Một ví dụ về ngôn ngữ của Gen Z (lực lượng lao động mới) mà không phải ai cũng biết.

Tại lễ công bố Top 50 Thương hiệu Nhà tuyển dụng hấp dẫn nhất với sinh viên Việt Nam 2020, bà Thanh Nguyễn - Giám đốc điều hành & Truyền cảm hứng Hạnh Phúc Anphabe đã chia sẻ 7 thực tế gây sốc và những điểm mù của doanh nghiệp trong chiến lược nhân tài trẻ. 7 đặc điểm được rút ra từ khảo sát chuyên sâu 25.000 bạn trẻ Gen Z từ 93 trường đại học trọng điểm trên cả nước.

Thế hệ Z quá độc lập và tự tin vào quan điểm cá nhân

Khác với các thế hệ trước, có tới 81% các bạn trẻ Gen Z tự tin hiểu rõ bản thân, biết mình thích và không thích làm gì. Nếu như các thế hệ khác, khi tìm việc sẽ phụ thuộc vào yếu tố gia đình và xã hội như xu hướng chung, điều kiện kinh tế hay lời khuyên của bố mẹ, bạn bè. Đối với Gen Z, họ chủ yếu chỉ dựa vào sở thích và năng lực cá nhân. Vai trò của nhà trường và nhà tuyển dụng trong giai đoạn định hướng nghề nghiệp là rất thấp.

Chẳng cần đi làm công ty, làm freelance cũng tốt!

Gen Z có mong muốn nghề nghiệp rõ ràng và trong danh sách mong muốn đó, nhiều doanh nghiệp “tưởng lớn và hoành tráng uy tín trên thị trường” lại không hề có tên.

Vì mê khởi nghiệp, thích tự do và hướng về xã hội, Gen Z mong muốn những lựa chọn nghề nghiệp vô cùng “mở” sau khi tốt nghiệp: Ví dụ: 34% sinh viên Gen Z sẵn sàng đầu quân cho các công ty Start-up hoặc tự kinh doanh riêng; 8% các bạn cho rằng “chẳng cần đi làm công ty, làm freelance (tự do) cũng tốt”; 14% thích làm việc tại các tổ chức phi lợi nhuận, thể hiện khuynh hướng rõ ràng của các “nhà hoạt động xã hội tương lai”.

Ngoài ra, khác với Gen Y (25 đến 34 tuổi) và Gen X (35 đến 54 tuổi) rất “mê” làm việc cho các công ty nước ngoài, các bạn trẻ Gen Z không ngần ngại chọn công ty nội địa. Việc giới trẻ không còn muốn bó mình trong các lựa chọn truyền thống đặt doanh nghiệp trước thách thức cạnh tranh khốc liệt khi nguồn cung nhân tài ngày càng giới hạn.

Lựa chọn nghề nghiệp chẳng liên quan gì đến ngành học

Xu hướng lựa chọn nghề nghiệp của Gen Z thay đổi hoàn toàn so với các thế hệ trước. Theo đó, quảng cáo, truyền thông và giải trí hiện đang chiếm “ngôi vương” trong những ngành hấp dẫn nhất với sinh viên tất cả ngành học, kể cả những ngành như Công nghệ thông tin hay Kỹ thuật. Bất chấp ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, ngành Ẩm thực - Nghỉ dưỡng, vẫn được các bạn lựa chọn. Nguyên do là sức hút của “sự sáng tạo, đổi mới nhanh và cơ hội được giao tiếp với nhiều người” chính là những gì mà Gen Z mong đợi ở môi trường làm việc sắp tới.

Top 50 Thương hiệu Nhà tuyển dụng hấp dẫn nhất với sinh viên Việt Nam năm 2020

Với Gen Z, Internet là chân lý

Với đặc trưng của một công dân Internet, Gen Z được xem là “chuyên gia săn lùng sự thật”. Bởi vì “không biết thì hỏi Google, chưa rõ thì tra Youtube”, khi lựa chọn công ty, Gen Z sẽ tự tìm kiếm và đặt niềm tin gần như tuyệt đối vào thông tin trên mạng và đánh giá của cộng đồng, cao hơn rất nhiều so với tư vấn từ bạn bè, anh chị đi trước hay người thân bên cạnh.

