Nhân dịp kỷ niệm 120 năm Ngày sinh Tổng Bí thư Trần Phú (1/5/1904 -1/5/2024), việc nhìn lại chặng đường phấn đấu, hoạt động cách mạng sôi nổi, nhiệt thành; từ đó vận dụng những chỉ dẫn quan trọng của Tổng Bí thư Trần Phú trong công tác xây dựng Đảng hiện nay là điều cần thiết.

Đồng chí Trần Phú

1. Những chỉ dẫn của Tổng Bí thư Trần Phú trong công tác xây dựng Đảng

Xây dựng Đảng về chính trị

Đồng chí Trần Phú được Hội nghị Trung ương lần thứ nhất (10/1930) chính thức bầu là Tổng Bí thư của Đảng trong bối cảnh cao trào cách mạng đang diễn ra sôi nổi trên khắp ba miền đất nước.

Trong giai đoạn cao trào của phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh 1930-1931, Tổng Bí thư Trần Phú nhận định nếu nhân dân đã bị lôi cuốn vào những phong trào tự phát thì Đảng không còn sự lựa chọn nào khác là phải lãnh đạo quần chúng ngay lập tức, tránh xu hướng vội vã dùng bạo lực, mà phải tập trung vào các khẩu hiệu và mục đích chống khủng bố trắng, đòi phải giảm tô, phản đối các thứ thuế vô lý. Để bảo vệ quần chúng trong các cuộc mít tinh, biểu tình đấu tranh chính trị, việc thành lập các đội tự vệ công nông là cần thiết.

Về phương pháp tranh đấu, Tổng Bí thư Trần Phú và Trung ương Đảng cho rằng phải tuỳ theo điều kiện ở từng địa phương, từng nhà máy mà tổ chức các cuộc đình công, bãi công, dãn công của công nhân, phối kết hợp với các cuộc đấu tranh chống sưu thuế của nông dân. Khi có điều kiện thì cần tổ chức các cuộc biểu tình lớn; đồng thời cũng có thể “phân ra từng toán khởi sự trong một lúc ở nhiều chỗ do một kế hoạch chung”, nhằm phân tán lực lượng đàn áp của kẻ thù.

Để củng cố, nâng cao hiệu quả công tác xây dựng Đảng về chính trị, đồng chí Trần Phú thống nhất nhận thức trong toàn Đảng, khẳng định Đảng Cộng sản Đông Dương là đảng của giai cấp vô sản nên phải gồm những công nhân tiên tiến, lãnh đạo Đảng phải là những công nhân ưu tú nhất; mỗi đảng viên phải hăng hái hoạt động, tích cực, chủ động tham gia vào công việc của Đảng, phải tuân thủ nguyên tắc của tổ chức đảng, phải tuyệt đối trung thành với lý tưởng cộng sản chủ nghĩa…

Xây dựng Đảng về lý luận, tư tưởng

Đồng chí Trần Phú là người có công trong việc bôn-sê-vích hóa tư tưởng trong Đảng, kiên trì xây dựng Đảng theo những nguyên lý, nguyên tắc của chủ nghĩa Mác - Lênin. Một trong những đóng góp to lớn của đồng chí trong công tác xây dựng Đảng về lý luận, tư tưởng đó là dự thảo Luận cương chính trị ngay sau khi được bổ sung vào Ban Chấp hành Trung ương lâm thời.

Trên cơ sở vận dụng những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác - Lênin, đường lối Quốc tế Cộng sản, tư tưởng của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc và tình hình thế giới, thực tiễn cách mạng Việt Nam, đồng chí Trần Phú đã hoàn thành bản dự thảo Luận cương chính trị. Tháng 10/1930, bản Luận cương chính trị đã được Hội nghị lần thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương họp tại Hương Cảng (Trung Quốc) thảo luận, góp ý và thông qua.

Như vậy, Luận cương chính trị cùng với Chính cương vắn tắt, Sách lược vắn tắt của Nguyễn Ái Quốc đã xác định rõ con đường phát triển của cách mạng Việt Nam là đánh đổ chủ nghĩa đế quốc và phong kiến tay sai giành độc lập dân tộc, thực hiện người cày có ruộng và tiến lên xây dựng chủ nghĩa cộng sản.

Bên cạnh những đóng góp to lớn thông qua Luận cương chính trị năm 1930, đồng chí Trần Phú đặc biệt quan tâm công tác tuyên truyền, vận động trong Đảng góp phần định hướng, củng cố và hoàn thiện về mặt nhận thức, tư tưởng, đẩy mạnh phong trào cách mạng. Đồng chí Trần Phú đã thành lập Ban Tuyên truyền và giao cho một ủy viên Thường vụ làm Trưởng ban phụ trách.

