảng Ninh).

Đó là chưa kể đến những lớp mỹ thuật công nhân như lớp vẽ công nhân ở Cẩm Phả đã sản sinh ra các họa sĩ Nguyễn Hoàng (vốn là công nhân mỏ Hà Lầm), Bùi Đình Lan và Lê Vân Hải (vốn là công nhân mỏ Đèo Nai), Ngô Phương Cúc (vốn là công nhân mỏ Hà Tu)…

NSND Quang Thọ vốn là một công nhân mỏ.

Nhận định về mảng đề tài văn học công nhân, nhà thơ Trần Đăng Khoa - Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam từng trả lời trên Báo Lao Động: “Văn học công nhân là mảng đề tài rất quan trọng, nếu không muốn nói là xương sống của nền văn học cách mạng Việt Nam. Sau “Vùng mỏ” của Võ Huy Tâm, nhiều tác giả lớn đã tham gia viết về đề tài này, như: Nguyên Hồng, Xuân Cang, Y Phương... Những thành tựu của văn học công nhân trong trưng bày sách này có thể coi là một cuộc diễu binh 70 năm của văn học công nhân Việt Nam”.

Từ thực tế lịch sử đó, người viết cho rằng cần có những giải pháp cụ thể để nâng cao đời sống tinh thần, làm giàu thêm sức sáng tạo của công nhân bằng các giải pháp cụ thể, như: Xây dựng phong trào văn hóa đọc, xây dựng quy tắc ứng xử trong sinh hoạt, giao tiếp, nâng cao hiệu quả văn hóa lao động trong tổ chức công nhân, người lao động. Bên cạnh đó cần hướng công nhân đến các giá trị văn hóa tích cực, lành mạnh như trải nghiệm về môi trường, về lịch sử văn hóa dân tộc, nâng cao nhận thức về văn hóa và lập trường tư tưởng.

Còn nhớ, chúng ta từng nhắc đến những hoạt động team building phản cảm của không ít công ty. Nguyên nhân xuất phát từ những kịch bản cóp nhặt, đơn điệu, không tính đến hiệu ứng lan tỏa dẫn đến đánh mất sự đoàn kết, tạo ra những bức xúc cho người lao động và xã hội.

Từ suy nghĩ đó, chúng ta nhận ra, việc thực hiện những hoạt động nâng cao đời sống văn hóa cho công nhân cũng cần được tổ chức khoa học, bài bản; cần sự phối hợp của các đơn vị truyền thông, văn hóa, nghệ thuật để đạt hiệu quả như mong muốn.

Video: Chương trình nghệ thuật Giai điệu tự hào Dệt May Việt Nam, năm 2024

Làm tốt công tác chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho đoàn viên, người lao động Ban Chấp hành Công đoàn Công ty CP Xích líp Đông Anh xác định, công tác chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho ...

Xây dựng văn hóa kinh doanh bắt đầu từ việc chăm lo cho người lao động Công đoàn Việt Nam luôn nỗ lực và sẵn sàng hợp tác với tất cả các bên liên quan để cùng nhau thảo luận, xác ...

Xã hội hoá các nguồn lực để nâng cao đời sống cho đoàn viên, người lao động Để thực hiện tốt chức năng chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho đoàn viên, người lao động (NLĐ), Liên ...