Và, việc hồi hương được ấn vàng không chỉ là câu chuyện đơn lẻ, nó gợi mở rất nhiều đường hướng hồi hương cổ vật trong tương lai.

Ngay khi nhà đấu giá Millon (Pháp) phát thông báo về việc đấu giá kim ấn, các đơn vị nhà nước cũng như tư nhân liên tiếp có các hoạt động thúc đẩy để đưa bảo vật về “đất mẹ”.

Cụ thể, Nguyễn Phước Tộc nhanh chóng gom góp trong dòng tộc và nguồn bên ngoài được số tiền đủ mức giá khởi điểm. Nguyễn Phước Tộc cũng trình thư ngỏ tới nhà đấu giá cùng giới chức Pháp.

Theo đó, kim ấn có từ thời vua Minh Mạng, được truyền đời tới vua Bảo Đại. Và, ấn Hoàng Đế Chi Bảo là bảo vật có tính tượng trưng của vương triều Nguyễn, quốc gia Đại Nam khi ấy. Đồng nghĩa, vua Bảo Đại không có quyền thừa kế quốc bảo cho người nước ngoài. Và việc đấu giá bảo vật không đúng công ước quốc tế.

Kế đó, Bộ VH,TT&DL cùng Đại sứ quán Việt Nam tại Pháp, Bộ Ngoại giao đã nhanh chóng có những hành động cụ thể như: liên lạc với nhà đấu giá và giới chức địa phương, dò xét lại công ước quốc tế về cổ vật để đưa ra thông điệp rõ ràng.

Trước những sức ép liên tiếp từ phía Việt Nam, nhà đấu giá Milon đã liên tiếp phải lùi phiên đấu giá ấn Hoàng Đế Chi Bảo tới hai lần. Và vừa xong, phái đoàn Việt Nam đã phát đi thông báo về việc đàm phán thành công với nhà đấu giá để hồi hương kim ấn. Có hay không việc mua lại, mua lại với giá bao nhiêu không được công bố.

Kim ấn Hoàng Đế Chi Bảo. Ảnh: Millon.

Còn nhớ, quãng này năm ngoái, một mũ quan triều Nguyễn tương đối toàn vẹn được đấu giá với mức khởi điểm 500 euro. Và kết thúc, nhà đấu giá đã gõ búa ở mức 600.000 euro. Người mua được cổ vật này cũng là một doanh nhân Việt Nam giấu tên. Sau đó, người này đã trao tặng lại cổ vật cho bảo tàng.

Tuy nhiên, thấy rõ, nếu chúng ta tham gia một cuộc đấu giá “thả nổi”, và quyết tâm mua kim ấn về bằng mọi giá, con số chắc chắn sẽ rất rất cao. Trước đó, nhiều bức tranh Lê Phổ, Vũ Cao Đàm, Mai Trung Thứ … các danh họa thuộc “làn sóng thứ nhất” của mỹ thuật Đông Dương cũng được các nhà sưu tập cá nhân tham gia đấu giá và mang về Việt Nam. Tất nhiên, con số cũng gấp nhiều lần mức khởi điểm.

Trong khi đó, một cựu cán bộ đã từng chia sẻ với người viết, trước đây nhiều thập kỷ, do cơ chế, có lần, họ chỉ có thể mang vài ngàn USD đi tham gia đấu giá một bức tranh quý của Việt Nam lưu lạc ở nước ngoài. Đương nhiên, số tiền này khiến chúng ta ra rìa sau vài bước giá.

Đồng nghĩa, việc nghiên cứu kỹ luật, công ước quốc tế, cùng những giải pháp ngoại giao để ngăn cản các phiên đấu giá cổ vật Việt, tiến tới đàm phán “tay đôi” như chuyện ấn Hoàng Đế Chi Bảo mang nhiều gợi mở trong tương lai.

Một ví dụ khác, năm 1991, tác phẩm Vườn xuân Trung Nam Bắc của danh họa Nguyễn Gia Trí được Ủy ban Nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh mua với giá 100.000 USD. Kiệt tác sơn mài này được Nguyễn Gia Trí vẽ trong 20 năm, ghi lại những tháng ngày sáng tác tinh hoa nhất của đại danh họa.

Kết cục, năm 2019, dư luận chấn động khi cán bộ bảo tàng đã dùng nước rửa bát và giấy ráp để vệ sinh tác phẩm khiến tác phẩm bị hư hỏng tới độ Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh & Triển lãm đã phải khẳng định bức tranh bị hư hại nặng, “không thể phục hồi nguyên trạng”.

Nhắc lại chuyện cũ để thấy, đất nước chúng ta đã ở vị thế khác xưa, giờ là lúc ngoài “làm kinh tế”, chúng ta cần chú ý hơn tới việc tìm lại các cổ vật, tác phẩm bị thất lạc ở nước ngoài để hồi hương. Bởi, một đất nước giàu có, trù phú không phải chỉ đo bằng giá trị kinh tế, trầm tích văn hóa, với những cổ vật “biết kể chuyện” cũng là một thang đo.

Và đó nên là một chiến lược dài hạn, từ việc lập bảng các cổ vật quý, đại diện từng thời kỳ đang lưu lạc nơi đất khách, tới những giải pháp đồng bộ vừa “lý” vừa “tình” vừa… tiền ở mức thấp nhất có thể (nếu cần). Và bên cạnh việc thu hồi “quốc bảo”, việc bảo quản, phát huy, xiển dương giá trị di sản cũng quan trọng không kém.

Câu chuyện của ấn Hoàng Đế Chi Bảo về Tổ quốc sau vạn dặm lưu lạc không phải là kết thúc của một cuộc hành trình. Nó mở ra một cuộc hành trình mới về công cuộc thu hồi những bảo vật về với đất mẹ.

Thức đêm đợi xăng và nằm viện chờ thuốc “Cuối cùng nhân viên y tế có chết không? Tôi trả lời là không. Người chết là bệnh nhân, họ sẽ lãnh đủ”!

Khi bảo hiểm chỉ là “giấy thông hành” Nguyên tắc của chính sách bảo hiểm bắt buộc là phải xem xét tương quan giữa lợi ích và chi phí. Khi chi trả cao ...

Doanh nghiệp cam kết và bộ trưởng quyết tâm Ngày qua, nhiều tờ báo đồng loạt đăng tin Công ty TNHH Tập đoàn Sơn Hải (Quảng Bình) phát văn bản gửi Bộ trưởng Bộ ...