Công nhân Công ty PouYuen Việt Nam rời khỏi nhà xưởng.

Nhớ lần đó, tôi được chị Vân ở Hiệp Hòa (Long An) cho về nhà chị ăn, ngủ nhờ. Bữa cơm có canh rau tập tàng, mấy con khô chiên và đĩa rau luộc. Gia đình chị có 6 người, chưa kể em bé chốc chốc lại đạp trong bụng của chị. Chồng chị ở nhà trông đứa con 5 tuổi và làm mấy việc lặt vặt ở quê, ai thuê gì làm nấy. Ông bà nội lo cơm nước. Cùng một người chị chồng tên Phượng đã ngoài 40 tuổi.

Tối đó, tôi ngủ với chị Phượng. Có người lạ, chị trằn trọc cả đêm không ngủ, chị bộc bạch: “Bây giờ chị chỉ có một mong ước thôi là được đi làm ở "Bon Chen" (PouYuen - Tên công ty theo cách gọi của người miền Tây) như em dâu của chị. Sáng đi sớm, tối về trễ cũng được nhưng mà có tiền. Ở quê không biết làm gì để ra tiền hết em ơi, khổ lắm!”.

Sau lần “ngủ chung” đó, tôi có hỏi lại chị mấy lần, bản thân tôi cũng nhờ người gửi hồ sơ vào Công ty PouYuen Việt Nam nhưng chị không được nhận vì lúc đó chị đã khá lớn tuổi. Nhưng rồi cuối cùng, ước mơ được làm công nhân của chị cũng thành hiện thực, chị nộp hồ sơ vào một công ty khác, chuyển lên TP.HCM ở trọ, đi làm mỗi ngày và cuối tháng được nhận lương.

Những chuyến xe đưa đón công nhân Công ty PouYuen Việt Nam tại bãi đỗ xe

Cũng trong lần theo những chuyến xe đó, tôi được chị Hạnh cho về nhà ngủ nhờ. Vì nhà có khách nên vợ chồng chị bày bia và mấy con mực ra lai rai. Ngà ngà bia, chồng chị thở dài: “Từ ngày vợ anh đi làm trên "Bon Chen", anh với thằng con anh ngủ riêng. Thằng con không nhìn thấy mặt mẹ luôn vì lúc mẹ đi làm thì nó chưa ngủ dậy, về đến nhà thì nó đã ngủ mất đất rồi. Còn anh thì chẳng biết vợ anh lâu nay ốm hay mập nữa”. Có lẽ sau câu nói ấy là một lời trách móc chuyện vợ chồng nguội lạnh, là chuyện gia đình ở chung nhà mà không được nhìn thấy mặt nhau nhưng vì mưu sinh nên cả nhà đành phải chấp nhận.

Nhiều năm qua, có khoảng 18.000 công nhân ở các tỉnh miền Tây theo xe đưa đón lên Công ty PouYuen Việt Nam làm việc. 18.000 công nhân là 18.000 gia đình, 18.000 hoàn cảnh, câu chuyện gia đình khác nhau. Thế nhưng trong 18.000 gia đình đó đều có một điểm chung, đó là có 1 người chấp nhận đi làm khi người khác còn đang ngủ và về nhà khi cả nhà đã bắt đầu ngon giấc. Những công nhân theo xe đưa đón, chập chờn với những giấc ngủ trên xe, những đôi mắt thâm quầng vì thiếu ngủ triền miên nhưng họ vẫn luôn cố gắng, kiên trì từ ngày này qua ngày khác bởi tiền lương của họ là cứu cánh của cả một gia đình.

Nhiều chị em công nhân làm việc ở Công ty PouYuen Việt Nam tranh thủ trước giờ vào ca bán trà đường, đồ ăn sáng để kiếm thêm.

Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, đơn hàng của Công ty PouYuen Việt Nam bị cắt giảm nên ảnh hưởng đến việc sử dụng nhân công. Với hơn 65.000 lao động, hoạt động hơn 20 năm, nhiều năm qua, Công ty PouYuen Việt Nam là đơn vị sử dụng đông công nhân nhất ở TP.HCM và bây giờ, trước đại dịch Covid-19, họ buộc phải cắt giảm lao động ở những bộ phận không có đơn hàng.

Cắt giảm lao động, thu hẹp sản xuất, cắt giảm chi tiêu, thay đổi mô hình hoạt động… là cách mà nhiều doanh nghiệp đang thực hiện để tìm cách “sống sót” qua mùa Covid-19. Trong cuộc “xoay xở” đó sẽ có hàng trăm ngàn người lao động mất việc, giảm giờ làm. Và có thể đó sẽ là những người lao động gắn bó lâu năm, dành cả tuổi xuân của mình với nhà máy; có thể đó là những người mẹ, người vợ đang gồng gánh trên vai mình con thơ, cha mẹ già… Và ở “Bon Chen” đó là hàng ngàn gia đình ở các tỉnh miền Tây, có thể đó là chị Vân, chị Hạnh… của tôi. Và tôi chưa hình dung được, cuộc sống của gia đình chị Hạnh, chị Vân và hàng ngàn gia đình khác sẽ ra sao sau cuộc “đại cắt giảm” này!