Thời gian qua, Khu Kinh tế, Công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế đã xảy ra ngừng việc tập thể ở doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài.

Đồng chí Lê Thị Thu Nam - Chủ tịch Công đoàn Khu Kinh tế, Công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế cho rằng, nguyên nhân chính trong phần lớn các cuộc ngừng việc tập thể là do mâu thuẫn lợi ích giữa người sử dụng lao động và người lao động.

Những cuộc ngừng việc tập thể đó đã ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của doanh nghiệp nói riêng và xã hội nói chung.

Nhiều công nhân không vào làm việc và đứng bên ngoài Công ty TNHH Billion Max Việt Nam tại huyện Phú Lộc, tỉnh Thừa Thiên Huế để yêu cầu được thưởng Tết phù hợp. Ảnh: TS.

“Để hạn chế mâu thuẫn trong quan hệ lao động dẫn đến ngừng việc tập thể thì cần điều hòa được quan hệ lợi ích giữa các bên trong các doanh nghiệp và vai trò của tổ chức Công đoàn rất quan trọng”, đồng chí Nam nhận định.

Nhiều nguyên nhân dẫn tới ngừng việc

Theo đồng chí Lê Thị Thu Nam, nguyên nhân xảy ra tranh chấp lao động, ngừng việc tập thể ở doanh nghiệp là việc phát sinh mâu thuẫn giữa các bên, giữa người sử dụng lao động – người lao động không có tiếng nói chung về “điểm giới hạn lợi ích”.

Về phía doanh nghiệp, còn thiếu sót trong việc đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho người lao động, từ đó tiềm ẩn bức xúc. Người sử dụng lao động tìm cách “lách luật” hoặc không thực hiện đúng và đầy đủ các quyền và nghĩa vụ đã được thống nhất ban đầu, lợi dụng “khoảng trống cho phép” của Luật để chèn ép người lao động mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, đời sống người lao động gặp nhiều khó khăn.

Nhất là thời điểm Tết, doanh nghiệp tự đưa ra mức thưởng Tết, không tham khảo ý kiến, hoặc lấy ý kiến chiếu lệ của một bộ phận, một nhóm người có thu nhập cao trong doanh nghiệp, không công bố công khai tại nơi làm việc. Có nhiều quy định bất hợp lý trong cách tính tiền thưởng…

Bên cạnh đó, doanh nghiệp chưa chú trọng việc đảm bảo điều kiện làm việc, nghỉ ngơi, bữa ăn ca, bảo hộ lao động, phòng y tế… cho người lao động; định mức lao động quá cao và xây dựng thang bảng lương quá chênh lệch giữa các vị trí việc làm. Xây dựng quy chế lương, thưởng thiếu hợp lý.

Ngoài ra, có nhiều doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài nên khác biệt về văn hóa vùng miền, quốc gia, bất đồng về ngôn ngữ, định kiến dân tộc…; chưa xây dựng hoàn chỉnh cơ chế quản lý theo hướng chuyên nghiệp, thuê người quản lý thiếu năng lực, thiếu đạo đức nghề nghiệp, không am hiểu văn hóa nước sở tại nên việc thiết lập, điều hành hệ thống, quy trình quản lý tại doanh nghiệp còn thiếu sự đồng bộ, chủ quan, áp đặt, tùy tiện, vi phạm pháp luật lao động Việt Nam. Từ đó, quan hệ lao động giữa giới chủ là người nước ngoài với người lao động còn xảy ra mâu thuẫn.

“Từ thực tế tại nhiều doanh nghiệp, mâu thuẫn không chỉ phát sinh giữa công nhân và chủ doanh nghiệp, mà với chính bộ máy giúp việc là người Việt, đặc biệt ở bộ phận nhân sự, tài chính, chuyền trưởng… Có trường hợp, bộ phận giúp việc cố tình gây khó dễ hoặc không đảm bảo các chế độ chính sách, gây bức xúc trong công nhân nhưng chủ doanh nghiệp không hay biết”, đồng chí Nam nói.

Công đoàn Khu Kinh tế, Công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế và lãnh đạo LĐLĐ tỉnh Thừa Thiên Huế thăm hỏi, nắm tình hình sản xuất, lao động việc làm tại doanh nghiệp. Ảnh: TS.

Đối với người lao động, ý thức chấp hành nội quy lao động chưa tốt. Các doanh nghiệp FDI có yêu cầu kỷ luật lao động cao. Trong khi đó, nhiều công nhân vẫn chưa hình thành tác phong làm việc công nghiệp, thường vi phạm kỷ luật lao động như đi muộn, làm việc riêng trong giờ làm việc, hút thuốc lá, không sử dụng đúng quy định về trang phục bảo hộ lao động, ngủ trong khi làm việc, dễ bị kích động, lôi kéo, cục bộ địa phương… Khi bị phạt, các lao động bức xúc và phản ứng lại, từ đó nảy sinh mâu thuẫn giữa với chủ doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, một số cán bộ công đoàn còn thiếu nhiệt huyết, thờ ơ, không dám bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp của đoàn viên và người lao động; thiếu bản lĩnh trong thương lượng, đối thoại với người sử dụng lao động; chưa sâu sát, nắm bắt nguyện vọng của đoàn viên và người lao động để kịp thời đề nghị doanh nghiệp đối thoại, thương lượng giải quyết.

