Tọa đàm “Cán bộ công đoàn học và làm theo phong cách Hồ Chí Minh” do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam tổ chức tại Hà Nội, năm 2020. Ảnh: TLĐ.

1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin

Khi nghiên cứu về giai cấp công nhân (GCCN) và sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của GCCN, C.Mác và Ph.Ăngghen đã sớm phát hiện ra vai trò của tổ chức Công đoàn trong việc tập hợp và bảo vệ những người công nhân. Trong tác phẩm “Tình cảnh giai cấp công nhân Anh”, Ăngghen viết: “Đến năm 1824, khi công nhân có quyền tự do lập hội (do tác động của một đạo luật của đảng Tori) thì những hiệp hội ấy lan rộng rất nhanh khắp nước Anh và có ảnh hưởng lớn. Trong mọi ngành lao động đều tổ chức những công liên như thế với chủ trương công khai là ra sức bảo vệ từng người công nhân riêng lẻ, chống những hành động bạo ngược và sự đối đãi tàn nhẫn của giai cấp tư sản. Mục đích của những công liên ấy là: quy định tiền lương, với tư cách là một lực lượng, tiến hành điều đình tập thể với chủ, điều chỉnh tiền lương theo lợi nhuận của chủ, tăng lương lúc nào cần thiết, và giữ vững mức lương mọi nơi đều như nhau cho mỗi nghề”.

Như vậy, theo Ăngghen, công đoàn là một tổ chức xã hội của công nhân có vai trò hết sức quan trọng nhằm tập hợp và đấu tranh bảo vệ lợi ích chính đáng của những người công nhân trước những nhà tư sản đang ra sức bóc lột họ.

Lênin cho rằng công đoàn là “một tổ chức tất yếu về mặt lịch sử” và “không thể không có được về mặt lịch sử và trong điều kiện chuyên chính vô sản, tổ chức đó bao gồm hầu hết giai cấp vô sản công nghiệp”. Công đoàn là tổ chức rộng rãi nhất của công nhân, để tổ chức GCCN, bảo vệ lợi ích của công nhân, là cầu nối giữa Đảng với những người CNLĐ. Lênin viết: “Công đoàn tập hợp, bao gồm trong hàng ngũ tổ chức của mình, toàn thể công nhân công nghiệp, nó là một tổ chức của giai cấp đang cầm quyền, đang thống trị, đang chấp chính, là tổ chức của giai cấp đang thực hiện chuyên chính, giai cấp đang thực hành sự cưỡng bức Nhà nước”. Tham gia công đoàn, GCCN được tổ chức lại chặt chẽ, thống nhất và kỷ luật hơn.

Hội nghị chuyên đề “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới” do Công đoàn Khối doanh nghiệp thương mại Trung ương tại TP. Hồ Chí Minh tổ chức. Ảnh: Ngọc Thùy.

Lênin nêu ra nguyên tắc cơ bản, công đoàn phải do Đảng Cộng sản lãnh đạo. Công đoàn đóng vai trò là “sợi dây chuyền nối liền đội tiền phong với quần chúng của giai cấp tiên tiến và nối liền đội tiền phong ấy với quần chúng lao động”. Công đoàn chính là nơi thu hút, tập hợp rộng rãi quần chúng vào hàng ngũ tổ chức của mình để giáo dục, thuyết phục quần chúng, huấn luyện quần chúng, làm cho quần chúng ủng hộ và đi theo Đảng. Lênin khẳng định: “Công đoàn tạo ra mối liên hệ giữa đội tiền phong với quần chúng; công đoàn lấy công tác hằng ngày để thuyết phục quần chúng”. Đảng phải lãnh đạo công đoàn, nắm lấy tổ chức này, gắn bó với nó và phát triển nó, vì đây là quy luật của lịch sử phong trào công nhân. “Giai cấp vô sản ở bất cứ nước nào trên thế giới cũng chỉ phát triển và chỉ có thể phát triển bằng con đường công đoàn, bằng sự tác động qua lại giữa công đoàn và Đảng của GCCN”.

Với ý nghĩa quan trọng đặc biệt của tổ chức Công đoàn, các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin rất quan tâm đến xây dựng đội ngũ cán bộ công đoàn, đó là những người có phẩm chất, trí tuệ, biết hy sinh vì lợi ích chung của GCCN và nhân dân lao động. Đó phải là những người có tâm huyết, trách nhiệm, phấn đấu vì mục tiêu chung vì sự phát triển, tiến bộ của công nhân và quần chúng.

2. Vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về công đoàn và cán bộ công đoàn (CBCĐ) vào thực tiễn cách mạng nước ta

Tổ chức “Công hội đỏ” (28/7/1929) đã ra đời và nhanh chóng phát huy vai trò tiên phong, trung kiên của mình trong tập hợp, giáo dục, giác ngộ quần chúng tham gia vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Công hội đỏ của giai cấp thợ thuyền Việt Nam cùng với các tổ chức quần chúng khác của nông dân, trí thức,…dưới sự lãnh đạo của Đảng đã trở thành lực lượng quần chúng rộng khắp cùng góp sức đấu tranh giành độc lập. Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám 1945, GCCN và nhân dân Việt Nam trở thành người chủ của đất nước, từ đây công đoàn trở thành tổ chức chính trị - xã hội rộng lớn nằm trong hệ thống chính trị của chế độ mới. Vị trí, vai trò của tổ chức Công đoàn đã được xác định ngày càng rõ hơn trong thực tiễn hoạt động của hệ thống chính trị của nước Việt Nam.

