- Xin chào ông, xin ông chia sẻ một vài nhận định về thực trạng ngành xây dựng và hoạt động xúc tiến xuất khẩu trong lĩnh vực xây dựng Việt Nam sau hơn nửa năm kết thúc đại dịch Covid 19?

Qua báo cáo chính thức thì ngành Xây dựng năm 2022 có tăng trưởng. Mức tăng trưởng so với cùng kỳ năm ngoái, là năm đại dịch, thì khá cao nhưng so với năm 2018, 2019 thì nó không đáng kể. Thực sự thì ngành xây dựng bắt đầu bước vào giai đoạn khó khăn từ cách đây 5 năm rồi. Về mặt quản lý, nhiều dự án không thể triển khai vì không được cấp phép đầu tư. Trước đây việc cấp phép đầu tư khá thoáng, sau này do nhiều dự án xảy ra vấn đề pháp lý liên quan đến nhà nước gây cản trở việc đầu tư. Nhiều nhà đầu tư không triển khai được dự án thì nhà thầu cũng không có nhiều việc làm. Đó là những tác động rất xấu đến ngành xây dựng.

Một tác động khác nữa là dịch Covid-19 khiến cho việc tổ chức thi công trở nên đắt đỏ, quy định làm việc 3 tại chỗ phát sinh nhiều chi phí trong khi khối lượng công việc không đáng kể. Cũng do dịch Covid-19, những dự án bất động sản du lịch không phát triển được, trong khi đây cũng là mảng Hoà Bình làm nhiều. Trước khi xảy ra dịch Covid-19, mảng pháp lý du lịch như condotel cũng gặp các vấn đề. Lẽ ra sau dịch thì tình hình khá hơn nhưng hiện nay do ảnh hưởng của chiến tranh, người dân không đi chơi, đi du lịch được, cũng không có tâm lý chi tiêu mua sắm, và tâm lý hành vi tiêu dùng này tác động xấu đến nền kinh tế toàn cầu. Ở Việt Nam, nói là mở cửa nhưng sau dịch nhiều quốc gia vẫn kiểm soát chặt. Trước đây, du khách từ Trung Quốc là nguồn khách du lịch lớn của Việt Nam thì hiện họ đóng cửa, tác động này lên đầu tư du lịch ở Việt Nam nói chung ngành xây dựng trong nước nói riêng, là rất xấu.

Ông Lê Viết Hải, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Xây dựng Hoà Bình. Ảnh: diendandoanhnghiep.vn

Mặt khác, các công ty xây dựng Việt Nam có nguồn lực rất dồi dào mà nguồn việc thì ít thành thử cạnh tranh trở nên rất khốc liệt. Mất cân đối cung cầu một cách nghiêm trọng thể hiện ở sự dư thừa nguồn nhân lực có trình độ. Hiện nay số lượng kỹ sư Việt Nam theo báo cáo năm 2019 đã gấp 3 lần kỹ sư thế giới. Hàng năm chúng ta có hàng chục ngàn kỹ sư, chuyên gia xây dựng tốt nghiệp. Cầu hơn cung khiến kỹ sư xây dựng tìm việc khó khăn, thậm chí nhiều người tốt nghiệp thạc sĩ cũng phải bỏ nghề.

Trong khi đó, ở nước ngoài thiếu nguồn nhân lực xây dựng, việc tuyển sinh ngành xây dựng trở nên khó khăn, giá thành xây dựng ở các nước cao gấp 5 gấp 7 lần trong nước. Giải pháp để thoát ra khỏi tình trạng bất lợi hiện nay là xuất khẩu xây dựng, đưa nguồn lực ngành xây dựng ra nước ngoài, nơi có cầu cao để nguồn lực đó được khai thác một cách hiệu quả. Đồng thời, khi các nguồn lực ở trong nước trở nên cân bằng về cung cầu thì nó cũng được khai thác hiệu quả.

Tuy vậy thì ngành Xây dựng, đặc biệt là hoạt động xúc tiến xuất khẩu xây dựng của chúng ta vẫn đang gặp khó. Do thiếu tư duy phát triển kinh doanh ra nước ngoài, tư duy toàn cầu cũng không có. Thiếu quan tâm đến định hướng chiến lược của cả ngành. Hiệp hội tự mình cô lập mình, không quan tâm đến bên ngoài, không xây dựng mối quan hệ quốc tế với quan điểm “mình thiếu gì việc mà mình phải đi ra ngoài”. Vì thế chúng ta chỉ chú trọng ở thị trường nội địa, tự cho rằng đó là quy mô lớn rồi. Khi các nhà thầu tập trung vào việc chia miếng bánh ở trong nước thì chắc chắn không phát huy được năng lực cạnh tranh với thế giới của ngành công nghiệp lớn này.

Kỳ tích: 150 triệu giờ lao động không tai nạn trên hàng trăm công trường

- Trong năm nay, công ty Hoà Bình nói riêng và Hiệp hội nói chung đã có những hoạt động thương mại xuất khẩu nổi bật nào, thưa ông?