Những giải pháp từ công đoàn

Ngừng việc tập thể để giải quyết mâu thuẫn có thể làm ảnh hưởng đến tình hình an ninh trật tự xã hội, gián đoạn hoạt động sản xuất kinh doanh, gây thiệt hại về vật chất cho doanh nghiệp, làm tổn thương mối quan hệ lao động.

Để phòng ngừa, giải quyết hiệu quả những mâu thuẫn trong quan hệ lao động, đồng chí Lê Thị Thu Nam - Chủ tịch Công đoàn Khu Kinh tế, Công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế cho rằng, công đoàn cơ sở cần tăng cường giám sát việc thực hiện các chế độ chính sách đối với người lao động và quy chế dân chủ cơ sở ở doanh nghiệp, kịp thời kiến nghị, đề xuất doanh nghiệp đảm bảo đời sống vật chất, tinh thần cho người lao động theo quy định hoặc có lợi hơn quy định của pháp luật lao động.

Đồng chí Lê Thị Thu Nam - Chủ tịch Công đoàn Khu Kinh tế, Công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế

Tăng cường công tác tuyên truyền, tư vấn tới người lao động, người sử dụng lao động về việc thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và những chế độ chính sách liên quan đến quyền lợi của người lao động.

Tiến hành kiến nghị, đề xuất và yêu cầu doanh nghiệp phải thực hiện giao kết hợp đồng giữa người lao động và người sử dụng lao động theo đúng quy định của pháp luật.

Chủ động tập hợp nguyện vọng hợp pháp, chính đáng của người lao động; cung cấp thông tin và tổ chức đối thoại giữa người lao động và người sử dụng lao động; tham gia thương lượng với người sử dụng lao động trong việc giải quyết các vấn đề bức xúc của công nhân.

Công đoàn Khu Kinh tế, Công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế Hướng dẫn kỹ năng đối thoại, thương lượng trong ký kết TƯLĐTT cho cán bộ công đoàn cơ sở. Ảnh: TS

Đối với công đoàn cấp trên trực tiếp cơ sở, cần tổ chức nâng cao năng lực cho cán bộ công đoàn cơ sở trong tham gia xây dựng quy chế dân chủ tại nơi làm việc, kỹ năng, thương lượng TƯLĐTT, kỹ năng thuyết phục, vận động người lao động, hướng dẫn người lao động giao kết hợp đồng lao động… Đây được coi là giải pháp tối ưu để phòng ngừa mâu thuẫn trong quan hệ lao động, dẫn đến ngừng việc tập thể.

Thường xuyên nắm bắt thông tin bằng cách thiết lập các kênh thông tin từ cơ sở về tình hình sản xuất, kinh doanh, tình hình thực hiện các chế độ chính sách đối với người lao động, khó khăn chung của doanh nghiệp và người lao động.

Tham gia kiểm tra, giám sát cùng các cơ quan, ban ngành chức năng giải quyết, tháo gỡ mầm mống mâu thuẫn trong quan hệ lao động. Kịp thời hướng dẫn, hỗ trợ công đoàn cơ sở, người lao động, người sử dụng lao động đối thoại, thương lượng giải quyết, xử lý nhanh nhất, không để xảy ra ngừng việc tập thể kéo dài, lan rộng. Vận động người lao động giữ trật tự, không làm theo sự kích động của một bộ phận có động cơ xấu gây ra những hành động trái pháp luật.

Cán bộ công đoàn phải thường xuyên rèn luyện, đúc rút kinh nghiệm từ thực tiễn hoạt động công đoàn ở cơ sở, nâng cao năng lực, bản lĩnh trong thương lượng, đối thoại với người sử dụng lao động, trong tiếp xúc, nắm bắt, tổng hợp nguyện vọng của đoàn viên và người lao động, đặc biệt là trong tham gia giải quyết các vụ việc mâu thuẫn quan hệ lao động tại doanh nghiệp.

“Thực hiện được các giải pháp trên, lợi ích của người lao động, người sử dụng lao động mới hài hòa, khăng khít”, đồng chí Chủ tịch Công đoàn Khu Kinh tế, Công nghiệp tỉnh Thừa Thiên Huế khẳng định.

Được giữ nguyên tiền thưởng, công nhân đình công ở Bình Dương đã quay lại làm việc Sáng nay (8/7), công nhân Công ty Cổ phần Green River Furniture, chuyên sản xuất gỗ ở phường Uyên Hưng, thành phố Tân Uyên, tỉnh ...

Cuộc ngừng việc của công nhân Công ty Viet Glory Sau 5 ngày ngừng việc, sáng nay (6/10) có khoảng 1.000 công nhân Công ty TNHH Viet Glory (Diễn Châu, Nghệ An) trở lại nhà ...

Vụ hơn 5.000 công nhân VietGlory đình công: Hơn 1.000 công nhân đã đi làm trở lại Liên quan đến vụ hơn 5.000 công nhân tại Công ty TNHH VietGlory (Nghệ An) đã bỏ về không làm việc vào chiều ngày 2/10 ...