GS.TS Vũ Thị Thu Hà (đứng thứ tư từ phải sang).

Vận hành thành công Phòng thí nghiệm trọng điểm theo cơ chế tự chủ

GS.TS Vũ Thị Thu Hà là một trong những người đầu tiên tham gia xây dựng PTNTĐQG về công nghệ lọc hóa dầu (Bộ Công Thương).

Năm 2003, sau khi kết thúc quá trình thực tập sau tiến sĩ (Post-Doc) tại Cộng hòa Pháp, trở về Việt Nam, chị được giao nhiệm vụ tham gia xây dựng Phòng thí nghiệm trọng điểm quốc gia.

Trong hoạt động nghiên cứu khoa học - đó là một khởi đầu khó khăn. Bên cạnh hoạt động nghiên cứu cơ bản, PTNTĐQG còn có nhiệm vụ phát triển các hoạt động nghiên cứu ứng dụng, triển khai kết quả khoa học công nghệ vào thực tiễn, tạo ra hiệu quả kinh tế, kỹ thuật và môi trường “đong đếm được” cho xã hội. Từ đó, tạo nguồn thu để tái đầu tư cho hoạt động nghiên cứu.

Từ con số 5 nhân sự ban đầu, PTNTĐQG đã tập trung phát triển nguồn nhân lực. Để thu hút người tài, có không ít thời điểm, chị cùng đồng nghiệp phải vay tiền để trả lương cho cán bộ nghiên cứu khoa học.

Đến nay, PTNTĐQG đã trở thành Phòng thí nghiệm đạt trình độ tiên tiến trong khu vực và quốc tế, có trang thiết bị đồng bộ và hiện đại phục vụ cho nghiên cứu cơ bản có định hướng ứng dụng, nghiên cứu triển khai công nghệ và đội ngũ cán bộ khoa học đủ năng lực.

GS. TS Vũ Thị Thu Hà làm việc với Tập đoàn Kumho Petro Chemical và các doanh nghiệp Hàn Quốc về hợp tác chuyển giao công nghệ.

Năng lực “đổi mới sáng tạo thông qua nghiên cứu, khoa học và công nghệ”

Với những thành tựu xuất sắc về khoa học công nghệ, năm 2017, cách tiếp cận khoa học độc đáo của GS.TS Vũ Thị Thu Hà, PTNTĐQG đã trúng thầu gói tài trợ của Ngân hàng Thế giới và Bộ Khoa học công nghệ thông qua tiểu Dự án FIRST “Nâng cao năng lực nghiên cứu, thiết kế công nghệ chế tạo và ứng dụng vật liệu xúc tác dị thể và vật liệu nano trong lĩnh vực lọc dầu sinh học, sản xuất năng lượng mới vì sự phát triển bền vững”. Giáo sư Hà là người chủ trì thực hiện tiểu dự án.

GS.TS Vũ Thị Thu Hà chia sẻ: “Như chúng ta đã biết, phần lớn các chất mang năng lượng và các sản phẩm vật chất trên thế giới đều có nguồn gốc từ nguồn nguyên liệu hóa thạch. Tuy nhiên, do trữ lượng dầu mỏ có hạn cộng với tình trạng ô nhiễm môi trường trong các hoạt động sử dụng nhiên liệu truyền thống, tính khả thi của các hoạt động khai thác và chế biến dầu mỏ ít nhiều giảm đi trong tương lai gần. Vì vậy, những giải pháp thay thế để có thể giảm thiểu biến đổi khí hậu và giảm tiêu thụ nhiên liệu hóa thạch sẽ là sự lựa chọn của tương lai…".

Năm 2019, tiểu Dự án FIRST được Hội đồng nghiệm thu cấp quốc gia và Ngân hàng Thế giới đánh giá hoàn thành xuất sắc. Sự hỗ trợ từ Tiểu dự án FIRST đã giúp GS. Hà và PTNTĐQG hoàn thiện rất nhiều công nghệ và sản phẩm quan trọng. Từ tiểu Dự án này, có không dưới 10 dòng sản phẩm đã được đưa vào giai đoạn thương mại hóa, nhiều công nghệ đã được áp dụng và triển khai thực tiễn ngay tại PTNTĐQG.

