Xuất phát từ sự thấu hiểu nỗi vất vả của NLĐ, công nhân trong những nhà máy, khu công nghiệp, cách đây hàng chục năm, Tổng LĐLĐ Việt Nam đã phối hợp với Hội Nhà văn Việt Nam tổ chức những cuộc thi sáng tác về đề tài văn học công nhân. Từ sự ra đời của tiểu thuyết "Vùng mỏ" của nhà văn Võ Huy Tâm đến nay đã có tới gần 60 năm hình thành và phát triển mảng đề tài này. Hay những tác phẩm cũng đã từng gặt hái được tiếng vang như "Xi măng" của Huy Phương; "Suối gang" của Xuân Cang; "Chuyện nhà, chuyện xưởng" của Nguyễn Thành Long. Gần đây, những cuộc thi sáng tác văn học đề tài công nhân càng được nhân rộng.

Họp báo phát động cuộc thi Sáng tác văn học về đề tài công nhân và Công đoàn. Ảnh: HẢI NGUYỄN

Theo đồng chí Ngọ Duy Hiểu, Phó Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam từng cho biết rằng nhiều năm qua, sáng tác văn học về công nhân, Công đoàn còn thiếu, dù cho đề tài này hiện nay rất phong phú.

Nhà văn Nguyễn Bình Phương – Phó Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam cũng đã nhận định công nhân từng là chủ đề chính trong những sáng tác văn học. Hiện nay, chủ đề này là cơ hội thúc đẩy những nhà văn sáng tác. Những cuộc thi sáng tác văn học về đề tài công nhân, Công đoàn đã được tổ chức, với những giải thưởng xứng tầm. Từ những cuộc thi, qua các sáng tác đó, xã hội và bạn đọc cả nước như hiểu rõ hơn những khó khăn, vất vả, sự hy sinh thầm lặng của những người lao động. Khi từ chính những sáng tác văn học về chủ đề công nhân ấy, các tác giả đã khắc họa được phần nào những tâm tư, tình cảm và cả những điều bình thường diễn ra trong những khuôn viên nhà máy, xí nghiệp. Đó như là một sự đồng cảm, sẻ chia và là một phương pháp hữu hiệu giúp cho những nhà quản lý, lãnh đạo xí nghiệp, nhà máy nhìn nhận ra vấn đề mà công nhân và NLĐ đang phải đối diện. Từ đó để có phương hướng giải quyết...

Trong suốt chiều dài lịch sử, những sáng tác văn chương đã được ra đời, dù tác giả không phải là công nhân, họ vẫn sẵn sàng lao vào cuộc sống của người lao động. Sẵn sàng “ba cùng”: Cùng ăn, cùng sống, cùng làm việc. Bởi vậy những tác phẩm luôn đạt tới giới hạn của sự sống động, chân thực và đôi khi còn có sức... ám ảnh với công chúng.

Có nhà văn làm thợ mỏ, có người làm thợ lái tàu, và còn có cả những tác giả làm công nhân trong khu gang thép Thái Nguyên. Đó là một thời kỳ vàng son ghi dấu ấn khó phai mờ về đề tài người lao động. Trong bối cảnh hội nhập và phát triển hiện nay, tuy có những tính chất khác biệt so với thời kỳ trước, nhưng phong trào sáng tác về chủ đề công nhân vẫn luôn nhận được sự quan tâm của các cấp, các ban, ngành, đoàn thể...

Hình thức báo chí, phóng sự vẫn luôn là những kênh thông tin hiệu quả nhằm mang tới cho bạn đọc và xã hội có cái nhìn toàn cảnh về hiện tại liên quan tới người công nhân. Có điều ở một giới hạn nhất định nào đó, dường như những món ăn tinh thần này vẫn chưa thể tiếp cận trực tiếp được tới NLĐ.

Ca làm việc đêm của công nhân trong nhà máy. Ảnh: Nguyễn Tạ Vĩnh Hà, Công đoàn Viên chức tỉnh Vĩnh Phúc

Theo bài viết của Thạc sĩ Nguyễn Thụy Diễm Hương – Trường ĐHKHXH&NV TP. HCM về đời sống vật chất và tinh thần của công nhân nhập cư tại TP. HCM hiện nay (Tạp chí Khoa học và Nhân văn, số 10, tháng 9/2013) có nêu rõ những tiền đề quan trọng dẫn tới sự xuống cấp về mặt đời sống tinh thần của người lao động. Một là, do thời gian lao động kéo dài; Hai là, do lao động cường độ cao; Ba là, dù công sức bỏ ra là thế, nhưng mức thu nhập lại không tương xứng. Những điều trên đã gây ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe, tâm lý của người lao động. Thậm chí bài viết còn chỉ rõ ra rằng, đối với họ, những người lao động, vui chơi giải trí chỉ là những điều trong mơ. Thời gian nghỉ ngơi eo hẹp.

Những nguyên do dẫn tới đời sống tinh thần của người lao động bị giảm sút đã và đang luôn là vấn đề được các cấp lãnh đạo quan tâm. Thực tế diễn ra đối với đời sống tinh thần của NLĐ là việc họ không có thời gian xem ti vi, không có thời gian nghe đài, không có thời gian đọc sách, không có điều kiện tập thể dục và thể thao thường xuyên, cũng như không có điều kiện để tham gia các hoạt động văn nghệ quần chúng.

Chính vì những lẽ đó, cần thiết phải bổ sung thêm món ăn tinh thần văn học và báo chí tới được với công nhân và NLĐ. Chúng ta cần có những cách giải quyết phù hợp và quyết liệt hơn. Hay nói một cách trực diện và thẳng thắn hơn rằng: Đã là đề tài viết về công nhân và NLĐ, điều này đồng nghĩa rằng, công nhân và NLĐ cũng sẽ phải là độc giả! Từ đó, bài toán tưởng chừng khó về việc làm sao chăm lo cho đời sống tinh thần của công nhân và NLĐ sẽ trở nên dễ dàng hơn.

Có lẽ đã tới lúc chúng ta cần đặt ra câu hỏi: Công nhân và NLĐ có thể là độc giả hay không?

Tác phẩm nghệ thuật của Cy Twombly

Sôi nổi hội diễn văn nghệ tiếng hát công nhân trong các khu công nghiệp Vừa qua, Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh Hà Nam long trọng tổ chức đêm công diễn và trao giải hội diễn văn nghệ ...

Quán quân “Tiếng hát công nhân” gọi tên Trần Ngọc Đỉnh Trần Ngọc Đỉnh đã trở thành quán quân mùa thứ hai của cuộc thi Tiếng hát công nhân năm 2020 trong đêm chung kết tối ...

Liên hoan "Tiếng hát thợ mỏ" Ngày 21/05, Công đoàn TKV đã tổ chức chương trình Liên hoan “Tiếng hát thợ mỏ” tại Khu tập thể công nhân 314 Công ty ...