Nghề hướng dẫn viên – những nỗi niềm ít tỏ

Nhận được tín nhiệm làm cử làm Chủ tịch Nghiệp đoàn cơ sở Hướng dẫn viên du lịch TP. Đà Nẵng vừa được thành lập, anh Đinh Viết Văn Hải nói rằng anh vừa mừng vừa lo.

Mừng là từ nay anh chị em nghề hướng dẫn viên (HDV) du lịch thành phố đã có được tổ chức đại diện để chăm lo, bảo vệ những quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng cho hội viên; là có “cái nơi” để anh chị em chỗ dựa khi cần. Nhưng lại lo bởi nghề HDV du lịch có những đặc thù, có những nỗi nhọc nhằm lo toan, vất vả riêng.

Chủ tịch Nghiệp đoàn cơ sở Hướng dẫn viên du lịch TP. Đà Nẵng Đinh Viết Văn Hải (bìa trái) cùng các HDV du lịch trong một chuyến thực tế. Ảnh: Đ.V.V.H

Cũng như nhiều vùng đất du lịch nổi tiếng khác của cả nước, mùa này các HDV du lịch ở Đà Nẵng đang tập trung phục vụ cho mãng du lịch inbound – khách quốc tế. Tuy nhiên du lịch thì khá dàn trải. Nghề HDV do vậy vẫn luôn trong tâm thế là sẵn sàng cho những cuộc gọi từ các đơn vị lữ hành, bất cứ lúc nào, hễ nhận cuộc là vác ba lô lên và đi.

Nghề HDV du lịch đã khởi sắc trở lại sau đại dịch Covid-19, tình hình thu nhập, việc làm và đời sống anh chị em do vậy đã được cải thiện, “hồi sinh” nên ai cũng đang tâm thế háo hức khi du lịch trên đà phục hồi tốt.

Hướng dẫn viên du lịch tại Đà Nẵng tham gia lớp huấn luyện chuyên sâu về nghiệp vụ. Ảnh: Trương Thủy

Anh Hải dẫn số liệu công bố chính thức của Ngành Du lịch, cho biết số lượng HDV du lịch được cấp thẻ hành nghề tại TP. Đà Nẵng chừng khoảng 6000 người, chưa tính những HDV từ nơi khác đến Đà Nẵng hướng dẫn du khách theo tour.

Đây là con số rất lớn và việc thu hút họ vào tổ chức Công đoàn là trăn trở của những người trong cuộc, nhất là lãnh đạo Liên đoàn Lao động TP. Đà Nẵng, Sở Du lịch thành phố, Chi hội HDV du lịch thành phố...

Video Clip một khóa đào tạo kĩ năng, nghiệp vụ cho HDV du lịch ở Đà Nẵng

“Thật ra trong ngành HDV du lịch của mình cũng có nhiều anh chị em có hoàn cảnh rất khó khăn, có điều họ ít khi nói ra. Nghề HDV du lịch là nghề thường xuyên di chuyển, vắng nhà, do vậy để đảm bảo cho việc chăm sóc con cái, gia đình thì không ít hoàn cảnh một người đi làm và một người ở nhà để làm việc nhà.

Thu nhập chính của gia đình anh chị em, do vậy phụ thuộc rất lớn vào người đi làm nghề HDV du lịch. Trong hoàn cảnh ấy, chỉ cần người HDV ốm đau, hoặc trong nhà vợ, chồng, con cái trở bệnh, hay gặp sự cố gì thì đời sống gia đình họ vô cùng vất vả.

Nhìn bề ngoài thì ai cũng nghĩ nghề HDV giàu có, nhưng thực tế không ít gia cảnh khó khăn. Do vậy mà tổ chức Công đoàn đến với anh chị em, sát cánh bên họ những lúc khó khăn như vậy thì họ sẽ có một chỗ dựa, ít nhất là về mặt tinh thần rất ý nghĩa, đậm tính nhân văn.

Chúng tôi cũng hiểu rằng, đôi lúc món quà vật chất mà Công đoàn thăm hỏi, chia sẻ với đoàn viên không hẳn có giá trị cao, nhất tinh thần và những giá trị đem lại cho quyền lợi của mỗi hội viên có khi vượt lên những giá trị vật chất có thể đo đếm ấy.

Đấy là chưa nói các chính sách khác như Công đoàn luôn sát cánh với đoàn viên nếu có những xung đột về pháp luật lao động, về những vướng mắc trong quyền và lợi ích tại doanh nghiệp hay trong quá trình hành nghề”, anh Hải chia sẻ.

HDV du lịch hướng dẫn, tiếp đón khách đến với Khu du lịch Bà Nà, Đà Nẵng. Ảnh: Đình Toàn

Cũng theo anh Hải có một điểm đặc thù với nghề HDV du lịch đó là không ít người không được đóng bảo hiểm xã hội, nhất là với những HDV du lịch tự do, không “biên chế” ở một đơn vị, doanh nghiệp lữ hành, hoạt động du lịch nào.

Nghề HDV lại là nghề rất khắt khe về tuổi tác. Khi HDV ở tuổi 45 trở đi là bắt đầu đối mặt với việc sụt giảm công việc do đơn vị lữ hành và du khách thích người trẻ trung hơn. Đây là sự ngặt nghèo, khốc liệt của nghề mà người HDV nào cũng cảm nhận được.

Chính vì lý do đó, anh Hải cũng như nhiều người tâm huyết khác luôn vận động, hướng dẫn anh chị em đồng nghiệp đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện để khi “về hưu” không phải mặc cảm, thiếu thốn và thêm gánh nặng cho gia đình.

