Công trường thi công tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn. Ảnh: Võ Thạnh (VnExpress)

Bên cạnh cơ chế đấu thầu công khai thì cơ chế chỉ định thầu với các gói xây lắp để tiến độ dự án nhanh hơn. Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể đã khẳng định như vậy. Theo tính toán của Bộ GTVT thì chỉ định thầu theo quy trình chỉ mất có 29 ngày thay vì 59 ngày nếu tổ chức đấu thầu rộng rãi. Tương tự lựa chọn nhà thầu chỉ mất 41 ngày nếu đấu thầu rộng rãi trong cả nước sẽ mất 76 ngày.

Đơn cử như doanh nghiệp Xuân Trường (Ninh Bình) xin chỉ định thầu đoạn Hàm Nghi - Vũng Áng dài 53 cây số. Công ty này cam kết thi công bảo đảm chất lượng, giảm thời gian thi công từ 3 đến 6 tháng, tiết kiệm 5% giá trị toàn gói thầu. Công ty Trường Thịnh thì xin chỉ định thầu gói thầu Vạn Ninh - Cam Lộ..., tương tự nhiều nhà thầu khác cũng đưa ra những hứa hẹn hấp dẫn để được chỉ định thầu.

Theo Nghị quyết 18/NQ-CP về đầu tư cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2021 - 2025 thì Thủ tướng Chính phủ quyết định chỉ định thầu trong 2 năm 2022 và 2023. Quyết định chỉ định thầu dựa trên đề xuất của Bộ GTVT và thẩm định của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Tổng mức đầu tư cao tốc Bắc - Nam giai đoạn 2021 - 2025 gần 147.000 tỷ đồng.

Theo các chuyên gia thì không chia nhỏ các gói thầu manh mún để loại trừ những nhà thầu không đủ khả năng. Mặt khác các nhà thầu phải bảo đảm năng lực tài chính, năng lực chuyên môn, thi công từ 60% công trình trở lên, chưa kể đến các cam kết tín dụng, ký quỹ để chứng minh năng lực, không để bị chậm tiến độ...

Cần có cơ chế thưởng phạt phân minh với các nhà thầu. Các chuyên gia cũng lưu ý có những nhà thầu có năng lực tài chính lớn nhưng tham gia quá nhiều dự án, nguồn lực phân tán thì cũng cần cân nhắc khi chỉ định thầu.

Nếu nhìn lại dự án cao tốc Bắc – Nam giai đoạn 2017 - 2020 thì sẽ thấy những nguyên nhân chậm tiến độ cần nghiêm khắc rút kinh nghiệm và điều chỉnh kịp thời. Bộ GTVT đã có kết luận. Chẳng hạn như đoạn Diễn Châu - Bãi Vọt (đầu tư BOT) chậm tiến độ do: Doanh nghiệp hạn chế về năng lực quản lý, điều hành; chậm trễ trong lựa chọn các nhà thầu, các nhà thầu lại chậm trễ huy động nhân sự và máy móc thi công; chưa kể lý do khách quan là do dịch Covid-19 bùng phát...

PGS,TS Trần Chủng, Chủ tịch Hiệp hội Các nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam có bình luận xung quanh vấn đề này: “Đấu thầu cạnh tranh công khai hơn nên chỉ định thầu cần có trách nhiệm rất lớn của người xem xét hồ sơ và ra quyết định chỉ định thầu. Người ký hợp đồng với nhà thầu qua chỉ định thầu phải có trách nhiệm đến cùng với việc lựa chọn nhà thầu đó”.

Mặt khác những nhà thầu đã thi công nhưng chất lượng kém phải cần được loại bỏ ngay từ “vòng gửi xe” để tránh hậu quả. Đơn cử như Công ty Trường Thịnh thi công dự án BOT ở Quảng Trị, chất lượng không bảo đảm, dư luận kêu trời thì khi chỉ định thầu phải nhìn vào dự án trước đó mà quyết định có xem xét chỉ định thầu hay không?

Xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam là việc quốc gia đại sự. Việc lựa chọn các nhà thầu đủ năng lực và uy tín để tiết kiệm thời gian là rất cần thiết nhưng chất lượng công trình vẫn là hàng đầu vì doanh nghiệp được gọi tên phải đảm đương là một công việc quan trọng, có ý nghĩa dài lâu với việc phát triển kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng nên việc "liệu cơm gắp mắm” là rất quan trọng. Cần có một cơ chế công khai, minh bạch, hữu hiệu để hoàn thành dự án lớn này. Vì thế rất cần chọn mặt để gửi vàng.

Nếu thấy bài viết "Cao tốc Bắc - Nam: Cần chọn mặt gửi vàng” hữu ích, bạn có thể ủng hộ Phạm Xuân Dũng một "ly cà phê" để tác giả viết nhiều bài hay hơn nữa phục vụ bạn đọc. Để mời tác giả "ly cà phê" qua MoMo, bạn đọc ấn vào nút “Buy me a coffee” ở bên dưới hoặc quét mã QR của MoMo. Để đăng ký và sử dụng ví MoMo, xem chi tiết hướng dẫn tại đây. Hoặc bạn cũng có thể tặng "ly cà phê" cho tác giả Phạm Xuân Dũng bằng cách chuyển khoản trực tiếp vào tài khoản của Tạp chí Lao động và Công đoàn, số tài khoản: 118000001631, Ngân hàng Vietinbank chi nhánh Hà Nội. Lưu ý, trước khi chuyển tiền, bạn đọc vui lòng gõ nội dung: "Tặng cà phê cho tác giả Phạm Xuân Dũng". Đọc cà phê tối, tặng "cà phê" là chương trình của Tạp chí Lao động và Công đoàn. Khi đọc các bài viết trên mục game doi thuong , nếu bạn đọc đồng cảm với góc nhìn của tác giả thì có thể mời người đó một "ly cà phê". Mỗi "ly cà phê" trị giá 23.000 đồng (1 USD).

Giải pháp nào để đảm bảo an toàn trên cao tốc Hà Nội – Bắc Giang? Thực trạng mất an toàn giao thông trên cao tốc Hà Nội – Bắc Giang, đặc biệt qua ven các khu công nghiệp thuộc huyện ...

Hàng trăm mét hàng rào cao tốc La Sơn - Túy Loan bị phá bỏ để lấy lối đi Nhiều đoạn hàng rào bảo vệ 2 bên đường thuộc dự án cao tốc La Sơn – Túy Loan (đoạn qua tỉnh Thừa Thiên – ...

Xử lý ngay những công trình trái phép "đơm" dự án cao tốc đền bù Sau tết Nguyên đán vừa qua, rộ lên việc xây nhà, trồng cây cấp tốc ở nhiều tỉnh miền Trung, từ Hà Tĩnh cho đến ...