Quan điểm của Đảng về giai cấp công nhân (GCCN)

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng ta có những bước tiến mới trong nhận thức lý luận về GCCN trong quá trình đẩy mạnh CNH, HĐH, phát triển kinh tế thị trường định hướng XHCN và hội nhập kinh tế quốc tế. Văn kiện Đại hội đã xác định: "Đối với GCCN, phát triển về số lượng, chất lượng và tổ chức; nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn và nghề nghiệp, xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước. Giải quyết việc làm, giảm tối đa số công nhân thiếu việc làm và thất nghiệp. Thực hiện tốt chính sách và pháp luật về lao động, tiền lương, BHXH, BHYT, bảo hiểm thất nghiệp (BHTN), bảo hộ lao động, chăm sóc, phục hồi sức khoẻ đối với công nhân; chính sách ưu đãi nhà ở đối với công nhân bậc cao. Xây dựng tổ chức, phát triển đoàn viên công đoàn, nghiệp đoàn đều khắp ở các cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế. Thường xuyên chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp của công nhân và những NLĐ, chú trọng công nhân làm việc ở các KCN và đô thị lớn. Chăm lo đào tạo cán bộ và kết nạp đảng viên từ những công nhân ưu tú”.

Để giai cấp công nhân Việt Nam hoàn thành nhiệm vụ lịch sử của mình, văn kiện Đại hội X của Đảng tiếp tục chỉ rõ: "Đối với GCCN, phát triển về số lượng, chất lượng và tổ chức, nâng cao giác ngộ và bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn và nghề nghiệp, xứng đáng là lực lượng đi đầu trong sự nghiệp CNH, HĐH đất nước”. Tại Hội nghị lần thứ sáu BCH Trung ương khóa X ngày 28/1/2008, BCH Trung ương đã ban hành Nghị quyết số 20-NQ/TW về tiếp tục xây dựng GCCN Việt Nam thời kỳ đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước đã nhấn mạnh mục tiêu: “Xây dựng GCCN lớn mạnh, phát triển nhanh về số lượng, nâng cao chất lượng, có cơ cấu đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước; ngày càng được trí thức hoá: có trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp cao, có khả năng tiếp cận và làm chủ khoa học - công nghệ tiên tiến, hiện đại trong điều kiện phát triển kinh tế tri thức; thích ứng nhanh với cơ chế thị trường và hội nhập kinh tế quốc tế; có giác ngộ giai cấp, bản lĩnh chính trị vững vàng, có tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động cao”.

Với sự quan tâm của Đảng và cả hệ thống chính trị, giai cấp công nhân đã phát triển mạnh mẽ và tự ý thức được vai trò tiên phong lãnh đạo cách mạng xây dựng chủ nghĩa xã hội của mình. Ảnh minh họa: nhipsongdoanhnghiep.lozaph.com

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Đảng ta tiếp tục khẳng định: "Quan tâm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển GCCN cả về số lượng và chất lượng; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động, đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp CNH, HĐH và hội nhập quốc tế”.

Đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XII của Đảng: "Quan tâm giáo dục, đào tạo, bồi dưỡng, phát triển GCCN cả về số lượng và chất lượng; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động của công nhân; bảo đảm việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện làm việc, nhà ở, các công trình phúc lợi phục vụ cho công nhân; sửa đổi, bổ sung các chính sách, pháp luật về tiền lương, BHXH, BHYT, BHTN,... để bảo vệ quyền lợi, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của công nhân”.

Kế thừa những quan điểm trên, văn kiện Đại hội XIII của Đảng đưa ra chủ trương: "Phát triển GCCN cả về số lượng và chất lượng; nâng cao bản lĩnh, trình độ, kỹ năng nhằm thích ứng với cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) lần thứ tư; đổi mới tổ chức và hoạt động của công đoàn phù hợp bối cảnh, điều kiện mới”. Chủ trương xây dựng GCCN trong Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã xác định: “Xây dựng GCCN hiện đại, lớn mạnh; nâng cao bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, tác phong công nghiệp, kỷ luật lao động thích ứng với cuộc CMCN lần thứ tư”. Văn kiện Đại hội XIII đã bổ sung điểm mới rất quan trọng xây dựng GCCN thích ứng với cuộc CMCN lần thứ tư…

Tổ chức, phát triển đoàn viên công đoàn đều khắp ở các cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế là nhiệm vụ trọng tâm của tổ chức Công đoàn. Trong ảnh: Trao Quyết định kết nạp đoàn viên và thành lập Công đoàn cơ sở Công ty TNHH Dược phẩm Dung Hưng (Thái Nguyên). Ảnh: Lê Nguyệt.

Với sự quan tâm của Đảng và cả hệ thống chính trị, GCCN đã phát triển mạnh mẽ và tự ý thức được vai trò tiên phong lãnh đạo cách mạng xây dựng CNXH của mình. Tuy chỉ chiếm tỷ lệ khoảng 14% dân số, 27% lực lượng lao động xã hội, song hằng năm GCCN Việt Nam đã tạo ra trên 65% giá trị tổng sản phẩm xã hội và hơn 70% giá trị thu ngân sách nhà nước.

