Bà Nguyễn Thị Oanh, Phó Trưởng phòng Lao động - Tiền Lương và Bảo hiểm xã hội, Sở LĐ-TB&XH Hà Nội trao đổi về vụ việc

Phóng viên: Có 45 công nhân bị chấm dứt hợp đồng phản ánh họ bị VMEP đóng thiếu tiền bảo hiểm xã hội trong giai đoạn từ 2001-2005. Về vấn đề này, Sở đã xác minh hay chưa thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Oanh: Công ty đóng thiếu bảo hiểm cho công nhân xảy ra vào những năm 2002, ở giai đoạn này công nhân không có HĐLĐ và công ty cũng không có HĐLĐ để truy đóng thời gian đóng thiếu BHXH như công nhân đã phản ánh. Cho nên vấn đề này, đến thời điểm hiện tại, Sở cũng chưa thể nào khẳng định công ty có đóng thiếu hay không vì theo quy định của luật ngày ấy có những trường hợp nếu ký HĐLĐ dưới 3 tháng thì người lao động không thuộc đối tượng được đóng BHXH. Vì vậy, bây giờ nếu công nhân nào cung cấp được HĐLĐ từ 3 tháng trở lên thì công ty sẽ tiến hành truy thu bảo hiểm thời gian đóng thiếu đấy, công ty đang làm việc với cơ quan bảo hiểm để truy thu số tiền đó cho người lao động và đến thời điểm hiện tại đã có 3 công nhân trong số trên cung cấp được HĐLĐ.

Anh Nguyễn Ngọc Hợp (52 tuổi, huyện Yên Dũng, Bắc Giang), công nhân ở bộ phận sơn nhựa phản ánh việc bị VMEP đóng thiếu BHXH từ 1/8/2002 cho tới 1/8/2003 . Ảnh: T.H

Phóng viên: Nhiều công nhân cho biết, họ không thể nào cung cấp được HĐLĐ để truy đóng BHXH như thời gian đã kiến nghị vì khi ký kết HĐLĐ với công ty, hợp đồng của họ bị công ty đơn phương giữ lại, họ không được phép giữ. Hơn nữa sau khi kết thúc 3 tháng thử việc, công ty tiếp tục giao kết hợp đồng bằng miệng với họ trong khoảng thời gian từ 1-2 năm rồi mới ký hợp đồng chính thức?

Bà Nguyễn Thị Oanh: Bây giờ, việc cung cấp HĐLĐ cũng có những trường hợp: một trong hai bên đều giữ hợp đồng, người lao động không giữ, công ty đánh mất hoặc người lao động đánh mất… đấy là đặt vào tình huống có ký hợp đồng.

Nhưng hiện tại, không bên nào có nên Sở không thể khẳng định trường hợp này chắc chắn có ký HĐLĐ, mà cũng không thể khẳng định rằng trường hợp này chắc chắn không ký HĐLĐ mà được giao kết bằng miệng. Bởi lúc này, Sở không có chứng cứ nào để khẳng định điều đó, cho nên Sở vẫn mong muốn hai bên hỗ trợ nhau để làm sao tìm được bằng chứng chứng minh cho việc đó, làm cơ sở giải quyết cho người lao động. Về phía công ty, họ vẫn nói rằng nếu có được HĐLĐ thời điểm đó cũng sẵn sàng để truy thu cho người lao động.

Phóng viên: Nhưng theo luật thì ngoài HĐLĐ thì có thể sổ chấm ca, sổ giao ca, bảng lương, bảng chấm công, các chứng cứ chứng minh người lao động có thực hiện công việc theo phân công chỉ đạo mà người lao động không có ý kiến phản đối, hình ảnh, video thể hiện người lao động có làm việc; Văn bản xác nhận làm chứng của người lao động khác, của các đối tác, khách hàng,… trong trường hợp công ty không chủ động cung cấp. Và việc yêu cầu công ty cung cấp là việc của Sở, chứ làm sao người lao động có thể yêu cầu được?