Chỉ có một vài ngành trong xây dựng là cung thiếu cầu cao, có thể kể đến ngành gia công kết cấu thép, nhờ có một thị trường nước ngoài rất tốt. Việt Nam xuất khẩu thép đi rất nhiều nước, có công ty thành viên của Hiệp hội nhà thầu xuất khẩu chiếm 80% thị phần. Điều này giúp cho ngành cơ khí xây dựng Việt nam phát triển tốt. Năm nay Hoà Bình có ba thoả thuận thương mại, một là dự án xây dựng khách sạn với Hungary trị giá 3 triệu USD, hợp đồng hợp tác đầu tư với Canada trị giá khoảng gần 50 triệu và một ở Melbourne, Úc vào khoảng 40 triệu USD. Những thoả thuận này đều có các điều kiện đầu tư và đang xúc tiến ký hợp đồng thi công xây dựng.

- Với ngành xây dựng, trong vai trò Chủ tịch Hiệp hội, mong muốn lớn nhất của ông là gì?

Tôi nhận nhiệm vụ Chủ tịch Hiệp hội cũng là để thực hiện công tác kêu gọi xây dựng hệ sinh thái ngành xây dựng phát triển mạnh mẽ hơn. Phát huy tinh thần hợp tác đoàn kết hỗ trợ giúp đỡ nhau cùng phát triển. Tinh thần đó ở Việt Nam mình nói thì nhiều nhưng làm thì ít lắm.

Tôi mong muốn các doanh nghiệp trong ngành đoàn kết hơn, liên kết tốt hơn giữa các tổ chức cá nhân doanh nghiệp trong hệ sinh thái. Đồng thời, để tập hợp những ý kiến, kiến nghị đóng góp xây dựng của ngành đến cấp quản lý nhà nước thì tiếng nói của Hiệp hội sẽ tốt hơn là tiếng nói của một doanh nghiệp đơn lẻ. Trong vai trò của mình tôi đã khá nhiều lần gửi kiến nghị, nhưng các hoạt động phản hồi cụ thể, tích cực thì chưa thấy rõ ngoài một vài việc làm như là tăng cường công tác huấn luyện đào tạo tay nghề theo chuẩn quốc tế, hợp tác với một số tổ chức quốc tế để nâng cao tay nghề. Tuy vậy, trước đó nhiều chương trình quốc gia như thế này cũng đã được tổ chức. Để có thể đưa ngành xây dựng trở thành ngành kinh tế mũi nhọn của quốc gia thì cần phải làm rất nhiều việc. Trước mắt tôi mong rằng sẽ có ít nhất một buổi làm việc với những hiệp hội, tổ chức và các cấp bộ ngành để đặt những viên gạch đầu tiên quan trọng.

- Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình năm 2018 và năm 2019 đã đạt được một kỳ tích với hơn 150 triệu giờ lao động không tai nạn trên hàng trăm công trường, vừa qua doanh nghiệp cũng là một trong hai doanh nghiệp được báo cáo điển hình về công tác thực hiện an toàn lao động tại Hội thảo hưởng ứng tuần lễ Quốc gia An toàn - Vệ sinh lao động - Phòng chống Cháy nổ. Vì sao Hoà Bình làm được điều này?

Mọi việc làm ở vị trí rủi ro nguy hiểm như thế nào đi nữa cũng đều có biện pháp ngăn chặn tai nạn. Chỉ khi mình làm rất quyết liệt thì mới có thể giảm thiểu mức rủi ro về gần bằng 0.

Hoà Bình cũng từng có tai nạn rất nghiêm trọng, ít ai muốn nhắc tới. Khi Hoà Bình gặp tai nạn sự cố gây chết người, trước nỗi sợ về tai nạn nơi công trường, các thành viên trong công ty mới nhận ra để tránh xảy ra tai nạn phải làm quyết liệt hơn, thận trọng rất nhiều. Bình thường khi không có gì xảy ra, công nhân, nhân viên không ý thức được tầm quan trọng của việc tuân thủ quy định an toàn lao động, nhưng khi tại nạn nghiêm trọng xảy ra người ta ý thức rằng phải làm việc hết sức đầy đủ, nghiêm túc. Nhờ những tác động tâm lý như vậy, kiểm soát giáo dục quản lý an toàn cũng hiệu quả hơn.

