Sáng tạo của một bạn công nhân trên mạng xã hội về vòng đời của lương.

Các cụ ta có câu “công nợ trả dần, cháo nóng húp quanh”. Xưa, đời sống lúc nào cũng khốn khó. Người dân làm nông nghiệp, quanh năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời mà vẫn thiếu đói. Chưa đến mùa đã hết thóc, đành phải vay, đến mùa lại trả. Vay được nhiều thì ăn cơm, vay được ít thì ăn cháo. Cháo vừa nấu xong nóng rất khó ăn, phải húp quanh rìa bát, nơi tản nhiệt nhanh nhất, vì thế cháo nguội nhất thì nhoáng một cái cũng xong bát cháo. Đấy là nghĩa đen, còn nghĩa bóng của nó là phương châm “sống chung với cái đói, cái thiếu thốn triền miên” khá hay một thuở.

Giữ chỗ lành, khâu chỗ rách, đành phải thế để tồn tại. Cứ phải sống đã rồi tính sau. Thiếu thì vay, có lại trả; nữa hết lại vay, đắp đổi qua ngày…“Đồng hồ’ lương của bạn công nhân kia là một sự tự trào, nhưng là tự trào ra nước mắt. Nó phản ánh đời sống của người công nhân hiện đang rất khó khăn. Mất việc hoặc công việc cầm chừng, thu nhập giảm hoặc mất hẳn. Nhiều người phải bươn chải tìm đủ mọi việc kiếm tiền, chấp nhận công việc bấp bênh, đồng lương còi cọc. Để sống, để trang trải các nhu cầu thì phải đi vay. Lúc có nguồn thu lại trả.

Không ít công nhân mong ngóng được lấy lương để đi trả nợ. - Ảnh: Dân Việt

Nhiều người, nhất là các bạn nam công nhân trẻ thì chẳng cứ mùa dịch bệnh mất việc làm, mà mải chơi, ham cờ bạc, lô đề, cá độ…, tiền lương chưa lĩnh, các khoản tiêu đã được “đặt tên”. Cầm khoản lương tháng mướt mồ hôi vừa xong thì “các em cũng đội nón ra đi không một lời từ biệt”. Kinh khủng nhất là vay tín dụng đen, lãi mẹ đẻ lãi con, một đồng vay thì đến mười đồng lãi, không làm gì cho lại. Khi việc làm lỗ mỗ, thu nhập ít, việc trả nợ càng trở nên bi đát.

Nhưng phổ biến lúc này vẫn là tình cảnh xoay xở chống chọi với tác động của mất việc, nghỉ việc do dịch bệnh. Người khéo chi tiêu thì một khoản vừa phải vẫn đủ đáp ứng nhu cầu. Người có một khoản kha khá vẫn “lỗ hà ra lỗ hổng”. Mạng xã hội công nhân từng “phát sốt” bảng kê chi tiết của một chị “vợ người ta”, chỉ với hơn ba triệu đồng mà đủ chi tiêu cho cả gia đình gồm vợ chồng và đứa con bỉm sữa.

Tín dụng đen bủa vây người lao động khắp nơi. - Ảnh: Bizlive

Lúc này mọi người đều vất vả. Người có việc thì vất vả ít; người mất việc thì vất vả nhiều. “Đồng hồ” lương không cứ của anh công nhân vui tính kia mà của nhiều người cũng quay vòng y hệt như vậy. Bạn công nhân trẻ độc thân có trót “dính” với cờ bạc, lô đề, cá độ thì nên nhân dịp này - đằng nào cũng chẳng có tiền hoặc không nhiều tiền, lại không dễ vay - thì nên dứt điểm “cai”. Còn những anh chị công nhân chí thú, vun vén thì đành tằn tiện đắp đổi, như phương châm của các cụ xưa “công nợ trả dần, cháo nóng húp quanh” và mong cơn bĩ cực này sớm đến ngày chấm dứt…