Bà Nguyễn Thị Oanh: Vấn đề ở đây là, Sở cũng yêu cầu VMEP cung cấp nhưng công ty cũng không có. Bởi theo công ty, từ những năm đó đến nay VMEP đã trải qua rất nhiều đời lãnh đạo, cũng trải qua rất nhiều đời nhân sự rồi.

Nên nếu trong hoàn cảnh này công ty cung cấp được là điều đáng quý, còn công ty không cung cấp được thì Sở cũng không thể bắt 100% công ty phải có, mà chỉ có thể nói công ty cần cố gắng phối hợp và công ty cũng phải có trách nhiệm trong việc này thôi, chứ cũng không thể bảo người khác xác nhận được bởi vì không có luật nào quy định có người khác xác nhận cho.

Phóng viên: Thưa bà, quan điểm cụ thể của Sở trong việc giải quyết vụ việc này như thế nào? Bởi vì hiện tại, nhiều công nhân cho biết họ đang mất dần niềm tin về cách giải quyết của các cơ quan chức năng.

Bà Nguyễn Thị Oanh: Theo yêu cầu của công nhân mong muốn là được công ty hỗ trợ theo chế độ di dời, nhưng công ty không thể thực hiện được vì họ không rơi vào trường hợp này. Cho nên họ chỉ có thể lựa chọn hỗ trợ công nhân theo Bộ luật Lao động vì hiện tại bộ luật này đang còn hiệu lực. Chính vì vậy mà, cái gì đang còn hiệu lực thì Sở tôn trọng.Về vấn đề bảo hiểm xã hội thì hiện nay, cơ quan bảo hiểm cũng đang hướng dẫn công ty và người lao động.

Công nhân bị chấm dứt hợp đồng lao động tập trung trước cổng công ty VMEP (P. La Khê, Q. Hà Đông) phản đối quyết định

Phóng viên: Trong văn bản mới đây, Sở có cho biết đang chờ hướng dẫn của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội để có cơ sở xem xét, giải quyết vụ việc. Vậy đến thời điểm hiện tại, Bộ đã có văn bản hướng dẫn Sở hay chưa thưa bà?

Bà Nguyễn Thị Oanh: Bộ cũng đã gửi văn bản cho Sở rồi và văn bản cũng nhắc đến những biên bản trước đó là có sự trao đổi giữa công ty với công đoàn về việc tham gia xây dựng phương án sử dụng lao động. Và nếu trong trường hợp ban chấp hành công đoàn thấy rằng quyền lợi của người lao động bị vi phạm, thì có thể Sở sẽ hướng dẫn họ thực hiện quyền khiếu nại, hoặc là khởi kiện công ty ra tòa theo những quy định của pháp luật.

Phóng viên: Được biết, hiện nay có rất nhiều công ty lấy cớ do thay đổi cơ cấu, công nghệ để sa thải người lao động, nhất là những người lao động có thâm niên. Trước thực trạng này, với tư cách là cơ quan nhà nước về lao động, Sở nhìn nhận về vấn đề đó như thế nào và có giải pháp ra sao để bảo vệ quyền lợi cho người lao động?

Bà Nguyễn Thị Oanh: Hiện nay đúng là có nhiều công ty thực hiện việc thay đổi cơ cấu công nghệ nhưng luật quy định như thế nào thì họ cứ thực hiện như vậy, Sở là cơ quan thực thi pháp luật thì cũng chỉ căn cứ vào các quy định của pháp luật để xem xét việc đó thôi.

Do đó, khi mà một công ty gửi thông báo lên Sở, thì theo quy định tại Khoản 3, Điều 44 Bộ luật Lao động là quy định doanh nghiệp phải gửi thông báo khi cho thôi việc đối với nhiều người. Tuy nhiên, sau khi nhận được thông báo, Sở sẽ có trách nhiệm mời công ty và tổ chức công đoàn cơ sở lên làm việc để xem xét việc công ty thực hiện việc thay đổi cơ cấu công nghệ như thế nào.

Và khi quy định của pháp luật về thay đổi cơ cấu công nghệ như thế nào thì công ty phải thực hiện đúng như vậy, và trách nhiệm của người sử dụng lao động khi thay đổi cơ cấu công nghệ thì phải thực hiện đúng.

PV: Xin trân trọng cảm ơn Bà!