Tiết mục Nhào sào của các diễn viên xiếc Liên đoàn Xiếc Việt Nam. Ảnh: TL

Mới đây, một nữ diễn viên xiếc đã bị rơi từ độ cao 9m xuống sàn trước sự chứng kiến của các gia đình trong chương trình Winter Wonderland tại Công viên Hyde ở London, Anh đã khiến khán giả “sốc”

Còn tại Việt Nam, những tai nạn đã từng diễn ra, gây thương tổn cho diễn viên xiếc của Liên đoàn Xiếc Việt Nam. NSND Tâm Chính - nguyên Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam từng bị tai nạn khi biểu diễn tiết mục “Cô hàng giải khát” nổi tiếng. Cách đây 6 năm, NSƯT Ngô Thị Tuyết Hoàn do sơ sẩy trong khi tập luyện, Tuyết Hoàn bị ngã, dẫn đến vĩnh viễn không còn được đi bằng đôi chân của mình.

Theo NSƯT Tống Toàn Thắng - Phó Giám đốc Liên đoàn Xiếc Việt Nam: Tai nạn của các nữ nghệ sĩ xiếc khi luyện tập hoặc biểu diễn chỉ là không may nhưng đã để lại di chứng thương tật suốt đời và ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe và công việc của chị em.

Từ năm 2009, Hội Khoa học An toàn vệ sinh lao động Việt Nam triển khai đề tài “Nghiên cứu đề xuất các chính sách và giải pháp để đảm bảo an toàn, phòng chống tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp cho các nghệ sỹ hoạt động trong lĩnh vực xiếc, múa, điện ảnh” do PGS. TS Nguyễn An Lương làm chủ nhiệm.

Kết quả khảo sát, đo đạc các chỉ số về cường độ lao động và tần suất tai nạn lao động xảy ra đối với diễn viên xiếc, dư luận không khỏi “giật mình” khi biết nghề xiếc lại nguy hiểm đến thế. Có đến 95% diễn viên xiếc bị tai nạn lao động nhẹ đến nặng, không bị chảy máu, gãy chân tay, bong gân thì bị tàn phế, tổn thương nặng nề khiến người nghệ sỹ không thể tiếp tục biểu diễn trên sân khấu. Đối với các diễn viên xiếc thú, nguy cơ bị thú tấn công là rất cao bởi những nguyên nhân khách quan như trời nóng, trái gió trở trời, con vật nào thời kỳ động đực, thú tính nổi lên.

Đã từng có những trường hợp nghệ sỹ xiếc thú bị gấu cắn nát cánh tay, bị khỉ cắn… Số lượng nghệ sĩ bỏ nghề vì tai nạn, bị thú tấn công bất ngờ, phải dừng ước mơ dang dở khi đang ở đỉnh cao không hiếm. Điều này cũng phần nào làm ảnh hưởng đến công tác đào tạo của môn nghệ thuật này.

Khán giả hào hứng với tiết mục của các nghệ sĩ xiếc tại Liên hoan Xiếc quốc tế 2019. Ảnh: TL

Nhiều năm nay, Liên đoàn Xiếc vẫn mua bảo hiểm tai nạn con người cho diễn viên ở mức thấp ngoài BHXH đóng theo lương do thường xuyên xảy ra tai nạn lao động trong lúc tập luyện, biểu diễn, còn bộ phận y tế của cơ quan đã phải ngừng hoạt động do liên quan đến biên chế. Ở Liên đoàn Xiếc Việt Nam, mỗi nghệ sỹ phải tập luyện kỹ, tự thiết kế dụng cụ biểu diễn và tự trang bị kỹ năng bảo vệ là chính.

Thông tư số 11/2013/TT-BLĐTBXH ngày 11/6/2013 của Bộ LĐ-TB&XH ban hành danh mục công việc nhẹ được sử dụng lao động dưới 15 tuổi nhưng xiếc là môn nghệ thuật cần luyện tập từ sớm, có khi từ dưới 10 tuổi!

Pháp luật hiện hành đã quy định diễn viên xiếc là nghề nặng nhọc, nguy hiểm, độ tuổi nghỉ hưu của diễn viên xiếc là nam 55 tuổi, nữ 50 tuổi. Tuy nhiên, cần phải tiếp tục giảm tuổi nghỉ hưu cho diễn viên xiếc xuống thấp hơn nữa mới phù hợp với đặc thù lao động của ngành này. Nếu cứ áp dụng với tuổi nghề hiện nay chỉ làm tăng sức nặng đối với diễn viên xiếc.

Sự quan tâm, đầu tư cả về vật chất lẫn hành lang pháp lý là rất cần thiết đối với văn nghệ sỹ, trong đó có các nghệ sỹ xiếc, để họ tiếp tục tin tưởng, dấn thân và tràn đầy khát vọng cống hiến những sản phẩm tinh thần đỉnh cao phục vụ công chúng.