Xây dựng GCCN lớn mạnh trong điều kiện nước ta tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, những rào cản về không gian kinh tế, hàng hóa, dịch vụ, vốn, khoa học - công nghệ, thị trường lao động được gỡ bỏ thì sự cạnh tranh giữa các nước càng trở nên gay gắt và tác động của cuộc CMCN lần thứ tư với nhiều thuận lợi, nhưng cũng không ít khó khăn, thách thức; lực lượng lao động dịch chuyển nhiều hơn; số lượng doanh nghiệp nhà nước giảm, doanh nghiệp ngoài khu vực nhà nước phát triển đa dạng, lao động khu vực phi chính thức tăng. Do vậy, đòi hỏi phải phát huy cao nhất hiệu quả các chủ trương của Đảng, cơ chế, chính sách của Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ nhằm xây dựng GCCN Việt Nam hiện đại, lớn mạnh, thích ứng với cuộc CMCN lần thứ tư.

Quan điểm của Đảng về công đoàn

Báo cáo của BCH Trung ương Đảng tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ ba của Đảng (tháng 9/1960) đã xã định: “Nâng cao vị trí của công đoàn trong mọi mặt hoạt động xã hội, làm cho công đoàn thật sự trở thành trường học quản lý kinh tế, quản lý Nhà nước, trường học của CNXH và chủ nghĩa cộng sản. Tăng cường tổ chức của công đoàn và trau dồi năng lực của cán bộ công đoàn, làm cho công đoàn các xí nghiệp quốc doanh và công tư hợp doanh có thể tham gia đắc lực vào việc quản lý sản xuất và cải thiện đời sống vật chất, văn hóa của quần chúng lao động. Trong các cơ quan kinh tế, cần có đại biểu công đoàn”.

Tại Nghị quyết số 167 ngày 21/9/1967 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc tăng cường công tác vận động công nhân và hoạt động công đoàn trong tình hình mới, đã nhấn mạnh: “Đảng ta phải kiên quyết dựa vào tổ chức Công đoàn, chú trọng xây dựng tổ chức Công đoàn vững mạnh làm cơ sở cho việc xây dựng chi bộ, đảng bộ “bốn tốt”; đồng thời tăng cường hoạt động của công đoàn, làm cho công đoàn phát huy đầy đủ vai trò, tác dụng của mình từ Trung ương đến cơ sở như Nghị quyết của Trung ương Đảng và Luật Công đoàn đã quy định. Đảng phải thông qua công đoàn để tập hợp, tổ chức, giáo dục quần chúng nhằm thực hiện tốt những chủ trương, đường lối của Đảng trong công nhân, viên chức; qua đó mà tăng cường mối liên hệ giữa Đảng và quần chúng công nhân, làm chỗ dựa vững chắc cho chính quyền, tăng cường liên minh công nông, làm nòng cốt cho khối đoàn kết dân tộc”.

Công nhân lao động Khu Công nghiệp Thanh Bình (Bắc Kạn) xét nghiệm tầm soát tế bào ung thư miễn phí tại Lễ phát động Tháng Công nhân năm 2022. Ảnh: N. Tú.

Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IV của Đảng (tháng 12/1976), xác định: Công đoàn có nhiệm vụ tham gia công việc của Nhà nước và kiểm tra hoạt động của Nhà nước, tham gia quản lý xí nghiệp; công đoàn phải coi trọng việc giáo dục công nhân về thái độ lao động XHCN, nâng cao trình độ chính trị, văn hóa, kỹ thuật, nghiệp vụ, rèn luyện tư tưởng, tác phong đại công nghiệp; đào tạo từ trong công nhân những cán bộ kỹ thuật và cán bộ quản lý giỏi, tổ chức phong trào thi đua lao động, sản xuất; công đoàn cùng với cơ quan nhà nước chăm lo giải quyết các vấn đề thiết thực về đời sống, về phúc lợi tập thể, về điều kiện lao động, học tập, nghỉ ngơi…”.

Đại hội đã đề ra nhiệm vụ: “Phát huy vai trò của công đoàn trong việc phát triển kinh tế, thi đua hoàn thành toàn diện và vượt mức kế hoạch 5 năm… Trên cơ sở phát triển sản xuất, tích cực cải thiện đời sống của công nhân, viên chức; tăng cường việc giao dục CNXH, nâng cao trình độ văn hóa và kỹ thuật cho công nhân, viên chức”.

Cần chú trọng chăm lo đào tạo cán bộ và kết nạp đảng viên từ những công nhân ưu tú. Trong ảnh: Trao Quyết định kết nạp đảng viên cho công nhân ưu tú Công ty TNHH Dụ Đức Việt Nam (Tiền Giang). Ảnh: Lý Oanh.

