Nhu cầu đại diện, bảo vệ của người lao động ngày càng cấp thiết

Theo LĐLĐ tỉnh Bắc Giang, bên cạnh những kết quả đạt được, quan hệ lao động thời gian qua còn diễn biến phức tạp. Vẫn còn tình trạng doanh nghiệp nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, nợ lương của người lao động (NLĐ). Số doanh nghiệp và số công nhân lao động ngày càng tăng, quan hệ lao động tiềm ẩn nguy cơ tranh chấp lao động cao. Thực tế đã xảy ra nhiều vụ tranh chấp lao động tập thể, đình công không theo trình tự thủ tục pháp luật ở một số doanh nghiệp.

Công đoàn cơ sở tại doanh nghiệp có lúc, có nơi chưa phát huy được vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích NLĐ. Sự tham gia của công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở đối với việc xây dựng quan hệ lao động và hỗ trợ NLĐ ở những nơi chưa có công đoàn gặp nhiều khó khăn. Chất lượng các cuộc đối thoại, thương lượng tập thể chưa thật sự cao. Công tác kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định của pháp luật tại doanh nghiệp hạn chế, dẫn đến việc tuân thủ pháp luật của một số chủ sử dụng lao động chưa nghiêm túc. Chế tài xử lý các sai phạm của người sử dụng lao động chưa đủ mạnh để phòng ngừa, răn đe.

Công nhân huyện Lạng Giang nghe tư vấn pháp luật. Ảnh: CĐ

Mặt khác, trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng trên 300.000 lao động thuộc các thành phần kinh tế. Tính riêng tại các khu, cụm công nghiệp đã đi vào hoạt động có khoảng gần 250.000 lao động. Vấn đề an ninh trật tự, nhà ở, nhà trẻ, việc đầu tư hạ tầng kỹ thuật phục vụ công nhân lao động là nhu cầu đòi hỏi bức thiết của NLĐ.

Thực trạng trên đặt ra cho tổ chức Công đoàn cần có giải pháp đáp ứng những nhu cầu của đoàn viên, NLĐ về tư vấn và hỗ trợ công nhân về pháp luật, về các dịch vụ thiết yếu như kỹ năng sống, sức khỏe sinh sản, tình bạn - tình yêu, chăm sóc con cái, mua bán hàng hóa, giới thiệu việc làm, chọn nghề, chuyển đổi nghề nghiệp, thuê nhà trọ, tìm trường học cho con, lựa chọn nơi khám chữa bệnh, tiếp cận các tổ chức tín dụng, các hoạt động xã hội, từ thiện, tiếp nhận các hoạt động tình nguyện....

Theo đồng chí Hà Minh Vĩ - Phó Chủ tịch Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh Bắc Giang, công tác bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, NLĐ càng có vai trò quan trọng đối với khu vực có quan hệ lao động phức tạp, tập trung đông doanh nghiệp và NLĐ như tại các khu công nghiệp.

Công nhân ở một doanh nghiệp trong khu công nghiệp của Bắc Giang ngừng việc tập thể vì quyền lợi chưa đảm bảo. Ảnh: CTV

Từ năm 2016 đến nay, trên địa bàn các khu công nghiệp tỉnh đã xảy ra hơn 30 vụ tranh chấp lao động dẫn đến ngừng việc tập thể tại hơn 30 doanh nghiệp. Ủy ban Kiểm tra Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh đã tiếp trên 1.000 lượt công nhân lao động khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, đề nghị giải quyết các chế độ chính sách liên quan đến chấm dứt hợp đồng lao động, kỷ luật lao động, trả sổ bảo hiểm xã hội...

Ngoài ra, Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh cũng tiếp nhận gần 200 đơn đề nghị của NLĐ. Ban Thường vụ Công đoàn các Khu công nghiệp tỉnh đã tích cực, chủ động phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan giải quyết kịp thời, dứt điểm các vụ ngừng việc tập thể và đề nghị của NLĐ.

Qua giải quyết các vụ tranh chấp lao động tập thể, đồng chí Hà Minh Vĩ cũng chỉ ra những khó khăn trong quá trình thực hiện nhiệm vụ bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho NLĐ:

Về phía người sử dụng lao động, ý thức tuân thủ pháp luật về lao động, công đoàn, bảo hiểm xã hội của một số chủ doanh nghiệp chưa cao. Chế tài xử lý các vi phạm làm ảnh hưởng đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ chưa đủ sức răn đe nên người sử dụng lao động tại một số doanh nghiệp vẫn xem nhẹ và cố tình vi phạm. Bên cạnh đó, khi tranh chấp lao động xảy ra, chủ doanh nghiệp có xu hướng thuê các tổ chức cung cấp dịch vụ pháp lý, văn phòng luật sư đứng ra đại diện, bảo vệ quyền lợi cho mình. Việc này đã tạo ra một số khó khăn nhất định cho tổ chức Công đoàn trong việc yêu cầu doanh nghiệp thực hiện nghĩa vụ của mình đối với NLĐ...

Về phía người lao động: am hiểu pháp luật, tác phong làm việc còn hạn chế nên đôi khi chưa tuân thủ tốt nội quy, kỷ luật lao động trong doanh nghiệp.

Đoàn công tác LĐLĐ tỉnh Bắc Giang học tập, trao đổi kinh nghiệm tại LĐLĐ tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Nguyễn Yến

Về phía cơ quan quản lý nhà nước: việc tiến hành công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật về lao động, công đoàn, bảo hiểm xã hội tại các doanh nghiệp chưa được thường xuyên. Do vậy chưa kịp thời phát hiện các sai phạm và có biện pháp xử lý; khi phát hiện các sai phạm thì chưa kiên quyết xử lý nghiêm nên các doanh nghiệp vẫn tiếp diễn các hành vi vi phạm.