“Đây cũng là điều mà tôi nghĩ, nếu anh chị em có tổ chức Công đoàn, hẳn sẽ được Công đoàn hỗ trợ nhiều trong việc tiếp cận các chính sách, chương trình phổ biến pháp luật và hưởng các quyền lợi về bảo hiểm xã hội vốn không phải anh em chị em HDV du lịch nào cũng có, cũng được đóng đầy đủ”, anh Hải nói.

Những nỗ lực hình thành tổ chức đại diện

Ngày 15/11/2024, Liên đoàn Lao động (LĐLĐ) TP. Đà Nẵng đã tổ chức lễ công bố quyết định thành lập Nghiệp đoàn cơ sở Hướng dẫn viên du lịch TP. Đà Nẵng.

Đây là lần đầu tiên nghề HDV Du lịch ở thành phố lớn này có Nghiệp đoàn làm tổ chức đại diện, với 111 đoàn viên; có 5 anh, chị là những HDV uy tín, được tập thể tín nhiệm đảm nhiệm Ban Chấp hành Nghiệp đoàn, trong đó anh Đinh Viết Văn Hải làm Chủ tịch.

Đáng chú ý, anh Hải cho biết, cả 111 đoàn viên là HDV này đều là những người viết đơn tự nguyện gia nhập tổ chức, qua hình thức bằng đơn hoặc soạn theo form - thông tin biểu mẫu của LĐLĐ TP. Đà Nẵng.

Nghiệp đoàn cơ sở Hướng dẫn viên du lịch TP. Đà Nẵng kết nạp được nhiều đoàn viên khi mới thành lập. Ảnh: CTV

Đây là kết quả sau gần 2 tháng miệt mài mà lãnh đạo LĐLĐ cùng cán bộ chức trách đơn vị đã gặp gỡ, trao đổi, vận động trực tiếp với Chi hội HDV du lịch Đà Nẵng và các anh, chị, em HDV du lịch. LĐLĐ thành phố cũng đã tổ chức 2 buổi tuyên truyền cho hơn 400 HDV.

Bằng nhiều hình thức thuyết phục, vận động, tuyên truyền trực tiếp cho HDV du lịch và sự giúp đỡ đắc lực của Chi hội HDV du lịch Đà Nẵng, bước đầu đã vận động được 111 người tự nguyện viết đơn gia nhập Công đoàn (hiện nay có nhiều người đang tiếp tục có đơn xin gia nhập).

Lê Văn Đại, Phó Chủ tịch LĐLĐ TP. Đà Nẵng (thứ hai phải qua) cùng một số thành viên Ban chấp hành Nghiệp đoàn cơ sở HDV Du lịch Đà Nẵng. Ảnh: CTV

Tại Đà Nẵng Chi hội HDV du lịch được thành lập từ năm 2017, thời điểm đấy toàn thành phố có hơn 3000 HDV du lịch hành nghề và Chi hội là tổ chức xã hội nghề nghiệp hướng dẫn về chuyên môn nghiệp vụ cho các hội viên, định hướng cho hội viên hoạt động đảm bảo đúng pháp luật cũng như các chủ trương chính sách.

Tuy nhiên anh chị em HDV du lịch vẫn thiếu tổ chức giữ vai trò đại diện để giúp đỡ hỗ trợ về an sinh, phúc lợi, chăm lo về đời sống tinh thần, vật chất, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, hợp pháp, cũng như tăng cường phổ biến nhiều chủ trương, đường lối đúng đắn của Đảng, pháp luật của nhà nước, các chính sách đặc thù của thành phố, nhất là trong lĩnh vực du lịch nói riêng, dịch vụ nói chung.

"Sau khi được thông tin, chia sẻ những nội dung, kiến thức về pháp luật Công đoàn cũng như chính sách, chủ trương phúc lợi và lợi ích thiết thực dành cho người lao động, cụ thể là ngành nghề HDV khi gia nhập tổ chức Công đoàn từ các anh chị ở Liên đoàn Lao động thành phố, nhiều bạn HDV rất nhiệt tình tự nguyện tham gia tổ chức. Mình cũng mong muốn thời gian tới con số này ngày một lớn thêm, Nghiệp đoàn chúng tôi ngày một mạnh thêm", anh Hải nói.

Nghiệp đoàn lái xe công nghệ Grab TP. Đà Nẵng ra mắt hồi giữa năm 2024. ẢCTV

Theo LĐLĐ TP. Đà Nẵng, toàn thành phố có hơn 300 nghìn lao động đang làm việc trong khu vực phi chính thức. Trong bối cảnh ấy, LĐLĐ TP.Đà Nẵng đã nỗ lực để thành lập được nhiều Nghiệp đoàn ở khu vực phi chính thức này.

Đó là Nghiệp đoàn các lớp mầm non độc lập tại địa bàn 7 quận, huyện của thành phố; ra mắt Nghiệp đoàn lái xe công nghệ Grab TP. Đà Nẵng và đến nay đã tổ chức thêm Nghiệp đoàn Hướng dẫn viên du lịch thành phố Đà Nẵng, nâng số đoàn viên trong các nghiệp đoàn lên gần 2.000 đoàn viên.

“Với Phương châm: Ở đâu có người lao động, ở đó có tổ chức Công đoàn Việt Nam, chúng tôi mong muốn việc thành lập nghiệp đoàn giúp người lao động tham gia vào tổ chức Công đoàn Việt Nam để được đại diện, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cũng như chăm lo đời sống vật chất, văn hóa tinh thần”, đồng chí Lê Văn Đại, Phó Chủ tịch LĐLĐ TP. Đà Nẵng chia sẻ.