Nghị quyết hội nghị lần thứ sáu BCH Trung ương khóa X (số 20-NQ/TW, ngày 28/1/2008) đã khẳng định: “Xây dựng tổ chức Công đoàn lớn mạnh, phát huy vai trò của công đoàn trong xây dựng GCCN; đổi mới mạnh mẽ nội dung, phương thức hoạt động của tổ chức Công đoàn các cấp. Nghiên cứu việc quy định cơ cấu đại diện công đoàn vào thường vụ cấp ủy ở những nơi có nhiều KCN, đông công nhân; các cấp công đoàn cần hướng mạnh hoạt động về cơ sở, lấy cơ sở làm địa bàn hoạt động chủ yếu, lấy CNVCLĐ làm đối tượng vận động, lấy chăm lo bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của CNVCLĐ, xây dựng quan hệ lao động hài hòa, ổn định, tiến bộ, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội làm mục tiêu hoạt động...; chú trọng đào tạo, bồi dưỡng cán bộ CĐCS, nhất là chủ tịch CĐCS ở doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, về trình độ chính trị, hiểu biết chính sách, pháp luật lao động và kỹ năng công tác...”

Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng (tháng 1/2021) đã xã định: “Đổi mới tổ chức và hoạt động của công đoàn phù hợp với cơ cấu lao động, nhu cầu, nguyện vọng của công nhân và yêu cầu hội nhập quốc tế; tập trung làm tốt vai trò đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của công nhân, tập thể công nhân. Định hướng, quản lý tốt sự ra đời, hoạt động của các tổ chức của công nhân tại doanh nghiệp ngoài tổ chức Công đoàn hiện nay”.

Công đoàn có vai trò chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, bảo vệ quyền lợi chính đáng, hợp pháp cho người lao động. Trong ảnh: Cán bộ Liên đoàn Lao động huyện Đông Anh (TP. Hà Nội) trao quà Tết cho đoàn viên, người lao động Công ty Cổ phần Cơ khí - Xây lắp - Thương mại Minh Cường. Ảnh: M.Quân.

Nghị quyết 02-NQ/TW ngày 12/6 /2021 của Bộ Chính trị đã đánh giá cao vai trò và những đóng góp của CĐVN vào thắng lợi cách mạng Việt Nam trong hơn 90 năm qua. Nghị quyết đã chỉ rõ: “Trải qua hơn 90 năm hình thành và phát triển, sau 35 năm đổi mới đất nước, CĐVN đã trưởng thành về mọi mặt, có những đóng góp xứng đáng vào thắng lợi vĩ đại của cách mạng, góp phần xây dựng GCCN Việt Nam ngày càng lớn mạnh. Tổ chức Công đoàn được củng cố, phát triển, số lượng đoàn viên và CĐCS tăng nhanh, đội ngũ cán bộ phát triển cả về số lượng và chất lượng. Công đoàn mở rộng hoạt động sang khu vực kinh tế ngoài nhà nước; phối hợp ngày càng hiệu quả với các cấp chính quyền, các tổ chức và người sử dụng lao động, thực hiện tốt hơn nhiệm vụ đại diện, chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của NLĐ, kịp thời giải quyết những vấn đề bức xúc, góp phần xây dựng quan hệ lao động hài hoà, ổn định, tiến bộ trong doanh nghiệp. Công tác tuyên truyền, vận động đoàn viên, NLĐ tiếp tục được đổi mới, đa dạng hoá, hướng về cơ sở. Các cuộc vận động, các phong trào thi đua yêu nước được phát động rộng rãi, thu hút, khơi dậy động lực của đoàn viên, NLĐ, góp phần tăng năng suất lao động, phát triển kinh tế - xã hội… Công đoàn đã làm tốt vai trò cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với công nhân, NLĐ, tích cực tham gia xây dựng Đảng, hệ thống chính trị và khối đại đoàn kết toàn dân tộc”.

Tài liệu tham khảo:

1. Văn kiện Hội nghị lần thứ sáu BCH Trung ương khoá X. Nxb CTQG, HN, 2008.
2. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb CTQG - Sự thật, HN, 2021

Đoàn kết, xây dựng giai cấp công nhân ngày càng lớn mạnh Trong không khí sôi nổi của đoàn viên (ĐV), công nhân, viên chức, lao động (CNVCLĐ) toàn tỉnh đang tích cực lao động, sản xuất, ...

"Phát huy vai trò xung kích, đi đầu của giai cấp công nhân hiện đại” Sau 7 ngày làm việc, hôm nay 8/10 bế mạc Hội nghị Trung ương lần thứ 8 khóa XIII của Ban Chấp hành Trung ương ...

Đón xem cuộc trò chuyện với “trí thức của giai cấp công nhân” Talk Công đoàn tuần này (28/10/2023) sẽ là cuộc trò chuyện với PGS.TS Nguyễn An Lương – nguyên Phó Chủ tịch Thường trực Tổng Liên ...