Theo số liệu của C03, Bộ Công an, trong thời gian từ 2018 đến 1/11/2022, tổng số vụ án tham nhũng đã được khởi tố, điều tra, xét xử là 481 vụ án, số tài sản do các đối tượng giao nộp hoặc thu giữ của các đối tượng khoảng 730,2 tỉ đồng. Đối với án kinh tế, tổng số vụ án là 1.035 vụ, tài sản do các đối tượng giao nộp hoặc thu giữ khoảng 3.369,6 tỉ đồng.

Để có được con số đó thì nỗ lực của các cơ quan phòng chống tham những cũng như tố tụng khá lớn. Không ít quy định, cơ chế, chính sách, … thu hồi tài sản của quan tham đã và đang được hoàn thiện nhưng theo đánh giá của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam vẫn còn thấp. 7 đồng hay nói cách khác là phần lớn tài sản tham nhũng có khi lên đến hàng chục ngàn tỷ đã lọt vào túi, chui vào nhà và không cánh mà bay mất.

Số tiền khổng lồ ấy dù rút ruột ngân sách như vụ Việt Á hay móc từ túi nạn nhân kiểu đại án giải cứu thì cũng từ dân chúng, doanh nghiệp mà ra. Mồ hôi, nước mắt, công sức của hàng triệu người đã thất thoát và chưa có đường về như thế đấy! Nguyên nhân vẫn “muôn năm cũ” như thế này đây: “Thể chế pháp luật liên quan tới thu hồi tài sản tham nhũng còn mang tính nguyên tắc, thiếu đồng bộ, thống nhất dẫn tới nhiều cách hiểu, áp dụng khác nhau tại các địa phương. Đến nay, chưa có quy trình cụ thể để truy tìm tài sản, xác định "đường đi" của tài sản bị chiếm đoạt để làm rõ hành vi che giấu nguồn gốc tài sản tham nhũng”.

Phan Quốc Việt - 41 tuổi, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty Việt Á - đã bị khởi tố trong vụ án liên quan việc nâng khống giá bộ xét nghiệm COVID-19. Ảnh: tuoitre.vn

Kê khai minh bạch và kiểm soát mạnh mẽ tài sản của cán bộ công chức là một trong những biện pháp phòng cũng như cơ sở để thu hồi nếu họ tham nhũng tốt nhất đến nay vẫn được bàn nhiều hơn thực thi. Đề án thu hồi tài sản tham nhũng không qua thủ tục kết tội mà không ít nước đã làm và tỏ ra hiệu quả đang ráo riết được đề nghị, bàn thảo nhưng thành hiện thực có lẽ vẫn cần thời gian. Xử phạt nghiêm khắc quan tham, xây dựng cơ chế để họ muốn tham nhũng cũng cực khó có cơ hội rất quan trọng nhưng thu hồi được nhiều hơn công sản cũng quan trọng không kém.

Vẫn biết rằng cái gốc của phòng chống tham nhũng phải là thay đổi hệ thống quản trị để bịt dần những kẽ hở chính sách, pháp luật, tránh lợi dụng chính sách để tham nhũng, tiêu cực. Tuy nhiên, khi án đã xảy ra, tài sản đất nước cần thu hồi thì ngoài trừng phạt chúng, công sản được trả lại thế nào luôn được dân chúng quan tâm nhiều nhất. Bên cạnh đó thì con người luôn là nguyên nhân lớn nhất bởi qua nhiều đại án ai cũng thấy, dư luận đều hiểu các quan chức cao cấp dính chàm đều đã quá giàu, thu nhập tốt, chức vụ cao khi phạm tội.

5-6 năm gần đây, công cuộc chống tham nhũng thu được nhiều thành quả đáng khích lệ và hiếm khi nào mạnh mẽ như vậy. Tài sản quốc gia, nguồn lực nước nhà ngày càng trở về quốc khố nhiều hơn sau những đại án. Nhưng 10 đồng mất 7 còn 3 vẫn thực sự là vấn nạn của đất nước và xót xa cho hàng chục triệu lao động vẫn cần mẫn kiếm từng đồng, đóng góp cho ngân sách. Sẽ là động lực lớn cho tất cả sau những mất mát từ nhiều đại án và cả tiếng vỗ tay khi công sản lấy lại càng nhiều những gì đã bị quan tham lấy mất.

HÀ PHAN