Kiểm tra việc chấp hành Điều lệ Công đoàn, quản lý sử dụng tài chính, tài sản công đoàn và các quỹ khác do công đoàn quản lý tại Công ty TNHH Chế biến sản phẩm dừa Cửu Long (Bến Tre). Ảnh: BẢO DUNG.

Thực trạng hoạt động giám sát

Trong nửa đầu nhiệm kỳ 2018 - 2023, các cấp công đoàn đã tiến hành 227.842 cuộc kiểm tra chấp hành Điều lệ Công đoàn Việt Nam (trong đó có 135.052 cuộc kiểm tra cùng cấp, 92.790 cuộc kiểm tra cấp dưới). Năm 2020 là năm đầu tiên Tổng Liên đoàn giao chỉ tiêu cho mỗi LĐLĐ tỉnh, thành phố, công đoàn ngành Trung ương kiểm tra 05 công đoàn cơ sở (CĐCS) doanh nghiệp khu vực ngoài nhà nước. Nhiều đơn vị đã hoàn thành chỉ tiêu Tổng Liên đoàn giao, một số đơn vị thực hiện vượt, tuy nhiên, vẫn còn một số đơn vị chưa thực hiện kiểm tra CĐCS theo chỉ tiêu được giao.

Hoạt động giám sát được thực hiện bằng 2 hình thức: giám sát thường xuyên và giám sát chuyên đề. Từ năm 2018 đến năm 2020, Ủy ban Kiểm tra công đoàn các cấp đã tổ chức giám sát chuyên đề 73.742 cuộc (trong đó có 18.337 cuộc giám sát cá nhân và 55.405 cuộc giám sát tập thể).

Nội dung giám sát tập trung vào việc thực hiện Điều lệ Công đoàn Việt Nam, thực hiện các nghị quyết, chỉ thị, quy định của tổ chức Công đoàn, của Đảng, Nhà nước, các chương trình, kế hoạch của Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh, việc tổ chức các hoạt động chăm lo, đại diện, bảo vệ các quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng cho NLĐ, đặc biệt là việc tuyên truyền và thực hiện các biện pháp phòng, chống dịch Covid-19; hỗ trợ đoàn viên, NLĐ bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19.

Sau khi kiểm tra, giám sát thấy có dấu hiệu vi phạm, xử lý kỷ luật cán bộ, tổ chức Công đoàn vi phạm, Ủy ban Kiểm tra Tổng Liên đoàn đã tham mưu cho Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn ban hành các văn bản: Quyết định số 493/QĐ-TLĐ ngày 09/3/2017 quy định về thẩm quyền và thủ tục xử lý kỷ luật trong tổ chức Công đoàn; Quyết định số 1265/QĐ-TLĐ ngày 16/7/2018 về việc sửa đổi, bổ sung một số điều Quy định thẩm quyền và thủ tục xử lý kỷ luật trong tổ chức Công đoàn kèm theo Quyết định số 493/ QĐ-TLĐ ngày 09/3/2017 của Đoàn Chủ tịch Tổng LĐLĐ Việt Nam; Quyết định số 1602/QĐ- TLĐ ngày 15/9/2017 Quy định về hình thức xử lý kỷ luật trong tổ chức Công đoàn và triển khai các văn bản trên tới các cấp công đoàn để thực hiện.

Tập huấn nghiệp vụ kiểm tra, giám sát công tác công đoàn năm 2021 cho cán bộ công đoàn do Liên đoàn Lao động tỉnh Kiên Giang tổ chức. Ảnh: LĐLĐ Kiên Giang.

Việc xử lý kỷ luật là nhiệm vụ mới được bổ sung cho Ủy ban Kiểm tra từ đầu nhiệm kỳ. Đây là nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi phải vận dụng nhiều văn bản pháp luật của nhiều lĩnh vực trong quá trình thực hiện, do vậy, nhìn chung các đơn vị còn lúng túng và xử lý chưa đảm bảo kịp thời.

Các văn bản hướng dẫn về xử lý kỷ luật của Tổng LĐLĐ Việt Nam còn có những điểm không đồng nhất về thẩm quyền xử lý kỷ luật, điều này dẫn đến khó khăn cho công đoàn các cấp trong việc lựa chọn văn bản hướng dẫn để thực hiện. Để khắc phục hạn chế đó, Ủy ban Kiểm tra Tổng Liên đoàn trong thời gian tới sẽ tham mưu cho Thường trực Đoàn Chủ tịch Tổng Liên đoàn theo hướng tập hợp các quy định về xử lý kỷ luật vào một văn bản và thống nhất về thẩm quyền xử lý kỷ luật.

