Cục Đăng kiểm Việt Nam tính toán rằng, để giải quyết dứt điểm tồn đọng ùn tắc, cần ít nhất 6 tháng để kiểm định hết 2,5 triệu xe! Đồng nghĩa với việc phải gần cả năm nữa, nếu may mắn suôn sẻ và người ta làm hết trách nhiệm thì người dân có ô tô và các doanh nghiệp (DN) buộc phải dùng xe mới hết ám ảnh ba từ “đi đăng kiểm”. Thông tư mới của Bộ GTVT ban hành cuối tháng 3/2023 tưởng sẽ sớm chấm dứt ăn chực nằm chờ đăng kiểm nhưng thực tế lại không màu hồng như chúng ta vội mừng.

Nhìn bề ngoài các TTĐK ở cả Hà Nội và TP.HCM hiện không còn tình trạng phương tiện xếp hàng dài hay chủ xe xếp hàng lấy số hẹn như thường thấy mấy tháng trước. Nhưng trớ trêu thay, cảnh vắng vẻ này chỉ như tranh minh họa bên ngoài bởi đa số ô tô phải chờ trên 1 tháng mới đến lượt kiểm định, do lịch hẹn đã kín trên ứng dụng (app) đăng kiểm. Những chỉ đạo quyết liệt, quyết tâm ồn ào và cả giải pháp công nghệ cũng chỉ giúp người dân bớt chen chúc xếp hàng, còn để được đăng kiểm thì vẫn phải chờ đợi mỏi mòn.

Theo Cục Đăng kiểm Việt Nam, trước thời điểm xảy ra vụ án sai phạm trong lĩnh vực đăng kiểm, cả nước có 281 TTĐK với 491 dây chuyền kiểm định và 2.014 đăng kiểm viên hoạt động. Nhiều TTĐK vi phạm đã bị cơ quan công an các tỉnh, thành điều tra, khám xét, khởi tố và bắt giam trên 600 lãnh đạo, đăng kiểm viên, nhân viên các TTĐK. Đã có 106 TTĐK phải dừng hoạt động để phục vụ công tác điều tra. Cục Đăng kiểm VN đã phối hợp các đơn vị liên quan để đưa 66 TTĐK hoạt động trở lại, nhưng vẫn còn 40 TTĐK ngưng hoạt động và hàng loạt TTĐK làm việc cầm chừng. Đấy được họ cho là nguyên nhân chính kiến hàng triệu xe kéo theo hàng triệu người lao động phải tốn công sức tiền bạc chờ đăng kiểm. Đúng nhưng liệu đã đủ?

Không chỉ ô tô cá nhân bị “hành hạ” dù hàng triệu chủ xe bỏ công bỏ việc vào đây mà biết bao DN kéo theo hàng triệu lao động chịu ảnh hưởng cũng đang bức xúc không nhỏ. Ông Nguyễn Văn Quyền, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam cho biết tình trạng ùn tắc đăng kiểm kéo dài đang ảnh hưởng rất nghiêm trọng đến các DN kinh doanh vận tải, đặc biệt là hàng hóa. Chủ phương tiện đặt lịch hẹn đăng kiểm phải chờ trên dưới 1 tháng, chưa kể nhiều trường hợp phương tiện đăng kiểm không đạt phải quay lại lần 2 càng kéo dài thời gian, làm đình trệ hoạt động kinh doanh của DN. DN đình trệ đồng nghĩa với công nhân viên phải giãn việc khi mà hàng hóa lưu thông khó khăn, điều lẽ ra phải tránh trong lúc kinh tế giảm sút này.

Ngay cả Cục Đăng kiểm Việt Nam cũng nhận ra rằng hiện nhiều TTĐK phải đặt lịch hẹn kiểm định cho người dân kéo dài đến nhiều tháng, gây thiệt hại lớn cho người dân và DN như vẫn phải đóng phí sử dụng đường bộ, phí bến bãi trong khi xe không thể sử dụng, thậm chí bị hủy hợp đồng vận chuyển, ... Tình trạng trên không sớm được giải quyết sẽ đứt gãy chuỗi cung ứng, ảnh hưởng đến hiệu quả và tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế. Nhưng tại sao họ và Bộ GTVT chưa cải thiện được nhiều tình trạng này như mong muốn của Chính phủ và người dân?

Có thể bởi khách quan và mình Bộ GTVT khó có thể một sớm một chiều khiến đăng kiểm dễ dàng nhanh chóng, thông thoáng hơn. Nhưng với trách nhiệm là cơ quan quản lý chính và tham mưu chủ yếu cho cấp cao cũng như xây dựng chính sách để giải bài toán đăng kiểm thì không chỉ ghi nhận hay “kính chuyển, chờ đợi, mong được thông cảm” là xong. “Phải có một ứng dụng thông minh trên điện thoại để cập nhật tình hình lượng xe đăng ký, từ đó phân bổ hợp lý số lượng xe đến từng TTĐK, như vậy mới giảm được khó khăn cho người dân, giảm bớt thời gian di chuyển, chờ đợi”. Ông Lê Trung Tính, Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách liên tỉnh và du lịch TP.HCM đề nghị như thế và thực tế cho thấy việc không quá khó như vậy vẫn chỉ để bàn!

“Chúng ta phải đưa ra được chính sách đổi mới, đột phá để giải quyết cơ bản các tồn tại, gây bức xúc trong hoạt động đăng kiểm với tầm nhìn dài hạn". Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà yêu cầu như thế khi các cơ quan ban ngành mà chủ yếu là Bộ GTVT xây dựng nghị định sửa đổi một số điều của Nghị định 139 giúp giải tỏa tối đa ách tắc đăng kiểm đang được mong chờ từng ngày.

Nhưng từ yêu cầu trên bàn họp tới quy định được thực thi và triển khai trên thực tế thế nào mới là điều cần quan tâm nhất bởi ảnh hưởng quá lớn của đăng kiểm đến kinh tế nước nhà. Nếu vẫn chỉ là những điều khoản “an toàn” cho quản lý và tiếp tục vất vả cho người dân, DN thì không chỉ mình Bộ GTVT phải chịu trách nhiệm.

HÀ PHAN