Tình hình trên cho thấy, việc thành lập Trung tâm Tư vấn pháp luật và hỗ trợ NLĐ tỉnh Bắc Giang” trong thời điểm này là cần thiết. Trung tâm ra đời sẽ góp phần hỗ trợ hoạt động công đoàn, có thể mở ra hướng đi mới trong cơ chế hoạt động, tạo cơ sở sử dụng cán bộ công đoàn theo chế độ hợp đồng lao động làm nhiệm vụ chuyên môn tại các cấp công đoàn; đào tạo, giải quyết việc làm, tư vấn pháp luật; hỗ trợ pháp lý, chăm lo phúc lợi, cung cấp các dịch vụ thiết yếu... tạo động lực thu hút, tập hợp, tạo sự gắn bó của đoàn viên, NLĐ với tổ chức Công đoàn.

Trung tâm Tư vấn pháp luật và hỗ trợ NLĐ Công đoàn tỉnh Bắc Giang

Theo đồng chí Nguyễn Văn Cảnh - Chủ tịch LĐLĐ tỉnh Bắc Giang, để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của tổ chức Công đoàn trong tình hình mới, việc xây dựng Đề án thành lập Trung tâm Tư vấn và hỗ trợ NLĐ tỉnh Bắc Giang pháp luật là cần thiết triển khai chỉ đạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam, Tỉnh uỷ Bắc Giang về thực hiện đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới theo tinh thần Nghị quyết 02 của Bộ Chính trị.

LĐLĐ tỉnh Bắc Giang làm việc với Trung tâm Tư vấn pháp luật công đoàn - LĐLĐ tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Nguyễn Yến

Vừa qua, LĐLĐ tỉnh Bắc Giang đã tổ chức đoàn công tác đi học tập kinh nghiệm trong việc xây dựng, vận hành trung tâm tư vấn NLĐ tại tỉnh LĐLĐ tỉnh Tây Ninh và LĐLĐ tỉnh Đồng Nai.

"Qua làm việc với 2 đơn vị, chúng tôi nhận thấy khó khăn cơ bản nhất vẫn là biên chế và việc tự chủ của Trung tâm. Về quản lý biên chế hiện nay, thực hiện Kết luận 40 ngày 18/7/2022 của Trung ương Đảng thì các cơ quan phải giảm đủ 5% biên chế công chức và 10% biên chế viên chức giai đoạn 2022 - 2026. Do đó, việc tuyển dụng biên chế cho Trung tâm là khó khăn. Mặt khác biên chế trong hệ thống công đoàn tỉnh Bắc Giang hiện cũng đang thiếu, chưa đáp ứng được số lượng theo yêu cầu nhiệm vụ.

Theo chỉ đạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam thì Trung tâm phải thực hiện tự chủ nay từ khi thành lập, điều nay là một thách thức lớn cho quá trình hoạt động lâu dài của Trung tâm. Để giải quyết vấn đề này, LĐLĐ tỉnh Bắc Giang sẽ ký kết các hợp đồng tuyên truyền, đào tạo, tư vấn cho trung tâm để có nguồn thu cho trung tâm…

Sau khi nghiên cứu và trên cơ sở thực tiễn của địa phương, LĐLĐ tỉnh Bắc Giang dự kiến sáp nhập Nhà Văn hóa lao động tỉnh và Văn phòng tư vấn pháp luật tỉnh thành Trung tâm Tư vấn và hỗ trợ NLĐ. Trụ sở đặt tại Nhà văn hóa lao động tỉnh.

Sau khi Trung tâm đi vào hoạt động dự kiến sẽ ký hợp đồng lao động toàn thời gian hoặc ký hợp đồng vụ việc với 1 số đồng chí được đào tạo chuyên ngành luật và các luật sư có kinh nghiệm trong pháp luật lao động, ngoài ra khi có hoạt động tuyên truyền sẽ mời các đồng chí lãnh đạo các Ban chuyên môn của LĐLĐ tỉnh hỗ trợ.

Ngoài ra, theo chỉ đạo của Tổng LĐLĐ Việt Nam thì trung tâm phải thực hiện tự chủ ngay từ khi thành lập. Để giải quyết vấn đề này LĐLĐ tỉnh Bắc Giang sẽ ký kết các hợp đồng tuyên truyền, đào tạo, tư vấn cho Trung tâm để có nguồn thu cho trung tâm… hoạt động lâu dài và ổn định.

Như vậy sẽ không làm phát sinh tổ chức mới, không làm phát sinh biên chế theo chủ trương của Đảng và đảm bảo yêu cầu tự chủ tài chính, hoàn toàn sử dụng trong hạn mức kinh phí mà Tổng LĐLĐ Việt Nam giao cho LĐLĐ tỉnh" - đồng chí Nguyễn Văn Cảnh cho biết.

Chủ tịch Quốc hội tặng quà Tết công nhân tỉnh Bắc Giang Công nhân lao động tỉnh Bắc Giang vui mừng đón nhận lời động viên, thăm hỏi và những suất quà Tết của Chủ tịch Quốc ...

Chăm lo tốt cho đoàn viên, người lao động, không để ngừng việc tập thể dịp Tết Dịp Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024, các cấp Công đoàn tỉnh Bắc Giang xác định chăm lo tốt cho đoàn viên, người lao động ...

Bắc Giang: Phát triển đảng viên là công nhân khu vực doanh nghiệp ngoài Nhà nước Từ năm 2018 đến năm 2023, các cấp công đoàn tỉnh Bắc Giang đã giới thiệu cho đảng xem xét, kết nạp 10.767 đảng viên ...