Lãnh đạo Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và lãnh đạo tỉnh Bình Dương tham quan Khu NƠXH Becamex Định Hòa, TP Thủ Dầu Một, tỉnh Bình Dương. Ảnh: TRỊNH BÌNH

Câu chuyện buồn dai dẳng

Giải pháp huy động vốn xã hội hóa từ doanh nghiệp để xây NƠXH vẫn biết không phải là ý tưởng mới, nhưng đang được Nhà nước hỗ trợ doanh nghiệp thực hiện nhờ việc tích cực tháo gỡ các điểm nghẽn, tạo ra các căn hộ NƠXH với giá thấp nhất có thể, giá bán theo giá thị trường, phù hợp chi phí đầu tư.

Chiến lược NƠXH đã được nước ta triển khai gần 20 năm nhưng theo Bộ Xây dựng, tính đến hết năm 2021, cả nước mới hoàn thành được 266 dự án với hơn 142.000 căn, tổng diện tích chỉ hơn 7,1 triệu mét vuông (gồm cả nhà thu nhập thấp và nhà công nhân) trong khi chỉ tiêu theo Chiến lược đã đề ra là 12,5 triệu mét vuông.

Bộ Xây dựng đã nhận định, các đô thị nước ta mỗi năm tăng khoảng 1 triệu dân nên vấn đề NƠXH ngày càng bức xúc, nhưng việc phát triển NƠXH thời gian qua là rất manh mún, không đáng là bao so với nhu cầu, “dở dang, chậm tiến độ” do hàng loạt các “điểm nghẽn”.

Trong đó, điểm nghẽn lớn nhất là pháp lý, cơ chế chính sách chưa khuyến khích, ưu đãi như quỹ đất chưa được bố trí, thủ tục hành chính còn phức tạp, nguồn vốn hỗ trợ còn vướng mắc, quy định của Nhà nước về định mức lợi nhuận NƠXH chỉ được phép từ 10% đến 15% là chưa đủ khuyến khích để thu hút nhà đầu tư…

Vinhomes tuyên bố sẽ xây dựng dự án NƠXH với giá bán từ 300 triệu đến dưới 1 tỷ đồng. Ảnh: TL

Huy động vốn xã hội hóa xây NƠXH là cách thức đúng đắn

Việc doanh nghiệp xây NƠXH và bán có lãi một cách vừa phải, phù hợp thị trường đang ngày càng nhiều hơn. Có thể nêu vài ví dụ cụ thể như: Khu NƠXH Nguyên Sơn của Tập đoàn Nam Long thực hiện, với 7 block nhà trong đó có 6 block đã đưa vào sử dụng từ năm 2019 với 1.323 căn hộ được bán với giá trung bình từ 600 đến 800 triệu đồng/căn, trong đó 242 căn hộ ở các block còn lại đã được bán hết với giá xấp xỉ 1 tỷ đồng/căn.

Đáng chú ý nhất, Tập đoàn Vinhomes vừa tuyên bố trong 5 năm tới sẽ xây dựng 500.000 căn NƠXH với giá bán dự kiến từ 300 triệu đồng đến dưới 1 tỷ đồng, các căn hộ đầu tiên có thể đưa vào sử dụng vào tháng 6/2023.

Vinhomes tuyên bố các dự án NƠXH do mình triển khai theo hướng người dân bỏ ra số tiền ít nhất nhưng được hưởng nhiều tiện ích nhất, chất lượng chung cư cao nhất trong phân khúc của thị trường sẽ phân thành 3 loại: Loại 1 với giá bán gần 300 triệu đồng/căn, thuộc các block cao tối đa 7 tầng, diện tích mỗi căn là 24 mét vuông sàn và 12 mét vuông gác xép. Loại 2 với mức giá 400 đến 700 triệu đồng/căn thuộc các block cao 15 đến 21 tầng, diện tích từ 30 đến 50 mét vuông/căn. Loại 3 có giá bán tối đa 950 triệu đồng là các căn nhà liền kề 3 tầng, có diện tích từ 50 đến 70 mét vuông/căn. Vinhomes sẽ thực hiện kế hoạch này trước hết tại Hà Nội và TP. HCM, sau đó phát triển ra cả nước.

Tập đoàn Hưng Thịnh, Đồng Tâm Group và Gỗ Trường Thành cũng vừa công bố sáng kiến “nhà ở vừa túi tiền cho người dân”, cam kết cùng Nhà nước cung cấp NƠXH cho hàng triệu người lao động.