Đồng thời, đồng chí cũng chủ trương cho xuất bản báo Cờ vô sản - cơ quan tuyên truyền của Đảng và tờ Cộng sản (tiền thân của Tạp chí Cộng sản) - cơ quan ngôn luận của Đảng Cộng sản Đông Dương, nhằm tuyên truyền, phổ biến đường lối, chính sách của Quốc tế Cộng sản, của Đảng Cộng sản Đông Dương, vận động quần chúng và xây dựng lực lượng cách mạng, thúc đẩy phong trào cách mạng.

Xây dựng Đảng về tổ chức

Một cống hiến nổi bật của đồng chí Trần Phú trên cương vị Tổng Bí thư của Đảng là đã cùng với Ban Chấp hành Trung ương xây dựng và củng cố tổ chức Đảng các cấp từ Trung ương tới các xứ ủy, tỉnh ủy, huyện ủy và chi bộ cơ sở của Đảng.

Từ tháng 12/1930 đến tháng 1/1931, các Xứ ủy Nam Kỳ, Trung Kỳ và Bắc Kỳ, dưới sự chỉ đạo của Ban Thường vụ Trung ương, trực tiếp là đồng chí Tổng Bí thư Trần Phú, đã chính thức được thành lập và từng bước được củng cố. Theo đó, các Xứ ủy đã thành lập các ban cán sự (như Ban Thường vụ) và các bộ phận chuyên trách đã hình thành, có hệ thống từ Trung ương tới các cấp bộ Đảng bộ xứ và địa phương.

Nhờ đó, Đảng đã được củng cố một bước khá vững chắc ngay trong hoàn cảnh bị kẻ thù khủng bố gắt gao, khốc liệt. Đây là lần đầu tiên hệ thống tổ chức của Đảng ta được kiện toàn, hoàn thiện, thống nhất. Đặc biệt, Tổng Bí thư Trần Phú đã chủ trương khôi phục, củng cố các Ban lãnh đạo Xứ ủy và nâng cao vai trò lãnh đạo của Xứ ủy đối với phong trào cách mạng của từng vùng, từng miền.

Ngoài ra, đồng chí Trần Phú cũng đề cao chủ trương tăng cường xây dựng và củng cố các chi bộ nhà máy, các chi bộ của giai cấp công nhân. Việc phát triển Đảng đã có một bước tiến mới, số đảng viên xuất thân từ công nhân tại các cơ sở công nghiệp, đồn điền và các địa phương ở vùng nông thôn đã tăng lên đáng kể.

Nếu như lúc Đảng mới thành lập, toàn Đảng có khoảng 30 chi bộ với hơn 200 đảng viên thì đến trước Hội nghị Trung ương lần thứ hai (3/1931), dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Trần Phú, số đảng viên trong toàn Đảng đã lên tới 2.400, hoạt động trong 250 chi bộ.

Hội nghị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 3/2/1930 (Ảnh chụp lại tranh của họa sĩ Phi Hoanh tại Bảo tàng Lịch sử Quốc gia/nguồn: dangcongsan.vn).

Xây dựng Đảng về đạo đức

Cuộc đời hoạt động cách mạng oanh liệt, hào hùng của đồng chí Trần Phú là tấm gương tiêu biểu cho lớp thanh niên yêu nước, khát khao lý tưởng và tràn đầy nhiệt huyết cách mạng, là người cộng sản kiên cường, mẫu mực, người con ưu tú của Đảng và dân tộc ta, suốt đời chiến đấu cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người.

Chỉ trong vòng một năm, từ ngày lên đường về nước, được gặp lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc tại Hồng Kông và nhận nhiệm vụ công tác, được bổ sung vào Ban Chấp hành Trung ương lâm thời và được chính thức giao nhiệm vụ dự thảo Luận cương chính trị của Đảng, Trần Phú đã hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Không chỉ là người nắm vững nguyên tắc, phương pháp luận khoa học, được đào tạo bài bản về lý luận, đồng chí còn là người tôn trọng thực tiễn, bám sát thực tiễn trong hoạt động cách mạng. Đồng chí đã dành ba tháng để khảo sát mấy tỉnh ở đồng bằng Bắc Bộ: Nam Định, Thái Bình, Hải Phòng và khu mỏ Hòn Gai (Quảng Ninh). Đây là những nơi tập trung lực lượng công nhân và nông dân lớn trong cả nước.

