Ngoài đề xuất tăng lương thuyền viên theo mức lương tối thiểu của ILO, Công đoàn Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam đã tổ chức tặng quà cho công nhân lao động khó khăn tại Công ty cổ phần Sửa chữa tàu biển Nosco Shipyard. Ảnh: ST

Theo đề xuất của Công đoàn Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam, để đảm bảo mức lương tối thiểu cho thuyền viên để đảm bảo mức sống phải bằng mức lương tối thiểu của ILO là 618 đô la Mỹ/người/tháng, tương đương với 14 triệu đồng.

Thời gian qua, Công đoàn Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam và Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam đã kiên trì kiến nghị Nhà nước cần quy định mức lương tối thiểu cho thuyền viên như nói trên để đảm bảo mức sống, sự thu hút đối với lao động vận tải biển.

Đồng thời, Nhà nước cần bổ sung việc miễn thuế thu nhập cá nhân cho thuyền viên Việt Nam làm việc trên tàu biển nói chung (bao gồm cả thuyền viên làm việc trên các tàu chạy tuyến trong nước và khi tàu hoạt động tuyến quốc tế). Chính Phủ và các Bộ, ngành liên quan xem xét quy định cho thuyền viên được tham gia đóng BHXH trong thời gian nghỉ dự trữ theo mức bình quân tháng trong một năm của các khoản: tiền lương, phụ cấp lương, các khoản thu nhập khác.

Hiện nay, mọi thu nhập kể cả tiền làm thêm giờ, tiền phép của thuyền viên đều được chi trả trong khoảng thời gian làm việc trên tàu. Thời gian nghỉ dự trữ (từ 2 - 4 tháng) thường không có bất kỳ một khoản thu nhập nào và thời gian này thuyền viên không được đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp. Thuyền viên là một nghề nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm được quy định nghỉ hưu ở tuổi 55. Sau khi hoàn thành chương trình học (tính từ bậc trung cấp và được tuyển dụng đi làm ngay đến khi đủ tuổi nghỉ chế độ hưu trí tối đa chỉ được 35 năm. Với cách tính đóng BHXH đối với thuyền viên như hiện nay thì đến tuổi nghỉ hưu, họ sẽ không đảm bảo được thời gian và hưởng đầy đủ các quyền lợi nên rất thiệt thòi.

Bên cạnh đó, theo quy định của Luật Thuế thu nhập cá nhân năm 2017, khi thuyền viên làm việc trên tàu biển chạy tuyến trong nước vẫn phải nộp thuế thu nhập cá nhân, trong khi họ phải chi phí hai đầu bến cảng rất đắt đỏ. Điều này ảnh hưởng đến thu nhập của thuyền viên, nhất là thuyền viên nội địa. Lương thuyền viên chạy tuyến nội địa còn thấp hơn chạy tuyến nước ngoài nên thuyền viên có xu hướng chỉ lựa chọn đi tuyến quốc tế. Điều này đã gây nên sự phân biệt giữa thuyền viên chạy tuyến trong nước và tuyến nước ngoài.

Công việc nặng nhọc, vất vả, chế độ đãi ngộ đối với thuyền viên Việt Nam không thực sự hấp dẫn và phù hợp với sự phát triển của nền kinh tế thị trường. Chính vì vậy, các doanh nghiệp vận tải biển Việt Nam hiện đang gặp rất nhiều khó khăn trong tuyển dụng và phát triển lực lượng thuyền viên, đặc biệt thủy thủ, thợ máy trẻ tuổi.