Công tác kiểm tra tài chính chú trọng kiểm tra tài chính cùng cấp, tăng cường kiểm tra tài chính công đoàn cấp dưới. 100% các công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở thực hiện kiểm tra cùng cấp. Số lượng, chất lượng các cuộc kiểm tra tài chính tăng lên rõ rệt.

Tuy nhiên, công tác kiểm tra, giám sát ở một số công đoàn chưa bố trí đủ cán bộ chuyên trách kiểm tra; một số công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở có 03 cán bộ chuyên trách công đoàn nhưng chưa bố trí cán bộ chuyên trách công đoàn làm công tác kiểm tra; nhiều CĐCS đủ điều kiện nhưng chưa thành lập Ủy ban Kiểm tra.

Một số nơi thiếu cán bộ nhưng chậm bổ sung; trình độ nghiệp vụ, kinh nghiệm, bản lĩnh trong công tác kiểm tra còn hạn chế, còn biểu hiện ngại va chạm, né tránh, nể nang trong thực hiện nhiệm vụ. Công tác bồi dưỡng nâng cao nghiệp vụ kiểm tra còn chưa được quan tâm đúng mức.

Nội dung giám sát của công đoàn cần chú trọng vào bảo đảm việc làm, các chế độ, chính sách cho người lao động... Trong ảnh: Công nhân đang kiểm tra bộ dây dẫn điện cho xe ô tô tại Chi nhánh Công ty TNHH Yazaki Hải Phòng tại Quảng Ninh. Ảnh: Báo Quảng Ninh.

Các giải pháp đổi mới

Tổng Liên đoàn đã và sẽ tham mưu với Bộ Chính trị, Ban Bí thư tăng cường sự lãnh đạo đối với cấp ủy, chính quyền tổ chức nghiên cứu, quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các chỉ thị, nghị quyết của Đảng về xây dựng giai cấp công nhân và tổ chức Công đoàn Việt Nam, trọng tâm là Nghị quyết số 02-NQ/TW ngày 12/6/2021 của Bộ Chính trị về “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới”; Kết luận số 79-KL/TW ngày 25/12/2013 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 20-NQ/TW ngày 28/01/2008 của Ban Chấp hành Trung ương về “Tiếp tục xây dựng giai cấp công nhân Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước”; Chỉ thị số 52-CT/TW ngày 09/01/2016 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác nâng cao đời sống văn hóa tinh thần cho công nhân lao động khu công nghiệp, khu chế xuất”, cùng các chỉ thị, nghị quyết khác có liên quan. Chủ động đề xuất và tham gia kiểm tra, giám sát, sơ kết, tổng kết việc thực hiện chỉ thị, nghị quyết, kết luận của Đảng về công nhân, công đoàn.

Tích cực tham gia bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, thường xuyên và kiên quyết đấu tranh, phản bác quan điểm sai trái, thù địch chống phá Đảng và tổ chức Công đoàn theo Nghị quyết số 35-NQ/TW, ngày 22/10/2018 của Bộ Chính trị. Tiếp tục triển khai và xây dựng Đề án “Xây dựng lực lượng nòng cốt, bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng”. Mỗi cấp công đoàn làm tốt việc phát hiện, đấu tranh chống các biểu hiện tiêu cực, quan liêu, tham nhũng, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong đội ngũ cấp ủy đảng, chính quyền và công đoàn các cấp.

Tham gia giám sát, phản biện xã hội theo Quyết định số 217- QĐ/TW ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị; ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội. Công đoàn từng cấp căn cứ các chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước có liên quan trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đoàn viên, người lao động để tổ chức giám sát cấp ủy đảng, chính quyền cùng cấp về việc chỉ đạo triển khai thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong phạm vi quản lý.

Nội dung giám sát, trọng tâm vào thực hiện chủ trương phát triển kinh tế - xã hội liên quan đến việc làm, bảo đảm việc làm, phát triển nguồn nhân lực, đào tạo nghề, đào tạo lại trình độ cho người lao động; các dự án nhà ở, hạ tầng xã hội và thiết chế văn hóa cho người lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu kinh tế; giá điện sinh hoạt, giá nước sinh hoạt, giá nhiên liệu, giá viện phí, học phí; tiền lương, thu nhập; hợp đồng lao động; thỏa ước lao động tập thể; bảo hộ lao động, an toàn, vệ sinh lao động; chính sách Bảo hiểm xã hội, Bảo hiểm thất nghiệp và Bảo hiểm y tế cho người lao động.