Điển hình, công nghệ sản xuất và dòng sản phẩm phụ gia đa năng do GS.TS Vũ Thị Thu Hà phát triển nếu được đưa vào áp dụng đại trà hoặc ở qui mô công nghiệp sẽ mang lại lợi nhuận ròng trực tiếp cho doanh nghiệp và cho nền kinh tế không dưới 3.000 tỷ đồng/năm. Trong khi chi phí đầu tư để ứng dụng sản phẩm chỉ xấp xỉ “0” đồng. Các quá trình phát triển này còn góp phần giảm thiểu đáng kể ô nhiễm môi trường.

GS.TS Vũ Thị Thu Hà dành nhiều thời gian để tìm câu trả lời đưa khoa học vào thực tiễn.

Dành ít thời gian cho bản thân mình

Gần 30 năm miệt mài nghiên cứu khoa học, GS.TS Vũ Thu Hà đã chủ trì thực hiện thành công hơn 10 đề tài nghiên cứu cấp Nhà nước và trực tiếp tham gia với vai trò chủ trì phát triển công nghệ cho nhiều nhiệm vụ cấp Nhà nước khác. Chị là tác giả của 25 Bằng độc quyền Sở hữu trí tuệ, được cấp bởi Cơ quan sở hữu trí tuệ Hoa Kỳ, Cơ quan Sở hữu trí tuệ Châu Âu và Cục Sở hữu trí tuệ Việt Nam. Chị còn có 10 Đơn đăng ký bảo hộ độc quyền sở hữu trí tuệ đang được nộp ở Việt Nam và Mỹ...

Chia sẻ kinh nghiệm để lao động nữ thành công trong nghiên cứu khoa học, GS.TS Vũ Thu Hà cho biết:“Tôi yêu công việc, luôn đòi hỏi sự đổi mới và sáng tạo của mình. Tôi yêu con đường đã chọn và tôi sẽ cống hiến sức lực nhỏ bé của mình cho xã hội để cuộc sống ngày càng xanh hơn”.

Rời phòng thí nghiệm, chị lại lên đường để tìm tòi ý tưởng mới, trả lời câu hỏi làm thế nào để kết quả nghiên cứu từ phòng thí nghiệm sẽ trở thành thực tế hữu dụng cho đất nước mình.

Nghiên cứu khoa học đòi hỏi ở phụ nữ đam mê, cống hiến không kể thời gian. Nhưng phụ nữ còn có nhiệm vụ giữ lửa gia đình, nuôi dạy những công dân kỳ vọng của xã hội. “Để dành đủ thời gian cho gia đình, tôi chọn phong cách giản đơn, chú trọng để có sức khỏe dẻo dai nên không “tốn” thời gian cho việc chăm sóc bản thân”. GS. Hà cũng truyền cảm hứng cho cán bộ nữ của Phòng thí nghiệm về “sống” hết mình trong khoa học và sắp xếp thời gian cho gia đình.

Theo ông Nguyễn Huy Thông - Chủ tịch Công đoàn Công nghiệp Hóa chất Việt Nam: "GS.TS Vũ Thị Thu Hà là một nhà khoa học luôn hết mình vì công việc và sống rất giản dị. Đồng chí Hà luôn quan tâm, xây dựng các hoạt động Công đoàn của Viện Hóa học công nghiệp Việt Nam, là một tấm gương để cho nhiều chị em phụ nữ phấn đấu trên con đường sự nghiệp của mình".

GS.TS Vũ Thị Thu Hà đã được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba và nhiều bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, nhiều bằng khen của các Bộ, Ngành; Bằng Lao động sáng tạo của Tổng LĐLĐVN…. Chị đạt Giải thưởng quốc tế Kovalevskaia năm 41 tuổi.