Tập huấn kỹ năng thương lượng, đối thoại cho cán bộ công đoàn cơ sở ngành gỗ ở Đồng Nai. Ảnh: Báo Đồng Nai.

Hiện nay, việc xây dựng tổ chức Công đoàn và CBCĐ đang đứng trước những yêu cầu mới của sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế, Việt Nam là quốc gia thành viên của nhiều Hiệp định thương mại tự do thế hệ mới (FTA). Khi tham gia các hiệp định, vấn đề lao động là một trong số các yếu tố làm nên chất lượng cho các bản FTA mới này. Để thực hiện các nội dung về lao động trong hiệp định, ngoài việc sửa đổi Luật lao động, Việt Nam cũng đang có những điều chỉnh của tổ chức Công đoàn cho phù hợp với xu thế thế giới.

Để vận dụng quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về công đoàn và CBCĐ trong điều kiện mới, chúng ta cần chú ý một số vấn đề sau:

Giữ vững nguyên tắc về vai trò lãnh đạo của Đảng đối với tổ chức Công đoàn. Công đoàn cần tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò là tổ chức rộng lớn tập hợp GCCN, nhằm tạo ra cơ sở chính trị - xã hội quan trọng nhất cho sự lãnh đạo của Đảng, của khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Đặc biệt, công đoàn cần chú trọng vào nhiệm vụ trọng tâm nhất được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó, đó là “xây dựng GCCN lớn mạnh, có giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị vững vàng; có ý thức công dân, yêu nước, yêu CNXH, tiêu biểu cho tinh hoa văn hóa dân tộc; nhạy bén và vững vàng trước những diễn biến phức tạp của tình hình thế giới và những biến đổi của tình hình trong nước; có tinh thần dân tộc và đoàn kết, hợp tác quốc tế”.

Đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương thức hoạt động công đoàn. Đa dạng hóa các hình thức hoạt động sao cho phù hợp với đối tượng công nhân. Nội dung và hình thức cần hiện đại, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin, đề cao tính phục vụ NLĐ; phương thức hoạt động phải thiết thực, hấp dẫn, được NLĐ đón nhận, tự nguyện, tích cực tham gia.

Xây dựng, nâng cao năng lực đội ngũ CBCĐ các cấp, nhất là đội ngũ cán bộ tham mưu chiến lược ngang tầm nhiệm vụ. Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực trình độ, phẩm chất, đạo đức và bản lĩnh chính trị, nhiệt tình và tâm huyết, chuyên nghiệp với công tác công đoàn...

Thực hiện tốt các chính sách đối với CBCĐ, động viên về vật chất, khuyến khích về tinh thần đối với đội ngũ CBCĐ, nhất là cán bộ ở cấp cơ sở; có cơ chế, chính sách thu hút người có năng lực, uy tín, kinh nghiệm làm công tác công đoàn...

Tổ chức Công đoàn cần giữ vững vai trò là đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người lao động. Trong ảnh: Cán bộ Liên đoàn Lao động tỉnh Đắk Lắk trao đổi, thăm hỏi đoàn viên công đoàn Công ty Cổ phần thép Đông Nam Á. Ảnh: LĐLĐ Đắk Lắk.

Tăng cường công tác tuyên truyền, vận động, nâng cao chất lượng đoàn viên công đoàn, trong đó, đặc biệt quan tâm giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh - hệ tư tưởng của GCCN đến với đông đảo công nhân và nhân dân lao động, từ đó rèn luyện bản lĩnh chính trị, giác ngộ giai cấp, lòng yêu nước, tinh thần tự hào dân tộc, ý thức chấp hành pháp luật, tôn trọng và phục vụ nhân dân. Động viên, khích lệ NLĐ không ngừng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỷ luật lao động, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp.

Giữ vững vai trò là đại diện bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ. Nâng cao hiệu quả phương thức đối thoại, thương lượng tập thể, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định và tiến bộ tại doanh nghiệp. Quan tâm cải thiện đời sống vật chất, tinh thần của NLĐ; nắm chắc tình hình, để từ đó tham mưu, đề xuất với Đảng, Nhà nước và các cơ quan chức năng kịp thời giải quyết các vấn đề bức xúc, mâu thuẫn trong quan hệ lao động, không để nảy sinh các vấn đề phức tạp, ảnh hưởng đến đời sống NLĐ, gây mất an ninh trật tự xã hội.

Tài liệu tham khảo

1. C.Mác - Ph.Ăngghen, Toàn tập, NXB Chính trị quốc gia, HN, 1995.

2. V.I.Lê nin, Toàn tập, NXB Tiến bộ Maxcova, bản tiếng Việt, 1977.

3. Giáo trình Lịch sử phong trào công nhân, công đoàn thế giới và Việt Nam, Trường Đại học Công đoàn.

4. Hiến pháp nước Cộng hòa XHCN Việt Nam (2013).

"Từ chương trình “Một triệu sáng kiến" suy ngẫm về hoạt động Công đoàn hiện nay" Đó là ý kiến chỉ đạo của đồng chí Trần Thanh Hải – Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) Việt ...

Nhiều hoạt động ý nghĩa khởi động Tháng Công nhân 2022 Tại các ngành, địa phương, các cấp Công đoàn đồng loạt tổ chức nhiều hoạt động hưởng ứng, triển khai thiết thực, hiệu quả, sáng ...

Cán bộ Công đoàn tiêu biểu là hình ảnh sinh động nhất về đổi mới của tổ chức Công đoàn Chiều ngày 2/6/2022, phát biểu tại buổi "Gặp mặt Đoàn đại biểu công nhân lao động, cán bộ Công đoàn tiêu biểu TP Hồ Chí ...