Công ty TNHH Hoằng Tiệp Việt Nam (Bình Phục, Thăng Bình, Quảng Nam). Ảnh: XH

Đó là những điều mà chị Hoàng Thị Nga, vợ anh Sĩ, chia sẻ khi chúng tôi hỏi về những người đồng nghiệp khác của anh. Còn nhớ, trong chuyến thăm anh Trần Khánh Toàn (nhân vật chúng tôi nhắc đến trong bài viết "Người phụ nữ cùng chồng nặng hơn 30 kg chiến đấu với bệnh nghề nghiệp") chúng tôi bất ngờ khi được nghe vợ anh chia sẻ về người cậu họ (anh Trần Sĩ) đã mất cũng vì bệnh bụi phổi Silic. Cả hai cậu cháu đều được giám định sức khỏe bệnh nghề nghiệp vào năm 2016 và lần lượt nhận được mức tổn hại là 61% và 51%.

Một năm sau (2017), anh Trần Lưu (SN 1964, anh họ anh Sĩ) và anh Trần Xuân Cảnh (SN 1982, cháu họ anh Sĩ) cùng ngụ tại thôn Bình Đào, Thăng Bình, Quảng Nam cũng bàng hoàng khi nhận tờ giám định sức khỏe bị nhiễm bụi phổi Silic lần lượt là 41% và 31%. "Tất cả đều là người khỏe mạnh, trụ cột gia đình vậy mà...", chị Nga bỏ dở câu nói rồi lặng lẽ nhìn cô con gái vừa bước vào tuổi mẫu giáo của anh Trần Xuân Cảnh đang chơi đùa ngoài sân.

Tờ quyết định về việc hưởng chế độ nghề nghiệp hàng tháng của anh Lưu. Ảnh: XH

Còn nhớ, năm 1998, Công ty TNHH Hoằng Tiệp Việt Nam bắt đầu hoạt động tại xã Bình Phục, Thăng Bình, Quảng Nam với các sản phẩm là nguyên liệu thô được làm từ cát.

Trong thời gian hoạt động, có lúc công ty phát triển và tạo điều kiện cho hơn 150 người lao động, tuy nhiên đến nay chỉ còn khoảng 60 người. Chị Nga nhớ lại, thời điểm đó, những người được làm việc tại công ty Hoằng Tiệp là một niềm vui lớn bởi đó là công việc ổn định lại ngay tại địa phương. Cũng vì vậy, mọi người thường giới thiệu anh em họ hàng trong gia đình cùng gắn bó nhiều năm với công ty.

Kể với chúng tôi về thời điểm nhận được tờ giám định sức khỏe, anh Trần Lưu chia sẻ bản thân lúc đó cảm thấy chán nản bởi gần 50% sức khỏe đã chôn vùi cùng 15 năm gắn bó với công ty, chẳng tiền bạc hay điều gì có thể đổi lại được. Thế nhưng, lạ thay, sau khi nhận được tờ giám định, cả anh Lưu và người cháu là anh Cảnh đều quyết định trở lại làm việc.

"Còn 5 năm nữa thôi là tôi có lương hưu 20 năm rồi, mình nghỉ việc thì tuổi này khó xin chỗ khác, mà tôi đã đau ốm thì chỗ nào người ta nhận, thôi thì công ty còn cho mình trở lại làm thì mình làm", anh Lưu chia sẻ về lý do mình trở lại.

Còn với anh Cảnh thì: "Tôi bệnh tật vậy, xin việc khó khăn lắm, trẻ thì mình không được đảm nhận những vị trí công việc nhẹ nhàng,… Còn phải làm để nuôi con và gia đình”.

Dẫu biết rằng là họ tự nguyện trở lại công việc, thế nhưng theo anh Lưu và anh Cảnh chia sẻ, mặc dù đã phát hiện ra hàng loạt công nhân bị bụi phổi, nhưng công ty trong suốt thời gian đó vẫn không cải thiện máy móc hay thiết bị gì cho công tác bảo hộ lao động. Trang phục bảo hộ vẫn đơn sơ bộ đồng phục, đôi găng tay và chiếc khẩu trang vải.

Chỉ đến khi anh Sỹ mất, anh Lưu và anh Cảnh mới nghỉ việc tại Hoằng Tiệp. Mỗi tháng, cả hai nhận được hơn 800 ngàn đồng tiền bảo hiểm bệnh nghề nghiệp và vẫn chưa tìm được công việc mới. Về phần bản thân vì chi phí để điều trị bệnh quá lớn nên cả hai cũng quyết định không đến các bệnh viện điều trị mà chỉ mua thuốc uống khi cảm thấy ho, sốt hay khó thở.

Anh Vương (trái) và anh Lưu (phải) đang chia sẻ về thời gian làm tại Hoằng Tiệp. Ảnh: LKD

Người duy nhất trong nhà cùng làm ở công ty nhưng khám sàng lọc không ra bệnh là anh Hoàng Minh Vương. Anh Vương cũng làm ở bộ phận Sấy sàng cùng anh Sĩ và đã gắn bó hơn 13 năm. "Chúng tôi được trang bị khẩu trang trắng lọc 3 lớp bình thường chứ không có khẩu trang chuyên dụng, tôi giám định không có bệnh nhưng cũng có triệu chứng ho đau nên điều trị lao phổi, nhìn chú như vậy nên tôi quyết định nghỉ việc vì bản thân rất lo lắng", anh Vương chia sẻ.

"Lạ thật, cùng một bộ phận với chồng tôi, cùng đồ bảo hộ như nhau, chồng tôi còn làm tổ trưởng, nó (anh Vương) là công nhân và gắn bó đã 13 năm mà giám định sau này thì họ khám không ra bệnh, nó cũng đau, cũng ho suốt?", chị Nga đặt câu hỏi nghi ngại đó với chúng tôi.

Thế nhưng, câu trả lời chúng tôi rất mong nhận được từ những cơ quan có thẩm quyền.