"Trường em đã bắt đầu năm học mới nhưng đến nay em mới chỉ nhận được một số cuốn sách như toán, văn, lịch sử, địa lý... Nhiều cuốn như kinh tế pháp luật, an ninh quốc phòng em chưa có. Trường nói chưa được giao đủ sách nên đang chờ. Em cũng không biết khi nào mới có sách". Một học sinh lớp 11 ở TP.HCM phản ánh với báo chí như thế và em không phải là trường hợp cá biệt! Hiệu trưởng một trường PTTH khác còn ngán ngẩm thế này: “Tôi hy vọng sẽ được bổ sung trong những ngày tới. Học sinh, phụ huynh cứ đến trường hỏi mua nhưng nhà trường đành hẹn”.

Người ta biết rằng với việc chiết khấu lên tới 30-35% cho nhiều loại sách dùng cho học sinh thì Quốc hội đã lên tiếng và đề nghị thanh tra làm rõ. Phụ huynh cũng than sách giáo khoa “khổ to giấy đẹp” năm nay đã tăng ngất ngưởng so với nhiều năm trước. Chúng ta cũng không lạ gì doanh thu và lợi nhuận ngất ngưởng của NXB Giáo dục cùng cựu lãnh đạo của họ đã vướng vào lao lý… Dư luận chỉ lạ chăng là nhu cầu cao như thế, năng lực sản xuất luôn sẵn sàng và doanh số hấp dẫn như vậy thì vì lẽ gì đến ngày tựu trường mà “mua sách giáo khoa không có và không biết khi nào sẽ có”!?

Đấy là chưa kể năm học 2023 - 2024, học sinh phổ thông cả nước sẽ học theo hai chương trình. Các lớp 5, 9, 12 sẽ học chương trình phổ thông 2006 với một bộ sách giáo khoa dùng chung cho cả nước. Các lớp còn lại sẽ học theo chương trình phổ thông 2018 với nhiều bộ sách do các trường chọn lựa. Trong đó học sinh lớp 4, 8, 11 là những học sinh đầu tiên học sách giáo khoa mới của khối này. Giao thời như thế cùng với thở than khó khăn cho cả dạy lẫn học kiểu này đã lan rộng từ mấy năm học trước nhưng xem ra cả trên lẫn dưới vẫn nhiều lúng túng.

Sách giáo khoa chỉ là một trong khá nhiều những nỗi lo chung. Theo thống kê sơ bộ của Bộ GD&ĐT, kết thúc năm học 2022 - 2023, cả nước còn thiếu trên 118 nghìn giáo viên, tăng hơn 11 nghìn so với năm học 2021 – 2022! Không chỉ vùng sâu, vùng xa mà ngay tại TP.HCM hay Hà Nội, giáo viên nhiều bộ môn cũng đỏ mắt để tìm. Lương không hấp dẫn, nghề nghiệp vẫn không ít “bạc bẽo” và vô vàn lý do khác khiến chẳng những người ngoài hờ hững và giáo viên lâu năm cũng thờ ơ dần. Lương đủ sống vẫn là “khẩu hiệu” hay chuyện của tương lai trong khi thứ dễ cải thiện thu nhập nhất là dạy thêm vừa chịu ác cảm của xã hội vừa thêm sức ép cấm cản của ngành.

Khi mà Hà Nội vẫn thiếu trường công ở nhiều nơi và TP.HCM chật vật xây trường tại một số điểm nóng thì năm học này chứ năm học tới lại không đủ lớp học mãi là bệnh kinh niên! Giáo dục là quốc sách, căn cơ để quốc gia phát triển nhưng chung cư, trung tâm thương mại và những thứ hái sớm ra nhiều tiền mọc nhiều hơn trường thì quyết tâm sẽ chỉ tồn tại trên giấy.

Đấy là chưa kể đến các khoản “phụ phí” mà bằng cách này hay cách khác được khoác cho tấm áo “cải thiện cơ sở vật chất” nhưng rồi không chỉ chỗ ngồi học mà cái gì họ muốn thiếu vẫn cứ thiếu, chỉ có khả năng đóng góp của phụ huynh là được xem như vô tận! Năm học mới vẫn đầy những nỗi lo cũ, tồn tại triền miên năm này qua năm khác như thế đấy…

HÀ PHAN