Đồng chí Trần Phú muốn đi thâm nhập thực tế để tìm hiểu về tình cảnh của công nhân và nông dân, về tinh thần giác ngộ cách mạng của họ; tìm hiểu về tổ chức và hoạt động của các cơ sở Đảng. Đến đâu, đồng chí Trần Phú cũng góp những ý kiến rất cụ thể, trao đổi kinh nghiệm với các đồng chí lãnh đạo địa phương về tổ chức quần chúng, mục tiêu, phương pháp đấu tranh và nhất là về công tác xây dựng Đảng.

2. Vận dụng những chỉ dẫn của Tổng Bí thư Trần Phú vào công tác xây dựng Đảng hiện nay

Xây dựng Đảng về chính trị

Từ những bài học lịch sử đề lại và kinh nghiệm cách mạng thực tiễn của đồng chí Trần Phú, có thể thấy xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị là quá trình xây dựng cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng đúng đắn, phù hợp với quy luật khách quan và tổ chức thực hiện thắng lợi cương lĩnh, đường lối đó trong thực tiễn, bảo đảm cho quyền lực chính trị và vị trí, vai trò lãnh đạo của Đảng không ngừng được củng cố và nâng cao.

Đây là vấn đề quan trọng hàng đầu, có ý nghĩa to lớn không chỉ đối với Đảng, mà cả đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng của dân tộc ta, là tiền đề cho công tác xây dựng Đảng về mọi mặt. Trong giai đoạn hiện nay, xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị cần tập trung một số nội dung sau đây:

Một là, tập trung củng cố năng lực lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Đảng ta là đảng duy nhất cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội; là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, là hạt nhân chính trị, quy tụ sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc. Vì vậy, cần thường xuyên chăm lo củng cố vị trí, vai trò lãnh đạo, nâng cao trí tuệ, năng lực cầm quyền của Đảng đối với hệ thống chính trị và toàn xã hội.

Hai là, quán triệt sâu sắc, rộng rãi cho mọi cán bộ, đảng viên và nhân dân kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng trong bất kỳ hoàn cảnh nào. Tập trung lãnh đạo thực hiện thắng lợi Nghị quyết của Đảng đã đề ra.

Ba là, tập trung đẩy mạnh cuộc đấu tranh bảo vệ vững chắc nền tảng tư tưởng của Đảng, ngăn chặn, đẩy lùi các quan điểm sai trái, thù địch nhằm chống phá Đảng, Nhà nước và nhân dân ta; đấu tranh với những hiện tượng tiêu cực, quan liêu, tham nhũng, xa rời nhân dân và các biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ.

Xây dựng Đảng về lý luận, tư tưởng

Xây dựng Đảng về lý luận, tư tưởng là một trong những nhiệm vụ cơ bản, có vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, góp phần giữ vững nền tảng tư tưởng của Đảng, nâng cao bản lĩnh chính trị, lập trường tư tưởng, niềm tin của cán bộ, đảng viên đối với Đảng và chế độ xã hội chủ nghĩa; tạo sự đoàn kết thống nhất về tư tưởng, ý chí và hành động, góp phần quan trọng đảm bảo cuộc đấu tranh trên mặt trận tư tưởng, lý luận giành thắng lợi.

Phút lâm chung, đồng chí Trần Phú nắm tay một đồng chí bạn tù cùng nằm ở nhà thương dặn lại: “Trước sau tôi chỉ mong anh chị em hãy giữ vững chí khí chiến đấu”. (Trong ảnh: Chương trình nghệ thuật tại Lễ kỷ niệm 120 năm Ngày sinh Tổng Bí thư Trần Phú do Tỉnh ủy Hà Tĩnh tổ chức).

Từ những chỉ dẫn của Tổng Bí thư Trần Phú, để xây dựng Đảng vững mạnh trên lĩnh vực lý luận, tư tưởng trong giai đoạn hiện nay, cần tập trung một số nội dung cơ bản sau:

Một là, nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp ủy, chính quyền, các đoàn thể, cán bộ, đảng viên và Nhân dân về vị trí, vai trò của công tác lý luận, tư tưởng. Cần xác định công tác lý luận, tư tưởng là trách nhiệm của toàn Đảng, Nhà nước, của từng cấp ủy, chính quyền, từng cán bộ, đảng viên, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến lược.