Chương trình sẽ được triển khai ở 4 tỉnh thành gồm TP. HCM, Long An, Bình Dương, Đồng Nai là nơi có nhu cầu NƠXH cao nhất. Dự kiến, thời gian đầu sẽ xây dựng 100.000 căn NƠXH với giá bán tại TP. HCM là 25 triệu đồng/mét vuông; tại Long An, Bình Dương, Đồng Nai là dưới 20 triệu đồng/mét vuông.

Bình Dương - “lá cờ đầu” trong xây dựng NƠXH

Tỉnh Bình Dương đã triển khai Chương trình NƠXH từ năm 2011 với tiêu chí chung là mỗi căn hộ NƠXH có diện tích từ 25 đến 30 mét vuông với giá bán chỉ từ 90 đến180 triệu đồng, có hỗ trợ người lao động vay vốn và trả góp thời hạn đến 15 năm.

Tỉnh này cũng rất hỗ trợ doanh nghiệp xây nhà, xây ký túc xá cho công nhân. Cụ thể, giai đoạn 2011-2015, Bình Dương đã có 23 dự án NƠXH đưa vào sử dụng với tổng diện tích sàn nhà ở là 431.488 mét vuông, số căn hộ là 9.618 cho 37.500 người ở.

Khu nhà ở xã hội Becamex Định Hòa, thành phố Thủ Dầu Một, Bình Dương, giai đoạn 1, Ảnh: TRẦN TÌNH

Giai đoạn này còn có khoảng 200 doanh nghiệp xây nhà ở cho công nhân với tổng diện tích sàn là 269.982 mét vuông, đáp ứng khoảng 46.974 người ở. Trong giai đoạn 2016-2020, Bình Dương tiếp tục xây được 1,33 triệu mét vuông sàn NƠXH, đạt 65% kế hoạch. Giai đoạn này, Đề án NƠXH – nhà ở công nhân do Tổng công ty Becamex IDC đầu tư đã bán các căn hộ NƠXH với giá từ 100 triệu đến 200 triệu đồng/căn (30 mét vuông sàn), có cho người mua vay trả góp thời hạn 15 năm.

Đồng Nai là tỉnh mà nhu cầu NƠXH vô cùng bức xúc nhưng cũng là tỉnh được đánh giá là “ì ạch” trong giải quyết nhu cầu này. Hiện Đồng Nai đang có khoảng 410.597 người rất cần nhà ở ổn định, song các dự án NƠXH hiện mới đáp ứng được khoảng 26.392 người (chiếm 6,5% nhu cầu); còn lại khoảng 384.205 người phải ở nhà trọ. Bức xúc hơn khi ước tính đến năm 2025, Đồng Nai có thêm 3 khu công nghiệp hoạt động, nâng tổng số người lao động trong các khu công nghiệp của tỉnh cần nhà ở ổn định là khoảng 450.000 người.

Ngoài ra, Đồng Nai còn nhiều đối tượng khác đang rất khó khăn về nhà ở. Rất mừng khi thời gian gần đây, vấn đề bức xúc này đang được quan tâm giải quyết, lãnh đạo tỉnh này đã đề ra mục tiêu là giai đoạn 2021-2025 xây dựng hoàn thành tối thiểu 2.500 căn NƠXH, nhà ở công nhân. Hằng năm, mỗi địa phương có khu công nghiệp phải xây dựng từ 2 đến 3 dự án NƠXH, nhà ở công nhân, nội dung xây NƠXH được đưa vào tiêu chí đánh giá hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ…

Trong Chương trình phát triển nhà ở giai đoạn 2021 – 2025 do Sở Xây dựng TP. HCM trình UBND Thành phố đã nêu rõ, giai đoạn 2021- 2025 TP. HCM sẽ đầu tư khoảng 17.830 căn hộ NƠXH, tập trung chủ yếu các vùng xa trung tâm, với tổng vốn dự kiến hơn 37.600 tỷ đồng từ nguồn xã hội hóa của doanh nghiệp, hộ gia đình và cá nhân, ngân sách.

Vào cuối năm 2021, tại một buổi tiếp xúc cử tri trước kỳ họp thứ 2, Quốc hội XV, Chủ tịch UBND TP. HCM Phan Văn Mãi đã cho biết, TP. HCM đang có chương trình phát triển một triệu căn nhà giá rẻ cho người lao động với giá thấp nhất có thể…

Ông Trần Hoàng Quân, Giám đốc Sở Xây dựng TP. HCM cho biết, thực hiện chủ trương này, vừa qua, TP. HCM đã khởi công xây dựng một số dự án, theo kế hoạch sẽ có 11.000 căn hộ NƠXH hoàn thành trong năm 2022, trong đó có 4 dự án do doanh nghiệp thực hiện với 3.300 căn, 6 dự án sử dụng 20% quỹ đất của các dự án nhà ở thương mại với khoảng 6.000 căn.