Cũng cần nói thêm, quy trình, quy định trong ngành xây dựng rất rõ, làm việc gì ở dưới sâu, làm việc ở trên cao thì thế nào, làm việc nơi khô hay trong chỗ có nước thì quy định ra sao. Ví dụ làm việc ở trên cao thì phải có dây đeo móc. Rủi ro có trượt ngã thì sợi dây sẽ giữ họ lại, không bị rơi xuống từ trên cao. Nhưng như vậy cũng chưa đủ. Khi họ đang di chuyển và họ chưa kịp tìm được nơi treo móc an toàn mà họ té rồi thì sao? Thì cần phải có lưới giữ cho họ an toàn. Công trường tổ chức bảo vệ cho công nhân qua công tác cảnh báo hoặc xác định nguy cơ tai nạn trên hành lang an toàn đi lại. Tất cả những khuyến cáo, hướng dẫn về an toàn là phải tăng cường làm và làm hoàn chỉnh, kiểm soát tốt hơn. Bắt buộc tất cả người lao động phải tuân thủ. Phải giáo dục để họ nhận thức đúng và thực hiện. Một trong những biện pháp để công nhân, người lao động thực hiện nghiêm túc quy trình lao động an toàn thì cơ chế kiểm soát và xử lý sai phạm phải rất nghiêm. Sau đó việc tuân thủ mới đi vào nền nếp và không xảy ra tai nạn nữa.

Đối với thế giới, điều giá trị nhất là hoà bình

- Vì sao ông đặt tên công ty là Hoà Bình?

Tôi cho rằng trên thế giới này điều giá trị nhất, quan trọng nhất là hoà bình. Nếu không gìn giữ được hoà bình trên thế giới thì nền văn minh mà nhân loại có được có thể lụi tàn bất cứ lúc nào. Từ nhỏ tôi đã chứng kiến sự tàn phá và nỗi đau của chiến tranh. Từ nhỏ tôi đã suy nghĩ về vấn đề làm thế nào để có hoà bình. Chính vì thế khi tôi mở công ty tôi lấy tên là Hoà Bình và đặt tên cho hai con cũng là Hoà Bình. Khi còn đi học, tôi đã quan tâm đến môn Công dân giáo dục, môn học dạy về cách mà xã hội loài người phát triển, trách nhiệm và nghĩa vụ công dân, tất cả những kiến thức đó khiến cho tôi hình thành mối quan tâm đến thể chế, quản lý của xã hội từ rất sớm. Công dân giáo dục là môn học mà tôi đạt hạng xuất sắc, hiện nay danh sách vẫn còn nằm trong cuốn kỷ yếu năm 1972 của trường Trương Vĩnh Ký.

- Là người yêu thích nghiên cứu, nhân vật lịch sử nào để lại cho ông nhiều ấn tượng?

Tôi thấy Trần Nhân Tông là vị vua anh minh, đáng kính, đáng khâm phục. Một vị vua nhân từ bác ái. Một vị vua thực sự có khả năng khơi dậy tính thiện, tinh thần nhân đạo, hướng đến hoà bình. Ba lần chiến thắng quân Nguyên nhưng thay vì tàn sát quân địch, đối phương, cả ba lần Trần Nhân Tông đều cho phát lương thực và mở đường sống cho quân giặc trở về nước. Vị vua thể hiện tinh thần nhân đạo cao quý trong việc ứng xử với quân thất trận. Và sau khi chiến thắng, ông cũng là vị vua giữ được hoà khí trong mối quan hệ với Trung Quốc. Những di sản mà vua Trần Nhân Tông để lại đã truyền cảm hứng cho những nhà quản trị, các lãnh đạo quốc gia hiện đại. Đại học Havard cũng đã nghiên cứu và lập học viện nghiên cứu Trần Nhân Tông nhằm quảng bá giá trị tư tưởng và sự nghiệp của vị vua này. Một nhân vật có những đóng góp lớn nữa chính là Nguyễn Trãi. Nhờ có ông, trong áng văn chương Bình Ngô đại cáo, tinh thần quật cường, nghĩa khí của người Việt được lưu giữ như một giá trị biểu trưng của dân tộc. Thông qua các di sản mà ông để lại, cho thấy phẩm chất dân tộc: không chỉ có nghĩa khí, lòng dũng cảm, lòng yêu nước, mà từ rất sớm, văn hoá Việt Nam đã hình thành gia phong: quan hệ gia đình, mối quan hệ giữa con người với nhau. Tất cả được lưu giữ trong Gia Huấn Ca mà Nguyễn Trãi đã viết.

- Nếu không làm trong ngành xây dựng thì ông sẽ chọn công việc nào?

Tôi nghĩ là mình sẽ chọn công việc ngoại giao, có thể là trong vai một đại sứ hoà bình.

Xin cảm ơn ông!

Huy động gần 4 tỉ đồng để chăm lo cho đoàn viên, NLĐ Năm học 2021 – 2022, Công đoàn ngành Giáo dục Thừa Thiên Huế đã chú trọng huy động các nguồn lực để chăm lo đời ...

365.215 người lao động đã nhận hỗ trợ từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp Đến hạn cuối triển khai gói hỗ trợ từ Quỹ Bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của Nghị quyết số 24, cơ quan bảo ...

Trường Đại học Tôn Đức Thắng: Kiên trì định hướng giáo dục con người toàn diện Ngày 14/10, Trường Đại học Tôn Đức Thắng (TDTU) đã tổ chức Lễ khai giảng năm học mới 2022 - 2023 và tiếp nhận sinh ...