Một góc xã nông thôn mới Tân Thái, Đại Từ, Thái Nguyên. Nhiều ngôi nhà khang trang được xây dựng có phần đóng góp của những đồng lương công nhân chắt chiu, tiết kiệm. Ảnh: internet

Đôi khi chúng ta có cảm giác sinh nhầm thời. Hồi đi học, học và đọc về tấm gương các danh nhân, chúng ta mơ ước có thể làm được việc gì na ná như họ. Nhưng ta sớm nhận ra, dường như những gì hay ho họ đã viết hết cả, những gì có thể sáng tạo họ cũng sáng tạo cả rồi. Ta thực tế hơn, tự nhủ sẽ kiếm thật nhiều tiền, như thế ta cũng khẳng định được mình và trở thành một người có ích, sống một cuộc sống có ý nghĩa.

Tuy vậy, kiếm tiền là việc cực kỳ khó, có thể còn là khó nhất. Nhìn ra xung quanh, nhiều người giàu có, biết bao giờ ta có tài sản như họ. Ta nhẩm tính, với công việc của mình hiện tại, thu nhập như thế, phải mất mấy trăm năm hay mấy nghìn năm để có khối tài sản đó. Ta cũng nhận ra đời người hữu hạn, việc lao động chỉ diễn ra trong khoảng trên dưới bốn mươi năm. Ta bắt đầu thấy nản lòng và cảm giác bản thân thật vô dụng.

Nên tôi rất đồng cảm với "tâm tư" của một bạn công nhân khi bạn viết trên mạng xã hội: "Anh em công nhân mình đi làm lụng, tăng ca vất vả mà mãi vẫn chỉ đủ sống, chả sắm sửa được gì nhiều nhỉ...". Thật chán phải không, làm mất công mất sức thế mà "hái đến đâu xào đến đấy", năm tháng trôi qua mình vẫn trắng tay. Có vẻ có một chút chua chát, một chút bùi ngùi, cả một chút nản lòng nữa trong dòng trạng thái này.

Dòng trạng thái "tâm tư" của một bạn công nhân. Ảnh chụp từ Facebook Nhưng bạn ơi, công nhân nói riêng, người lao động nước ta nói chung thu nhập chưa cao, chỉ ở mức 3.000 USD một năm, tương đương khoảng 70 triệu VND hay hơn 6,8 triệu VND một tháng. Nếu người công nhân có thu nhập bình quân 7 đến 8 triệu VND một tháng thì cũng ở mức trung bình. Trên mức đó là bạn đã thuộc nhóm có thu nhập cao hơn mặt bằng chung. Thu nhập của bạn và công nhân nước ta chưa cao vì nhiều nguyên nhân: do công nghệ lạc hậu, trình độ quản lý, nhất là trình độ tay nghề của bản thân công nhân còn thấp. Rất nhiều khâu sản xuất ở ta vẫn sử dụng lao động phổ thông. Ở các nước phát triển, người công nhân không phải tăng ca mà lương của họ vẫn đủ đảm bảo chi trả tất cả các nhu cầu. Nhưng họ đã công nghiệp hóa trước chúng ta hàng trăm năm; công nghệ của họ thay đổi liên tục, luôn dẫn đầu thế giới; đội ngũ công nhân có tay nghề, kỹ năng giỏi làm chủ những công nghệ hiện đại ấy. Và kỹ năng quản trị của họ thì siêu hạng. Người công nhân phải làm lụng vất vả mà thu nhập vẫn thấp do nhiều nguyên nhân. Trong ảnh, một ca làm việc đêm của công nhân một xưởng cơ khí. Ảnh: internet Người công nhân đi làm ở công ty gần nhà, có xe đưa đón tại các điểm tập trung, buổi trưa ăn cơm tại công ty, họ không mất chi phí thuê nhà, tiết kiệm được một khoản đi lại; ở gần nhà họ cũng có thể tăng gia, giảm được chi phí sinh hoạt; con cái gửi ông bà trông nom hoặc cho học tại các trường gần nhà với chi phí thấp - thì chỉ với đồng lương không cao như đã nói ở trên - họ vẫn có khoản tiết kiệm dư ra để mua sắm hoặc làm nhà làm cửa. Người công nhân đi làm xa sẽ phải tốn thêm các khoản chi phí tiền thuê trọ, chịu sinh hoạt đắt đỏ hơn bình thường. Chi phí nuôi dạy con cũng cao hơn... Nếu không tiết kiệm, khéo chi tiêu thì không những không mua sắm được gì mà có thể còn phải vay mượn, chưa nói các rủi ro xảy ra sẽ không có nguồn tiền để chi. Người công nhân đi làm xa nhà phải thuê trọ vừa tốn kém, vừa không bảo đảm an ninh, an toàn. Trong ảnh, một khu nhà trọ công nhân. Ảnh: internet Song, nhiều người công nhân khác, nhất là các cặp vợ chồng, họ biết chi tiêu khoa học, mua cái cần mua, giá cả, chất lượng phù hợp túi tiền; họ đủ tiêu dùng hằng ngày mà hàng tháng vẫn có khoản dư. Nhiều người còn tranh thủ bán thêm hàng online, bỏ mối hàng, chạy xe ôm, đồng thời huy động được tổng hợp nguồn lực từ gia đình, người thân, nên chỉ với đồng lương có hạn, họ vẫn có thể mua nhà, mua đất. Bí quyết của họ chỉ nằm ở mấy chữ: Tiết kiệm, chi tiêu khoa học, chịu khó, luôn nỗ lực và bền bỉ, kiên trì. Tôi nghĩ cũng có thể coi đó là một phương châm sống. Bởi nếu vung tay quá trán, "bóc ngắn cắn dài" thì sẽ bị đói bất kể sinh ra vào thời nào.