Lễ khai giảng giản dị, đơn sơ ở điểm trường thôn 5 Tu Nấc, Quảng Nam. Ảnh: Báo Lao động.

Bên cạnh những lễ khai giảng long trọng và hoành tráng thì tại điểm trường thôn 5 Tu Nấc, Quảng Nam - nơi chưa có điện, nước sạch, 54 học sinh đồng bào Xơ Đăng không quản ngại thiếu thốn vẫn vui vẻ chào năm học mới cùng thầy cô dù có khi còn chưa no bụng.

Không cờ hoa cầu kì hay áo quần mới tinh tươm, thầy trò Tu Nấc mừng ngày khai trường bởi có học mới có tương lai. Dù tương lai ấy có khi cũng gập ghềnh với cả học sinh thị thành.

Sau hai năm Covid hoành hành và để lại nhiều di chứng nặng nề, học sinh lại đến trường như chưa từng có dịch và thầy cô lại lên lớp với nỗi lo thiếu giờ, bất cập học trực tuyến để lại sau lưng. Nhưng vẫn còn đó chuyện cần “bù đắp, hỗ trợ những học sinh chịu nhiều thiệt thòi trong đại dịch, đặc biệt là các cháu chịu ảnh hưởng nặng của đại dịch Covid-19, những cháu có hoàn cảnh khó khăn, cha mẹ mất vì dịch bệnh...” như Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn thừa nhận.

Theo Bộ GD&ĐT, tính đến năm học vừa qua, cả nước có khoảng 1,6 triệu giáo viên các cấp. Đến thời điểm này, khoảng 1% giáo viên nghỉ việc, chuyển việc làm khác. Con số 1% tưởng nhỏ nhoi ấy nhưng lại chứa đựng 16.000 hoàn cảnh không trụ lại được với nghề giáo vì đủ lý do. Không còn phù hợp, lương quá thấp, thu nhập không đủ sống và phải rẽ sang việc khác tốt hơn dù thế nào cũng là nỗi ngậm ngùi của hàng vạn giáo viên.

Với những gì đã qua và nhiều điều đang tới, cả tương lai tốt đẹp lẫn thách thức khó khăn thì việc dạy thêm gì, rèn các em ra sao không chỉ là chuyện một sớm một chiều. Nhưng dù gì đi nữa thì những bài giảng về cách làm người, đối nhận xử thế, kỹ năng sống… cần được xem trọng như nhiều bài học trong sách giáo khoa.

Tôi xin trích bài viết của một đồng nghiệp: “Thay vì những bài diễn văn thường dài dòng và ít được học sinh quan tâm, trường nên dành thời gian để hiệu trưởng hoặc các giáo viên có bài nói chuyện cho toàn trường về lòng nhân ái trong và sau mùa Covid-19. Hoặc đó là bài giảng về cách làm, cách nghĩ, cách dạy khai phóng tư tưởng, hoài bão và ý chí học tập vươn lên của thanh thiếu niên, hướng đến đất nước sáng tạo và quốc gia khởi nghiệp”.

Còn đây là mong muốn của một phụ huynh: “Xin thầy dạy cho cháu biết thà bị điểm kém vẫn hơn là gian lận trong thi cử, biết chấp nhận thất bại và cách tận hưởng niềm vui chiến thắng. Xin hãy dạy cháu biết mỉm cười ngay cả khi buồn bã, rằng không có xấu hổ nào trong những giọt nước mắt. Xin dạy cháu tránh xa sự đố kị và hung hăng, đó là những điều làm người ta dễ bị đánh bại nhất. Hãy dạy cháu biết cách đối xử dịu dàng với những người hòa nhã và cứng rắn với những kẻ thô bạo, biết chế giễu những kẻ yếm thế và cẩn trọng trước những sự ngọt ngào đầy cạm bẫy. Xin hãy dạy cho cháu có sức mạnh ngoảnh mặt làm ngơ trước đám đông đang gào thét và không chạy theo thời thế, nhưng đứng thẳng người bảo vệ những gì cháu cho là đúng và đi đến cùng con đường của mình”.

Khai giảng chỉ là mở đầu, những lời chúc tụng tốt đẹp sẽ ở lại phía sau và một năm học mới có thành công hay tốt đẹp với ngành Giáo dục, phụ huynh, học sinh hay không vẫn đang ở phía trước. Một năm học không quá dài cũng chẳng quá ngắn nhưng sẽ rất quan trọng với nhiều đời người và điều quyết định luôn ở “hậu khai giảng” chứ không phải hân hoan, vỗ tay ngày hôm nay.

Niềm vui đến trường thực sự có với học sinh và những điều thiết thực được dạy dỗ theo các em suốt cuộc đời cần thiết hơn một khai giảng mang nhiều tính lễ nghi năm nào cũng có…