Cục trưởng Cục ATTP Nguyễn Thanh Phong (đứng thứ ba từ phải sang) kiểm tra công tác ATTP tại Lễ hội đền Trần năm 2019.

PV: Xin đồng chí khái quát kết quả công tác thanh tra, kiểm tra tình hình chấp hành pháp luật về công tác an toàn thực phẩm (ATTP) trong năm 2019 của các tổ chức, đơn vị, doanh nghiệp?

PGS.TS.Nguyễn Thanh Phong: Tính đến hết ngày 10/12/2019, theo báo cáo của 51 tỉnh, thành phố trong cả nước, ngành chức năng đã tổ chức 24.544 đoàn thanh, kiểm tra tại 485.186 cơ sở, phát hiện 69.266 cơ sở vi phạm về ATTP (chiếm 14,28%). Các cơ quan chức năng đã xử lý 14.892 cơ sở (chiếm 21,45% số cơ sở vi phạm) bao gồm cảnh cáo 2.442 cơ sở, phạt tiền 12.450 cơ sở với số tiền phạt 45.552.756.000 đồng.

Ngoài các hình thức xử phạt chính, cơ quan chức năng còn áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung và biện pháp khắc phục hậu quả: đình chỉ lưu hành 196 loại sản phẩm của 341 cơ sở do kết qủa kiểm nghiệm không đạt hoặc không rõ nguồn gốc xuất xứ, nhãn mác không đúng quy định, sản phẩm không có hồ sơ công bố sản phẩm… Số cơ sở bị tiêu hủy sản phẩm là 3.146, tiêu hủy 2.830 loại sản phẩm do không đảm bảo ATTP. Số cơ sở có vi phạm không bị xử lý, chỉ nhắc nhở là 54.212 (chiếm 78,27% số cơ sở vi phạm), chủ yếu tập trung ở tuyến huyện, xã. 162 trường hợp vi phạm được chuyển cơ quan chức năng xử lý.

PV: Thưa đồng chí, trong các hành vi vi phạm kể trên thì có hành vi nào có tính chất đặc biệt nghiêm trọng?

PGS.TS.Nguyễn Thanh Phong: Trong năm 2019, Cục ATTP đã ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính 50 cơ sở với 70 hành vi vi phạm, tổng số tiền phạt là 3.274.581 triệu đồng. Cùng với phạt tiền, Cục đã thu hồi các Giấy xác nhận công bố phù hợp quy định ATTP, Giấy xác nhận nội dung quảng cáo và Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện ATTP; chuyển cơ quan điều tra 17 vụ việc có dấu hiệu sản xuất, kinh doanh hàng giả. Các đơn vị vi phạm được công bố công khai trên website của Cục theo quy định.

Gần đây bức xúc nhất là tình trạng quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe không đúng bản chất sản phẩm, quảng cáo như thần dược, thuốc chữa bệnh. Riêng các vi phạm này, Cục ATTP đã tập trung xử lý và chỉ đạo các cơ quan y tế cấp tỉnh, thành phố xử lý.

Tình trạng vi phạm này là rất nghiêm trọng và ngày càng tinh vi. Lợi dụng chức năng tìm kiếm thông minh của các công cụ tìm kiếm trên internet, các trang web được đăng ký dễ dàng hoạt động quảng cáo bán thực phẩm trên mạng xã hội và thương mại điện tử có nguy cơ về hàng giả, không đảm bảo chất lượng. Sản phẩm bảo vệ sức khỏe được quảng cáo với nội dung không đúng với nội dung được cơ quan có thẩm quyền xác nhận hoặc thậm chí là không đăng ký với Cục ATTP. Vi phạm này thường tập trung vào các nhóm thực phẩm như giảm béo, giảm cân, sinh lý nam, làm đẹp, xương khớp, tiểu đường, tim mạch, huyết áp…

Từ năm 2018 đến nay, Cục ATTP đã tiến hành xử lý rất nhiều trường hợp vi phạm. Chỉ tính riêng số tiền xử phạt năm 2018 là hơn 6 tỷ đồng. Trong đó 60-70% liên quan đến vi phạm về quảng cáo. Sau đó các tổ chức cá nhân tìm mọi cách tránh kiểm soát của cơ quan chức năng bằng cách sử dụng các tiến bộ của khoa học công nghệ và mạng xã hội, để các trang đó không thể hiện chủ thể. Cục ATTP đã làm việc với facebook để phối hợp kiểm soát quảng cáo trên facebook.