Nếu không hiện hữu và xây dựng được “quyền lực online” thì khả năng tác động tới thế hệ Z của doanh nghiệp sẽ rất giới hạn.

Doanh nghiệp chưa chạm vào nhu cầu khai phá nghề nghiệp của Gen Z

Trong khi 40% sinh viên từ năm đầu đã tích cực tham gia các hoạt động gặp gỡ nhà tuyển dụng và xây dựng trải nghiệm đi làm thì đánh giá của họ về các hoạt động của các công ty là rất hạn chế. Gen Z đòi hỏi cao và cần hỗ trợ nhiều, do đó, đây cũng là cơ hội để doanh nghiệp đầu tư về chất và lượng trong thu hút nhân tài thế hệ trẻ.

Kỹ năng bản thân khác xa với kỹ năng nhà tuyển dụng cần

Khi đo lường trên khung năng lực mà các doanh nghiệp yêu cầu ứng viên phải có khi đi làm, dưới 50% sinh viên Gen Z thực sự tự tin theo tất cả các tiêu chí từ kỹ năng quản lý bản thân, tương tác, kiến thức căn bản và chuyên môn cho đến kỹ năng quản lý đội nhóm.

Theo một Khảo sát của LinkedIn cũng tiết lộ một nghịch lý thú vị: “Có đến 76% Gen Z cho rằng những kỹ năng cần thiết trong tương lai rất khác so với những gì mà các nhà tuyển dụng đang vẽ ra”.

Thực tế gây sốc này cho thấy tình trạng đồng sàng dị mộng, trong khi doanh nghiệp yêu cầu một đằng, Gen Z tự tin một nẻo. Rõ ràng, có một khoảng cách lớn giữa “thước đo năng lực” mà doanh nghiệp đang hoạch định với những gì Gen Z đang có và nghĩ rằng họ cần.

Sự thật gây sốc về kỹ năng của Gen Z (lực lượng lao động mới) và yêu cầu của nhà tuyển dụng.

Thế hệ “tài năng nhưng mong manh dễ vỡ”

Những phân tích về thái độ cho thấy hình ảnh rất đối lập khi Gen Z là thế hệ thích học hỏi nhưng lại ngại bị phê bình; Làm việc trách nhiệm nhưng điểm yếu là không chịu được áp lực; Thích nghi nhanh nhưng lại ít thoải mái nếu có quá nhiều thay đổi. Do đó, thách thức đặt ra cho người sếp của thế hệ này phải rất “đa chiêu” mới có thể cân bằng giữa các điểm mâu thuẫn đối lập thì mới tránh được các “đổ vỡ” đáng tiếc.

Theo bà Thanh Nguyễn, với 7 thách thức trên, chắc chắn sẽ có những khó chịu về cách quản lý, xung đột trong kiến thức, văn hóa cho đến cách thức hợp tác và nhiều thực tế gây sốc hơn. Nhưng thay vì ngồi đó và tiếp tục quan ngại, doanh nghiệp có thể sẵn sàng cho tương lai bằng việc thay đổi góc nhìn. Nếu biết tận dụng thì chúng ta có thể có những cơ hội nhanh và sáng tạo hơn, chuyển đổi cũng như số hóa môi trường làm việc, tạo điều kiện để tạo ra một đội ngũ lãnh đạo thế hệ mới ứng biến với VUCA (VUCA – Thuật ngữ ám chỉ một môi trường kinh doanh bất định với sự thay đổi khôn lường (Volatile); Không có gì chắc chắn (Uncertain), Phức tạp (Complexity) và Mù mờ, vô định (Ambiguity)).

“Khi không thể thay đổi được những yếu tố VUCA bên ngoài, điều chúng ta có thể làm là thay đổi chính mình và chuyển hóa doanh nghiệp để trở nên VUCA-ready – sẵn sàng đối phó với bất định. Và Gen Z từ những đứa trẻ phá bĩnh có thể sẽ trở thành những hạt nhân thay đổi, từ yếu tố gây rối sẽ trở thành lực đẩy cho chuyển hóa cách thức làm việc hiện đại, từ kẻ thách thức trở thành những người đồng sáng tạo cho một văn hóa doanh nghiệp đa màu sắc”, bà Thanh Nguyễn chia sẻ.