Hai là, tiếp tục nghiên cứu bổ sung, hoàn thiện, phát triển lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh trong bối cảnh và điều kiện mới. Trong điều kiện hiện nay, cần làm rõ những giá trị lý luận cốt lõi của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh bám sát thực tiễn, phù hợp với tình hình mới, tránh chủ nghĩa giáo điều, máy móc, rập khuôn.

Ba là, đổi mới mạnh mẽ nội dung và phương thức công tác lý luận, tư tưởng theo hướng chủ động, thiết thực, hiệu quả, phù hợp với từng đối tượng, từng thời gian, điều kiện hoàn cảnh. Nội dung công tác tư tưởng lý luận cần tập trung vào những vấn đề cụ thể, những vấn đề bức xúc mà thực tiễn công cuộc đổi mới, phát triển đất nước đang đặt ra, những vấn đề mà xã hội đang quan tâm; tháo gỡ những vướng mắc, khó khăn trong quá trình phát triển đất nước.

Bốn là, tăng cường phối hợp các tổ chức, cơ quan chức năng, các lực lượng nhằm huy động mọi nguồn lực xã hội trong bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh ngăn chặn các quan điểm sai trái, thù địch trên lĩnh vực tư tưởng, lý luận; tiếp tục củng cố tổ chức bộ máy và đội ngũ cán bộ chuyên trách làm công tác tư tưởng, lý luận.

Xây dựng Đảng về tổ chức

Từ những chỉ dẫn của đồng chí Trần Phú, có thể rút ra một số kinh nghiệm trong xây dựng Đảng về tổ chức như sau: Tập trung xây dựng, kiện toàn mô hình tổ chức hệ thống chính trị, tổ chức Đảng thật sự khoa học, rộng khắp nhưng bảo đảm tinh gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả.

Hoàn thiện, củng cố hệ thống đảng đoàn, ban cán sự đảng, các cơ quan tham mưu, chuyên trách; tăng cường hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy các cấp, chú trọng huy vai trò lãnh đạo của Đảng ở những lĩnh vực, địa bàn trọng điểm, có vai trò và vị trí chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội.

Xây dựng Đảng về đạo đức

Trong điều kiện Đảng lãnh đạo, cầm quyền như hiện nay, xây dựng Đảng trong sạch về đạo đức là một nội dung cốt lõi của công tác xây dựng Đảng, tạo nên uy tín và lòng tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ. Đạo đức cách mạng là “cái gốc” của mỗi cán bộ, đảng viên, của mỗi tổ chức Đảng và phải được nhận thức đầy đủ, không ngừng tu dưỡng, rèn luyện.

Vì vậy, các tổ chức Đảng phải thường xuyên tuyên truyền, giáo dục cho cán bộ, đảng viên nhận thức đầy đủ ý nghĩa của đạo đức cách mạng, của việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức. Bên cạnh việc tăng cường tuyên truyền, giáo dục, việc phát huy vai trò gương mẫu, ý thức tự tu dưỡng, rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng của mỗi cán bộ, đảng viên đóng vai trò quan trọng.

Sự nghiệp cách mạng vẻ vang, tinh thần hy sinh bất khuất, phẩm chất cách mạng cao quý, khát vọng cao cả và niềm tin không gì lay chuyển nổi của đồng chí Trần Phú vào thắng lợi cuối cùng của cách mạng sẽ mãi mãi là nguồn động lực cổ vũ lớn lao trong cuộc đấu tranh xây dựng và bảo vệ Tổ quốc theo các mục tiêu cao cả “dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh”.

Những cống hiến, đóng góp to lớn của đồng chí về mọi mặt của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng sẽ là bài học, chuẩn mực quý báu, góp phần hành trang cho cán bộ, đảng viên hoàn thiện tư duy, bản lĩnh, phẩm chất, nhân cách, trách nhiệm với Đảng, với nhân dân và dân tộc hôm nay và mai sau.

"Phát huy vai trò xung kích, đi đầu của giai cấp công nhân hiện đại” Sau 7 ngày làm việc, hôm nay 8/10 bế mạc Hội nghị Trung ương lần thứ 8 khóa XIII của Ban Chấp hành Trung ương ...

Đồng chí Hoàng Quốc Việt với công tác chăm lo đời sống người lao động Trên cương vị Chủ tịch Tổng Công đoàn Việt Nam (nay là Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam), đồng chí Hoàng Quốc Việt hết sức ...

Chỉnh Đảng, tăng bản chất giai cấp công nhân, xây dựng đội ngũ công nhân chất lượng cao Trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, nhiều vấn đề xã hội phát sinh, đặc biệt là chủ nghĩa cá nhân, lợi ích ...