Tết Nguyên đán là dịp nghỉ lễ dài ngày. Điều này hoàn toàn bình thường đặt trong bối cảnh văn hóa cũng như thông lệ quốc tế về ngày nghỉ lễ. Việt Nam không phải là nước có số ngày nghỉ lễ trong năm quá dài. Vấn đề là ở thái độ, tinh thần làm việc sau tết Nguyên đán, thời điểm hội hè đình đám tổ chức trong tháng Giêng ở khắp các nơi trên cả nước.

Theo thống kê của Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch, mỗi năm, nước ta có chừng 8000 lễ hội. Đa số các lễ hội tập trung vào mùa xuân, đặc biệt là tháng Giêng (Âm lịch). Có lẽ cũng vì thế, các cụ có câu “tháng Giêng là tháng ăn chơi”. Ý chỉ, tháng đầu tiên của năm mới là thời điểm có thể tạm hoãn công việc lại để ăn chơi hội hè đình đám.

Câu thành ngữ này xuất phát từ một đất nước nông nghiệp khi xưa. Lúc ấy, nếu chậm ra đồng làm việc một tuần, cỏ cũng chỉ mọc dài thêm đôi chút. Nhưng, thời buổi kinh tế hội nhập như hiện nay, không một đối tác, chủ sở hữu lao động nào có thể đợi chờ cả tháng ròng làm ăn chểnh mảng.

Lễ hội Chùa Hương. Ảnh minh họa. Nguồn: baotainguyenmoitruong.vn

Sếp cũ của tôi người Úc, công ty tôi hồi ấy có đối tác là một doanh nghiệp ở Hà Nội. Bà từng gọi điện riêng với tôi hỏi về văn hóa “hậu Tết” ở Việt Nam. Kỳ nghỉ lễ dài thì ở quốc gia nào cũng có. Tinh thần làm việc chưa vào chuẩn ngay trong một vài ngày đầu tiên là điều có thể thông cảm được. Song, nguyên nhóm nhân sự đối tác Việt Nam chúng tôi đã từng có thời điểm cả tháng, bảy người thay nhau cắt phép để… du xuân.

Cắt phép để nghỉ ngơi là quyền lợi chính đáng được ghi trong luật lao động hay hợp đồng lao động ở bất cứ đâu. Song, số lượng người nghỉ dồn vào một thời điểm là câu chuyện khác. Việc “xoay tua” nghỉ phép dài ngày đã khiến tiến độ công việc đình trệ rất tệ hại. Và ngay trong tháng 6 dương lịch năm ấy, công ty tôi đã chấm dứt hợp đồng hợp tác với đối tác một phần vì thái độ làm việc của họ trong “tháng ăn chơi”.

Đấy chỉ là một trong vô vàn những trải nghiệm dở khóc dở cười của các công ty quốc tế có đối tác tại Việt Nam. Tất nhiên, không phải ở đâu người ta cũng cực đoan tới mức nguyên nhóm nghỉ đi du xuân. Tất nhiên, 8000 lễ hội là 8000 màu sắc văn hóa rực rỡ khác nhau và đáng trân trọng. Cũng tất nhiên, chẳng ai có quyền cấm người lao động tham gia lễ hội khi họ vẫn còn những ngày nghỉ phép được luật và hợp đồng lao động quy định.

Vấn đề là, tất cả mọi thứ phải ở trong sự điều độ. 8000 lễ hội tức là mỗi ngày có cả chục lễ hội. Còn nếu xét riêng tháng Giêng thì ngày nào cũng có tới cả trăm lễ hội khắp nơi. Mỗi lễ hội sẽ mang những nét văn hóa độc đáo khác nhau, chia sẻ những niềm tin tín ngưỡng khác nhau. Nhưng suy cho cùng, điều người ta cần là một lễ hội của làng để nhớ về cội nguồn. Và cùng lắm là thêm một lễ hội lớn của vùng để tận hưởng không khí mùa xuân cũng như cầu may mắn trong năm.

Tham gia hai lễ hội, nếu không trùng vào cuối tuần, tức là người lao động đó phải nghỉ 2 ngày phép. Cũng là nhiều trong một tháng nhưng vẫn có thể coi là chấp nhận được với những công việc không đòi hỏi khối lượng công việc quá lớn.

Và nghỉ phép một hai ngày đi hội là văn minh để tận hưởng văn hóa cũng như giữ tinh thần lao động liêm chính. Điều đáng ngại với tất cả các chủ sở hữu lao động là người lao động không cắt phép nhưng họ không “làm thật” trong tháng Giêng. Họ có tới công ty nhưng làm qua loa rồi về sớm “ăn chơi”.

Đó là cách làm việc thiếu tự trọng với công việc, công ty và cả chính bản thân mình. Làm việc trễ nải, “ăn cắp” thời gian được trả lương, giả vờ lao động là chuyện không phải mới. Song để giải quyết nó không phải chỉ là những hệ thống giám sát như máy chấm công, phần mềm tính thời gian làm việc trên máy mà điều tối quan trọng là xác định cho người lao động một tâm thế đúng.

Ví như tạo điều kiện cho họ cắt phép 1-2 ngày, tôn trọng văn hóa lễ hội, cũng như niềm tin tín ngưỡng của họ. Đồng thời, cũng hướng họ tới tâm thế đúng đắn trong công việc là làm ra làm, nghỉ ra nghỉ.

Có như vậy, câu “tháng Giêng là tháng ăn chơi” mới không còn là nỗi ám ảnh với doanh nghiệp cũng như đối tác nước ngoài.

MỸ ANH

Từ những cuộc gặp sặc mùi khói Trước, trong và sau Tết, người ta bàn nhiều đến tác hại của rượu bia mà ít nói về thuốc lá. Cũng đúng, hiểm hoạ ...

Tết và ... rác Thật lòng là cứ mỗi dịp Tết, nhìn cảnh những người công nhân vệ sinh môi trường đô thị cắm đầu cắm cổ dọn hàng ...

Mùa xuân hòa bình Một mùa xuân hòa bình nữa lại về trên quê hương đất nước. Xưa nay ý niệm về mùa xuân bao giờ cũng gắn liền ...