Ảnh minh họa - Ngọc Thắng/ Thanhnien

Website của Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim đăng tải công trình nghiên cứu của nhóm 5 tác giả sau quá trình tiến hành điều tra, khảo sát nhiều năm.

Báo cáo cho biết nhiệt điện than tiềm ẩn nhiều vấn đề môi trường nếu không được quản lý và kiểm soát tốt các nguồn thải như khí thải, nước thải, chất thải rắn (xỉ và tro bay). Điều này được các nhà nghiên cứu trên thế giới rất quan tâm bởi thủy ngân là thành phần xuất hiện trong nhiên liệu hóa thạch, đặc biệt là than.

Qua quá trình cháy với các phản ứng ôxi hóa diễn ra tại buồng đốt sẽ hình thành các dạng thủy ngân với các hóa trị khác nhau và dạng khác nhau. Một phần thủy ngân được phát tán vào môi trường không khí, một phần được giữ lại trong các thiết bị xử lý khí thải như lọc bụi tĩnh điện, lọc bụi túi... và sau đó được thu ở phễu thải tro, xỉ.

Hiện nay, các nhà máy nhiệt điện ở Việt Nam đa số đều sử dụng nguồn than anthracide nội địa và hai loại công nghệ lò hơi là lò than phun (PC) và lò tầng sôi tuần hoàn (CFB).

Năm 2016, Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim đã chủ trì tiến hành điều tra, khảo sát và lấy mẫu chất thải tại một số nhà máy nhiệt điện đốt than điển hình để đánh giá mức độ phát thải thủy ngân. Kết quả phân tích các mẫu chất thải được trình bày dưới đây:

Hàm lượng Hg trong mẫu nguyên liệu và chất thải

(Nguồn: Viện Khoa học và Công nghệ Mỏ - Luyện kim, 2016)

Báo cáo cho biết thủy ngân xuất hiện từ than nguyên liệu đầu vào của các nhà máy nhiệt điện. Mặc dù lượng thủy ngân không cao, nhưng sau quá trình đốt cháy sẽ chuyển hóa thành các dạng thù hình khác nhau và xuất hiện trong các loại chất thải.

Thủy ngân trong pha rắn (kể cả pha bụi) tồn tại ở dạng các hợp chất trơ, không bị phân hủy bởi nhiệt độ trong quá trình đốt than, nhưng khi phát tán ra môi trường, chúng vẫn có thể là nguồn gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng.

Các nhà nghiên cứu cho biết vấn đề phát thải thủy ngân từ các nhà máy nhiệt điện đốt than là một vấn đề mới ở Việt Nam, vẫn đang trong quá trình nghiên cứu cả về mặt khoa học và chính sách.

Song, kết quả nghiên cứu nói trên sẽ là tiền đề để tiếp tục nghiên cứu xây dựng cơ sở dữ liệu, đề xuất giải pháp KHCN trong việc giảm thiểu nguồn chất thải độc hại này. Đồng thời tư vấn cho các cấp quản lý các giải pháp về kỹ thuật, công nghệ trong việc phát triển cũng như vận hành các nhà máy nhiệt điện đốt than.