Nhiều năm qua ở xứ Nghệ quê tôi, dạy học là nghề được nhiều học sinh lựa chọn

Tối qua, khi đọc bài thơ của thầy giáo Đinh Quốc Lợi, giáo viên Trường THCS Nghi Quang, huyện Nghi Lộc, tỉnh Nghệ An gửi trong nhóm Cán bộ công đoàn huyện khiến tôi chững lại với nhiều suy nghĩ. Bài thơ được thầy bấm viết trên điện thoại khi vừa về từ cuộc chia tay một người em đồng nghiệp đã 8 năm gắn bó với nhà trường nhưng đành bỏ cuộc vì trường thừa giáo viên và không thể vào biên chế. Bài thơ với câu từ mộc mạc của một người không chuyên cũng đủ cho nhiều người hiểu và chia sẻ.

Tám năm ròng cùng phấn trắng bảng đen

Em trải nghiệm đủ sự tảo tần nghề giáo

Âu cũng vì miếng cơm manh áo

Nung nấu khát khao chờ đợi tháng ngày

Gần một thập niên gắn bó với mái trường này

Hẳn với em không bao giờ vô nghĩa

Nung nấu mỏi mòn thủy chung với nghề cao quý

Mảnh đất này mãi vẫn không có chỗ cho em

Anh hiểu rằng em đã thức nhiều đêm

Lăn lội nhiều với nghề để nuôi khát vọng

Nhưng cánh tay của ngành vẫn chưa đủ rộng

Để đón em một thầy giáo tận tâm

Mong hạnh phúc và cuộc sống bình yên

Luôn gõ cửa nhà em mỗi bình minh ngày mới

Mẹ em đã mỗi ngày mong đợi

Thầy giáo Hồng đi dạy về cùng gia đình những bữa cơm vui

Trưa nay cùng em trong chén rượu phân li

Anh nâng lên nửa mừng nửa tủi

Cử chỉ một đôi người có phần bối rối

Vì biết rằng sắp phải cách xa em

Dòng thơ nửa chừng anh không thể đặt tên

Để lúc buồn anh có thể còn viết tiếp

Nhưng hơn lúc nào hơn bao giờ hết

Tự đáy lòng mong tạo hóa ban công bằng, ban hạnh phúc cho em

Sinh ra trên mảnh đất xứ Nghệ, mảnh đất có truyền thống hiếu học nên tôi thấu hiểu nỗi mong mỏi và sự kỳ vọng của các thế hệ người Nghệ đối với nghề nhà giáo. Rất nhiều gia đình mong muốn con mình trở thành giáo viên. Nghề cao quý ấy gắn với quá nhiều niềm tự hào, thế nên dù có vất vả, có hao tâm tổn trí, có nghèo… cũng vẫn cứ tự hào. Chẳng thế mà, khi tôi còn là một học sinh tiểu học, câu nói hàng ngày vẫn được nghe từ ông bà, cha mẹ là “Phải học giỏi để sau này đi dạy”. Và đó cũng là con đường duy nhất tôi được định hướng lựa chọn khi thi ngành. Dường như được làm nghề dạy học và vào biên chế nhà nước là mong muốn cố hữu của bao thế hệ con người xứ Nghệ. Thế nên những câu thơ của thầy Lợi khiến tôi ngổn ngang những cảm xúc khi hình dung sự kỳ vọng của những gia đình và sự tủi thân, bất lực của người trong cuộc. Tôi hình dung được cảnh hai người đàn ông cầm chén rượu chúc nhau mà mắt buồn lệ giấu; tôi hiểu bài thơ được bấm viết liên tục trong đêm khuya khi men rượu vẫn còn là những cảm xúc rất chân thật.

Nhiều người trong nhóm đọc bài thơ, cảm xúc trở thành khoảng lặng. Ai cũng trả lời với dòng tin nhắn ngắn ngủi: Thương! Có lẽ, cũng chẳng muốn nói gì nhiều bởi những năm qua họ đã quen với nhiều trường hợp như thế trong nghề. Và quả thực, hỏi thầy Lợi về cảm xúc lúc ấy, thầy cũng chẳng nói được gì nhiều. “Thương chú Hồng em ạ, 8 năm nay chú ấy dạy Toán - Tin nhưng đến bây giờ trường vẫn thừa giáo viên và không còn biên chế. Chú xin nghỉ dạy và đi tìm việc làm khác”.

Cả một quãng thời gian dài, rất nhiều học sinh quê tôi thi vào trường sư phạm, thế nên hàng chục năm trôi qua vẫn kéo dài tình trạng thừa giáo viên ở các cấp học và sinh viên sư phạm không có việc làm. Thỉnh thoảng tôi vẫn nghe các bạn trong lớp sư phạm ngày xưa than thở với nhau, rằng không biết đến bao giờ mới thiếu giáo viên dạy Văn để bọn mình được trở về dạy học, khiến tôi không khỏi chạnh lòng. Vẫn biết, mỗi người có niềm yêu thích và lựa chọn riêng cho công việc của đời mình, thay đổi hay từ bỏ nghề cũng là lẽ thường trong cuộc sống. Thế nhưng, để bước chân được vào nghề giáo trên mảnh đất quê tôi quả thực rất gian nan với nhiều nỗi niềm khó tả.