Một số tàu cải hoán để chuyển đổi nghề với hy vọng làm ăn thuận lợi hơn - Ảnh: T.L - P.C

Thời gian qua, một số tàu vỏ thép đóng mới theo Nghị định 67 của Chính phủ ở tỉnh Bình Định phải nằm bờ do nhiều nguyên nhân như: Tàu hư hỏng phải sửa chữa, cải hoán chuyển đổi ngành nghề đánh bắt hoặc không mua được bảo hiểm thân vỏ tàu… Điều này đồng nghĩa thời gian dài các chủ tàu không trả nợ đúng hạn cho ngân hàng. Ngân hàng không đòi được nợ còn ngư dân bị đưa vào diện nợ xấu chịu lãi suất cao hơn và nguy cơ bị khởi kiện.

Mấy tháng nay, ngư dân Lê Văn Thãi, chủ tàu vỏ thép BĐ 99016 ở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định rơi vào cảnh túng quẫn. Tàu vỏ thép của ông đóng mới theo NĐ 67 của Chính phủ trị giá gần 19 tỷ đồng, trong đó phần lớn là vay ngân hàng. Thế nhưng, sau sự cố làm ăn gian dối của của các đơn vị đóng tàu, con tàu này cũng phải sửa đi, sửa lại.

Tàu của ông hành nghề lưới vây nhưng do thiết kế không phù hợp nên liên tục thua lỗ. Vừa qua, ông cải hoán tàu, chuyển đổi sang nghề mành chụp để tiếp tục vươn khơi bám biển, kiếm tiền trả nợ ngân hàng và nuôi sống gia đình. Thế nhưng, một lần nữa, tàu lại phải nằm bờ vì ông Thãi không mua được bảo hiểm cho tàu, ngân hàng không cho tàu ra khơi. Vậy là khoản nợ gần 18 tỷ đồng tiếp tục dậm chân tại chỗ.

Ông Lê Văn Thãi buồn bã cho biết, 3 năm qua, số tiền trả ngân hàng ngày càng trì trệ khiến khoản vay của ông bị đưa vào diện nợ xấu.

"Thực chất tụi tôi nhờ con tàu này. Con tàu này vươn khơi được, có lãi mới trả được, còn không có thì chúng tôi chịu. Như tôi 1 năm nay thâm hết 400- 500 triệu đồng giờ mình lo cho con tàu vươn khơi để gỡ lại đây mà gỡ chưa xong lấy đâu trả lãi. Giờ ngân hàng có buộc như thế nào cũng phải chịu, khi nào mình có thì trả, giải quyết lần lần, nợ xấu, quá hạn hay nợ gốc cứ dần dần, chứ thực chất mình làm không gian dối vậy thôi" - ông Thãi chia sẻ.

Cùng chung cảnh ngộ, các ngư dân Ngô Lê Hát, Đinh Công Khánh, Thái Văn Duyệt, chủ các tàu vỏ thép ở huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định cũng rơi vào cảnh tàu nằm cá bờ phơi mưa nắng. Tàu không thể ra khơi, không có tiền trả nợ ngân hàng, bị đưa vào diện nợ xấu và nguy cơ đối diện với tòa án khi ngân hàng khởi kiện ra tòa.

Theo Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển (BIDV) chi nhánh Phú Tài, tỉnh Bình Định, đơn vị này cho vay đóng mới 36 tàu vỏ thép, trong đó hiện nay có 33 tàu đang hoạt động, 3 tàu bị chìm. Nhưng cả 33 tàu đều đã bị nợ quá hạn và tổng nợ quá hạn gốc và lãi hiện nay là gần 170 tỷ đồng.

Ông Lê Đức Hải, Giám đốc Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển - Chi nhánh Phú Tài, tỉnh Bình Định cho biết, đơn vị đang rà soát thủ tục để khởi kiện các ngư dân.

"Chúng tôi sẽ phân loại ra từng nhóm đối tượng khách hàng. Đối với những khách hàng vì nguyên nhân khách quan và người ta có thái độ hợp tác tích cực thì chúng tôi xem xét để tiếp tục hỗ trợ các ngư dân này đánh bắt có cơ hội trả nợ ngân hàng.

Còn đối với những trường hợp cố tình không trả nợ, không hợp tác với ngân hàng thì chúng tôi sẽ áp dụng rất nhiều biện pháp. Và chúng tôi đã ký thỏa thuận về việc bàn giao tàu xử lý theo NQ42 nên các trường hợp này có đủ cơ sở để chúng tôi thu hồi tàu và chúng tôi cũng sẽ tiến hành khởi kiện đối với các khách hàng này để tiếp tục trả nợ trong trường hợp chúng tôi phát mãi các con tàu này mà vẫn không hết nợ gốc lãi," ông Hải nói.

Đây là 4 trong số nhiều tàu không hiệu quả nên việc trả nợ gần như bằng không - Ảnh: T.L - P.C

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam - Chi nhánh tỉnh Bình Định, đến thời điểm này, các ngân hàng thương mại cổ phần trên địa bàn tỉnh Bình Định đã ký hợp đồng tín dụng với 62 khách hàng đóng mới tàu vỏ thép theo NĐ67, trong đó có 48 tàu chủ tàu vỏ thép. Dư nợ cho vay hiện tại gần 870 tỉ đồng, trong đó có 46 chủ tàu vỏ thép nợ quá hạn với số tiền hơn 200 tỉ đồng.

Ngoài các trường hợp ngư dân khó khăn, làm ăn thua lỗ, cũng có nhiều trường hợp ngư dân cố tình chây ì, không chịu trả nợ với suy nghĩ nhà nước xóa nợ, giãn nợ đã tạo ra hiệu ứng dây chuyền khiến nợ xấu ngày một gia tăng. Trong danh sách nợ quá hạn có nhiều ngư dân nợ gần chục tỉ đồng, có người đã bỏ trốn khỏi địa phương. Do làm ăn thua lỗ, một số ngư dân không có khả năng trả nợ có ý định đòi trả lại tàu vỏ thép cho ngân hàng.

Ông Phan Trọng Hổ, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Bình Định cho biết: "Đối với tàu 67 có trên 50% có hiệu quả, 30% trung bình và 20% thua lỗ theo đánh giá của chúng tôi. Việc ngân hàng khởi hiện đó là quyền của họ. Vấn đề tài chính là việc giữa ngân hàng với chủ tàu, đối với Sở Nông nghiệp thì rất khó tham gia được. Quan điểm của sở thì chúng tôi vẫn hỗ trợ ngư dân. Khi những tàu này không hiệu quả thì chúng tôi làm cầu nối mời ngân hàng với ngư dân và chính quyền địa phương để họ có trao đổi. Nếu như các chủ tàu không trả nợ thì đó là trách nhiệm dân sự giữa ngân hàng với chủ tàu".