Hà Nội hiện có khoảng gần 800 tòa chung cư với gần 200.000 căn hộ. Ảnh: Ý Yên

Câu chuyện chiếm dụng không gian chung, xả xác, hút thuốc, phóng uế bừa bãi, nuôi thả chó mèo, dựng xe không đúng quy định, lấy mũ bảo hiểm của nhau, rồi chuyện những "vật thể bay" trúng đầu ai đó... đã và đang xảy ra nhan nhản tại các tòa nhà chung cư. Tất cả những hành động đó đều được người dân phản ánh, camera giám sát ghi lại... Còn người vi phạm thấp nhất sẽ chịu hình thức cảnh cáo, răn đe, nặng hơn thì chịu xử phạt của ban quản lý tòa nhà hay các cơ quan chức năng.

Tối 9/5/2019, chủ căn hộ tầng 17 của tòa nhà A1, chung cư An Bình (Phạm Văn Đồng, Hà Nội) sử dụng bếp than tổ ong để nấu ăn ngoài lô gia, sau đó đóng cửa đi ra ngoài dẫn đến lửa bén vào các vật dụng trong nhà gây cháy. May mắn, ban đại diện cư dân và bộ phận kỹ thuật tòa nhà đã có mặt kịp thời ở hiện trường để dập tắt đám cháy.

Một người dân chứng kiến vụ việc cho biết khi bộ phận kỹ thuật đến, chủ nhà còn đinh ninh cho rằng không phải cháy ở nhà mình. Chỉ đến khi thấy có khói khét phát ra từ chính căn hộ của mình, người này mới chịu mở cửa. Những hình ảnh từ khu vực lô gia nơi xảy ra sự cố được cập nhật trên Facebook của cộng đồng cư dân chung cư An Bình đã khiến nhiều người phát hoảng.

Căn bếp nơi xảy ra sự cố - Ảnh: facebook cộng đồng cư dân An Bình

Thật khó có thể tưởng tượng được rằng đây là gian bếp của một căn chung cư hiện đại có giá hàng tỷ đồng. Cũng khó có thể hình dung ra hậu quả nếu sự việc hỏa hoạn không được phát hiện và ngăn chặn kịp thời.

Chủ nhà biến nơi này trở thành một khu vực đa chức năng với đủ thứ: Từ máy giặt, xô, chậu nhựa, giàn phơi quần áo, dế chổi đến chuồng nhốt chó, xoong nồi điện... Đáng sợ hơn là việc gia chủ sử dụng bếp than tổ ong để đun nấu, trong khi xung quanh là cả chục thùng carton chứa than xếp chồng lên nhau, loại than nhóm nhanh, không khói...

Điều đáng nói, trong lúc cư dân tòa nhà tỏ ra bất bình trước sự việc thì gia chủ lại "đổ thêm dầu vào lửa" với phát ngôn gây sốc: "Chết ai tôi đền"! Chị này sau đó bị xử phạt hành chính, viết giấy cam kết không đun nấu bằng bếp than tổ ong và bếp gas, đồng thời xin lỗi cư dân tòa nhà trên... Facebook.

Theo ông Giang, Phó Ban quản lý tòa nhà chung cư An Bình cho biết: "Sau vụ việc đó ban quản lý tòa nhà yêu cầu chủ căn hộ dọn dẹp theo cam kết, và cũng đã nghiệm thu, còn việc xử phạt thuộc phạm vi của chính quyền, cơ quan PCCC".

Ông cũng cho biết thêm, trong hợp đồng mua bán căn hộ giữa chủ đầu tư và người dân có kèm theo văn bản khá dày về nội quy sinh hoạt trong khu chung cư, kể cả việc cấm nói tục chửi bậy, nhưng việc có thực hiện hay không lại thuộc về ý thức của từng cá nhân. Ban quản lý tòa nhà chỉ có những biện pháp nhắc nhở cảnh cáo, yêu cầu viết cam kết không tái phạm chứ không có chức năng xử phạt. Trong trường hợp người dân không khắc phục thì ban quản lý sẽ cho dừng dịch vụ.

Trong buổi tọa đàm “Xây dựng văn hóa ứng xử trong khu chung cư mới trên địa bàn TP Hà Nội” do báo Kinh tế & Đô thị tổ chức vào tháng 12/2018, ông Ngô Văn Nam, Trưởng phòng Nếp sống văn hóa và gia đình, Sở Văn hóa thể thao và du lịch TP Hà Nội phát biểu: "Hiện nay, có thể chưa xây dựng ngay quy tắc ứng xử, nhưng chúng ta cần có sổ tay có tiêu chí, tiêu chuẩn chung của những người ở chung cư. Còn trong bộ quy tắc ứng xử nơi công cộng đã có nội dung về quy tắc ứng xử trong toàn xã hội. Sở VH&TT đã hướng dẫn đóng biển ở các khu chung cư, khu vui chơi và niêm yết trong thang máy".

Thiết nghĩ, xây dựng văn hóa chung cư không chỉ là trách nhiệm của các cơ quan chức năng, chủ đầu tư mà trước hết phải là trách nhiệm của từng người dân sống trong đó. Và việc mỗi cá nhân có ý thức chấp hành đúng nội quy, quy định của chung cư dù là điều nhỏ nhất, cũng là một biểu hiện của nếp sống văn hóa.

Điều quan trọng hơn, những hành động nhỏ ấy cũng góp phần đem đến cho cộng đồng một môi trường sống lành mạnh, an toàn.