Công đoàn ngành Y tế Ninh Bình tham gia kiểm tra, giám sát bệnh viện an toàn, phòng, chống Covid-19 tại Trung tâm Y tế huyện Yên Mô. Ảnh: CĐYT

Chủ động phối hợp với Mặt trận Tổ quốc, các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức kinh tế xây dựng thỏa thuận hợp tác thanh tra, kiểm tra, giám sát có tính lâu dài, toàn diện, tạo sức mạnh tổng hợp nhằm chăm lo cho đoàn viên, trọng tâm là duy trì và phát triển các mô hình có hiệu quả như: Nâng cao “Chất lượng bữa ăn ca”; Chương trình “Phúc lợi đoàn viên”; Chương trình “Tết Sum vầy”, hoạt động “Tháng Công nhân”, “Tháng Hành động về An toàn, vệ sinh lao động”; Chương trình “Mái ấm Công đoàn”; Quỹ xã hội từ thiện “Tấm Lòng vàng Lao động”; “Quỹ quốc gia về việc làm” do công đoàn quản lý; Chương trình, dự án “Tài chính vi mô” của tổ chức Công đoàn…

Phối hợp tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao, tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho công nhân lao động tại các khu công nghiệp, khu chế xuất, khu nhà ở công nhân. Đề xuất với doanh nghiệp có cơ chế phù hợp hỗ trợ đoàn viên tham quan, nghỉ mát thường kỳ.

Chủ động tham gia kiểm tra, giám sát việc thực hiện chính sách đối với người lao động theo quy định tại Quyết định số 08/2022/QĐ-TTg, ngày 28/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ. Tăng cường tuyên truyền, thông tin, chỉ đạo, hướng dẫn CĐCS trong việc giám sát thực hiện Nghị quyết số 17, ngày 23/3/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về “số giờ làm thêm trong 1 năm, trong 1 tháng của người lao động trong bối cảnh phòng, chống dịch Covid-19 và phục hồi, phát triển kinh tế - xã hội”, bảo vệ quyền của người lao động, thúc đẩy việc đối thoại, thương lượng và ký kết thỏa ước lao động tập thể, các thỏa thuận bảo đảm phúc lợi cho người lao động trong quá trình thực hiện nghị quyết. Chủ động nắm bắt tình hình tiền lương, nợ lương, nợ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp của các doanh nghiệp trên địa bàn mình, ngành mình.

Tài liệu tham khảo

1. Luật Công đoàn 2012.

2. Điều 10 Hiến pháp 2013.

3. Quyết định số 217-QĐ/TW, ngày 12/12/2013 của Bộ Chính trị về “Ban hành Quy chế giám sát và phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các đoàn thể chính trị - xã hội”.

4. Văn kiện Đại hội Công đoàn Việt Nam lần thứ XII.

5. Nghị quyết số 02-NQ/TW ngày 12/6/2021 của Bộ Chính trị về “Đổi mới tổ chức và hoạt động của Công đoàn Việt Nam trong tình hình mới”.

6. Báo cáo kết quả hoạt động của Ủy ban kiểm tra công đoàn các cấp giữa nhiệm kỳ 2018-2023, phương hướng nhiệm vụ giai đoàn 2021-2023.

7. Chương trình hành động số 02/Ctr-BCH ngày 20/7/2021 của Ban Chấp hành Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng và Nghị quyết số 02-NQ/TW.

Đổi mới công tác thông tin, tuyên truyền trong tình hình mới Hưởng ứng Tháng Công nhân, Tháng hành động về an toàn, vệ sinh lao động năm 2022, Công đoàn Viên chức Việt Nam tổ chức ...

Công đoàn Việt Nam tham gia Hội nghị toàn cầu lần thứ 5 về xóa bỏ lao động trẻ em Đại diện Tổng LĐLĐ Việt Nam đã tham gia Đoàn đại biểu Việt Nam dự Hội nghị toàn cầu lần thứ 5 về xóa bỏ ...

Cán bộ Công đoàn tiêu biểu là hình ảnh sinh động nhất về đổi mới của tổ chức Công đoàn Chiều ngày 2/6/2022, phát biểu tại buổi "Gặp mặt Đoàn đại biểu công nhân lao động, cán bộ Công đoàn tiêu biểu TP Hồ Chí ...