Đồng thời, phối hợp với các cơ quan chức năng của Bộ TT&TT, Bộ VH-TT&DL, Cục Thương mại điện tử (Bộ Công thương) tập trung bàn giải pháp kiểm soát quảng cáo bán thực phẩm bảo vệ sức khỏe trên không gian mạng. Đối với các trang mạng có máy chủ trong nước, Cục đã tiến hành xử lý nghiêm và công bố công khai. Đối với các trang có tên miền từ ngước ngoài khi có vi phạm, không xác định được chủ thể thì Cục ATTP sẽ công khai để cảnh báo cho người tiêu dùng.

PV: Ban chỉ đạo liên ngành Trung ương về ATTP đã có kế hoạch gì nhằm ngăn chặn tình trạng vi phạm, đảm bảo ATTP, phòng chống ngộ độc dịp Lễ, Tết năm 2020, thưa đồng chí?

PGS.TS.Nguyễn Thanh Phong: Hướng tới Tết Nguyên đán Canh Tý 2020, Bộ Y tế đã tham mưu cho Ban Chỉ đạo liên ngành về ATTP Trung ương có kế hoạch đảm bảo ATTP dịp Lễ, Tết và lễ hội xuân năm 2020.

Trong kế hoạch đã phân công cụ thể vai trò, hoạt động, trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương về công tác đảm bảo ATVSTP, trong đó tập trung triển khai thực hiện tốt hai hoạt động chính là truyền thông và thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về ATVSTP.

Đối tượng thanh tra, kiểm tra tập trung vào các mặt hàng sử dụng nhiều trong dịp tết như rượu bia, đồ uống có cồn, nước giải khát, bánh mứt kẹo, phụ gia thực phẩm và các dịch vụ ăn uống tại các sự kiện lễ hội lớn diễn ra vào dịp Tết… Đồng thời tập trung kiểm soát ATTP tại chợ đầu mối, trung tâm thương mại, cửa khẩu, nơi bán hàng thực phẩm dùng nhiều trong dịp Tết.

Ở cấp Trung ương sẽ thành lập 6 đoàn kiểm tra liên ngành phối hợp với các thành viên của Ban Chỉ đạo liên ngành Trung ương về ATTP như Công an, Quản lý thị trường, Hải quan, các đơn vị kiểm nghiệm sẽ kiểm tra, thanh tra tại 12 tỉnh, thành phố trọng điểm. Đồng thời thanh tra, kiểm tra ở 3 cấp tỉnh, huyện, xã tập trung vào các nhóm đối tượng kinh doanh thực phẩm trong dịp tết.

Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng tại Quyết định số 47/2018/QĐ-TTg về việc thí điểm triển khai thanh tra chuyên ngành ATTP tại huyện, quận, thị xã, thành phố của 9 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nhằm từng bước chuẩn hóa lực lượng thanh tra chuyên ngành đến tận cấp xã, phường và nâng cao hiệu lực hiệu quả của quản lý nhà nước về ATVSTP, Bộ Y tế đang cùng các Bộ, ngành chức năng giám sát kết quả thí điểm. Kết thúc một năm thí điểm sẽ báo cáo Thủ tướng Chính phủ để triển khai tiếp tại cấp huyện, cấp xã.

PV: Hiện nước ta có số lượng lớn CNLĐ tập trung tại các KCN, KCX, KKT. Vậy hoạt động kiểm soát ATTP đối với các dịch vụ cung ứng suất ăn ca cho công nhân được Cục ATTP quan tâm chỉ đạo thế nào?

PGS. TS. Nguyễn Thanh Phong: Tất cả các bếp ăn tập thể ở các KCN có số lượng lớn cũng nằm trong diện quản lý của các địa phương theo phân công phân cấp của Nghị định 15/2018/NĐ-CP quy định chi tiết về thi hành Luật ATTP. Bếp ăn tập thể cũng là một loại hình dịch vụ ăn uống có tổ chức bếp ăn hoặc cung cấp suất ăn sẵn. Trong kế hoạch chỉ đạo năm và các dịp cao điểm, Bộ Y tế đã đề nghị UBND các tỉnh, thành phố, chỉ đạo các Sở Y tế tập trung kiểm soát chặt chẽ để tránh gây ảnh hưởng đến sản xuất kinh doanh và sức khỏe của công nhân.

Gần đây có nhiều KCN, doanh nghiệp có sự chuyển biến, nâng cao giá trị và chất lượng bữa ăn ca cho NLĐ. Các trường hợp ngộ độc thực phẩm đều được điều tra xác minh xử lý theo quy định của pháp luật.

PV: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!