Nói về mong ước đầu năm học, mỗi người với từng vai trò và quan hệ khác nhau với mái trường sẽ có những kỳ vọng khác nhau. Là một người viết, người theo dõi ngành Giáo dục hơn chục năm nay, thực sự, tôi không kỳ vọng nhiều vào những đột phá. Một hệ thống quá lớn, liên quan tới hàng triệu người không thể mong chờ thay đổi chóng vánh như một “trận đánh lớn” được.

Mong mỏi đầu tiên và trên nhất là an toàn cho học sinh và thầy cô. Những vụ tai nạn, ngộ độc không đáng có đã xảy ra trong các năm học. Điều này cần những thay đổi mang tính quy trình và hệ thống. Khi và chỉ khi quy trình chặt chẽ, hệ thống trơn tru mới mong không xảy ra những vụ việc đáng tiếc.

Bên cạnh đó, vấn nạn bạo lực cũng ảnh hưởng lớn tới sức khỏe, tinh thần của học sinh và thầy cô. Ngay trong năm học vừa qua, quá nhiều vụ việc lùm xùm rất đáng trách xảy ra: học trò đánh nhau; phụ huynh đánh thầy; các thầy cô xô xát… Những vụ việc này ngoài gây ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của trẻ, còn khiến sự tôn nghiêm của môi trường giáo dục bị ảnh hưởng nặng nề.

Thêm nữa, bệnh thành tích phải được kiểm soát và từng bước đẩy lùi. Căn bệnh trầm kha này của giáo dục tồn tại từ năm nay qua năm khác, từ nhiệm kỳ này tới nhiệm kỳ khác. Trong năm học vừa rồi, chúng ta thấy một vài điểm sáng le lói như việc đã có nhiều học sinh cấp 1 “được lưu ban” thay vì lên lớp 100% như các năm học khác.

Tiếp đó là lương giáo viên. Lời hứa “lương giáo viên đủ sống” đã “vắt” qua 3 nhiệm kỳ bộ trưởng. Và mới nhất, Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cũng chia sẻ với giáo viên toàn quốc về tình hình này. Bộ trưởng Sơn chia sẻ về quá trình nâng lương đồng thời những khó khăn mà bộ đang gặp để các giáo viên trong ngành thấu hiểu và kiên nhẫn. Động thái này cũng cho thấy phần nào sự sòng phẳng, cởi mở thông tin của Bộ trưởng với giáo viên.

Cuối cùng và quan trọng nhất đó là những nghi ngờ về “lợi ích nhóm” trong ngành, cụ thể là chuyện sách giáo khoa. Mong mỏi trong năm học này không phải là vụ việc sẽ chìm vào lãng quên mà dư luận, những người quan tâm tới giáo dục và cả phụ huynh rất chờ đợi kết quả công khai cuối cùng của vụ việc.

Khi và chỉ khi minh bạch, xử lý mạnh tay với bất cứ dấu hiệu trục lợi, cấu kết nào (nếu có) thì thanh danh cũng như niềm tin của người dân dành cho ngành mới trở lại. Thẳng thắn nhìn nhận vấn đề, bóc tách từng khâu và kiểm tra lại toàn bộ hệ thống soạn sách, in sách liên quan trực tiếp tới túi tiền của phụ huynh là cách duy nhất để xoa dịu những bức xúc liên quan tới sách giáo khoa.

Còn đó rất nhiều những tồn tại cũng như mong chờ, song trong năm học mới này, điều Nhân dân đợi chờ rút lại cũng có bấy nhiêu. Và, chúng ta không cần phải đi tìm triết lý giáo dục cao siêu ở những nền tảng triết học, giáo dục tận đẩu tận đâu. Chúng ta chỉ cần một từ duy nhất: chính trực. Khi ngành và những người hoạt động trong ngành hướng tới lòng chính trực để hành xử thì gần như tất cả những nan đề đã nêu đã được cởi bỏ tới 90%.

Ngành Giáo dục sẽ giải quyết được vấn đề nội tại của mình và đào tạo ra các công dân chính trực khi các nhân viên trong hệ thống đều nghĩ thật, làm thật về hai từ nghe chân phương như có sức nặng ngàn cân ấy.