Bà Nguyễn Đỗ Quyên, Giám đốc Điều hành (COO) FPT Retail (FRT) đã có chia sẻ với chúng tôi về kế hoạch kinh doanh, ứng phó với những khó khăn do sức mua yếu, người dân thắt chặt chi tiêu bên lề sự kiện "Rung chuông vì bình đẳng giới" do Sở Giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE) tổ chức.

Chào bà, chỉ còn vài tuần nữa là hết quý 1/2023. Xin bà chia sẻ tình hình hoạt động kinh doanh các mảng của FPT Retail từ đầu năm tới nay?

Chúng tôi tham gia thị trường bán lẻ với FPT Shop và Nhà thuốc Long Châu. Với diễn biến trên thị trường hiện nay ảnh hưởng tới FPT Shop nhiều hơn, Long Châu vẫn hoạt động ổn định, tăng trưởng tốt.

Với FPT Shop có thể nhìn thấy rõ, kinh tế gặp nhiều khó khăn, người dân thắt chặt chi tiêu, chỉ chi tiêu những thứ cần thiết trong cuộc sống. Điện thoại không phải là mặt hàng như vậy nên việc giảm nhu cầu chung là tất yếu có thể xảy ra.

Tuy nhiên ở góc độ lãnh đạo doanh nghiệp, ban điều hành FRT giữ tâm thế bình tĩnh, thực tế đây không phải là lần đầu tiên. Ai quan tâm tới thị trường điện thoại, điện tử nói chung có thể thấy, đây không phải là ngành kinh doanh ổn định như thực phẩm, thuốc men. Trong lịch sử phát triển thị trường luôn có chu kỳ như vậy. Chúng tôi đã trải qua nhiều nên không lạ, tâm thế đón nhận quan trọng trong hoàn cảnh hiện nay. Thị trường không được như ý, ban lãnh đạo có nóng vội, mất bình tĩnh chắc chắn làm cho mọi việc tồi tệ hơn. Yếu tố tiên quyết ban lãnh đạo cần bình tĩnh trong giai đoạn này.

Tôi cho rằng, nếu trong điều kiện không có gì bất thường thì tình hình khó khăn sẽ kéo dài hết quý 2, kịch bản xấu hơn sẽ hết quý 3. Khó khăn chỉ chấm dứt khi mùa iPhone mới đến vào cuối năm. Người Việt rất ưa thích iPhone.

Chúng tôi cho rằng, quý 4 mọi chuyện mới có thể trở lại bình thường khi kinh tế vĩ mô điều hành kịp thời, sát sao, thị trường bất động sản ấm lại, thị trường vốn dễ dàng tiếp cận hơn, lãi suất, tỷ giá điều hành tốt hơn, các hoạt động kinh doanh ngành nghề khác ổn định trở lại.

Mùa iPhone ra sản phẩm mới bao giờ cũng rơi vào quý 4 giúp hoạt động kinh doanh khởi sắc trở lại. Đó là lý do vì sao ban điều hành công ty bình tĩnh vì thực tế mọi năm cũng như vậy. Hai quý đầu năm, bán lẻ điện thoại thường không thuận lợi. Tuy nhiên năm nay chúng tôi nhìn nhận rằng, vẫn là chu kỳ đó nhưng mức độ khó khăn hơn, tương lai ẩn số hơn nhiều. Tình hình chung trên thị trường giảm khoảng 30% doanh số, FPT Shop cũng giảm theo xu hướng chung nhưng có phần đỡ hơn.

Với Long Châu, đây là mặt hàng thiết yếu, không nằm trong vòng quay chung của xã hội. Thậm chí, tôi đánh giá so với ăn uống thì thuốc còn thiết yếu hơn. Người ta có thể ăn ít thịt đi, nhưng thuốc men, chăm sóc sức khỏe thì không thể giảm, đặc biệt với thuốc mãn tính, thuốc uống mỗi ngày.

Vì vậy, ban lãnh đạo hay nói vui FRT là máy bay 2 động cơ. Một động cơ nằm ở tình huống không thuận lợi, động cơ kia nếu được thuận lợi hơn như Long Châu thì đẩy mạnh tăng tốc. Theo đó, năm nay, Long Châu vẫn giữ nguyên kế hoạch về độ phủ, thậm chí đẩy nhanh hơn với việc mở thêm 500-600 cửa hàng trong 2023.

Để đẩy mạnh tăng tốc động cơ Long Châu, Công ty đánh giá điểm khác biệt của Long Châu với các chuỗi khác trong mảng là gì?

Long Châu có điểm khác với chuỗi khác là khởi nghiệp ở TP.HCM và miền Nam nhưng đến nay đã có mặt ở 63 tỉnh, thành trong cả nước. Đây là một trong các yếu tố giúp Long Châu phát triển bền vững vì không phụ thuộc vào thị trường nào.

Thứ hai, Long Châu đặc biệt quan tâm tới vấn đề trải nghiệm khách hàng. Chúng tôi coi là vấn đề cốt lõi không chỉ riêng với bán lẻ, đặc biệt là dược phẩm. Bởi liên quan tới sức khỏe con người thì việc tư vấn dùng thuốc, đúng liều và luôn cố gắng làm việc với nhà cung cấp để có giá tốt nhất là thuốc mãn tính cho người già là điều quan trọng. Long Châu cũng bị ảnh hưởng bởi tỷ giá, lãi suất dòng tiền nhưng chúng tôi luôn cố gắng bình ổn giá, giúp cho khách hàng đỡ gánh nặng tài chính. Chúng tôi có tệp khách hàng lớn đều mỗi tháng, là điều quan trọng cần giữ.

Thứ ba, Long Châu đi vào sản phẩm trị các bệnh lý đòi hỏi trình độ chuyên môn, phối hợp với hãng chặt chẽ. Chẳng hạn năm rồi chúng tôi hỗ trợ nhiều bệnh nhân ung thư tiếp cận với thuốc chính hãng (điều quan trọng trong điều trị ung thư) với giá hỗ trợ bởi các hãng dược mà FRT làm đối tác chiến lược.

Vài ngày trước, chúng tôi ký kết với Hội bệnh Alzheimer và rối loạn thần kinh nhận thức Việt Nam (VnADA) nhằm nâng cao nhận thức về bệnh trong cộng đồng và chất lượng chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân Alzheimer tại Việt Nam. Đây là bệnh chưa có thuốc đặc trị, phải phát hiện sớm mới chữa khỏi được, nguy hiểm không kém gì ung thư. Chúng tôi là cánh tay nối dài để thay đổi nhận thức của người Việt về bệnh này. Khi phát hiện sớm, chi phí chữa thấp hơn nhiều khi để mọi việc đi quá xa, lúc đó tốn nhiều tiền.

Đó là những điểm khác biệt lớn của Long Châu so với đối thủ khác đơn thuần chỉ làm thương mại là chính.

Mùa đại hội cổ đông đang đến, công ty đã lên kế hoạch các con số kinh doanh ra sao cũng như hoạch định ứng phó với khó khăn hiện tại?

Dự kiến ngày 14/4 tới FRT sẽ tổ chức ĐHĐCĐ nhưng thú thực đến giờ này HĐQT công ty vẫn chưa chốt con số kế hoạch kinh doanh cuối cùng. Sau 2 tháng đầu năm với tình hình kinh doanh hiện nay việc điều chỉnh là cần thiết.

Về mặt tỷ trọng, năm 2022 Long Châu chiếm 30% doanh thu, dự kiến năm nay chiếm khoảng 35%, phần còn lại vẫn đến từ FPT Shop. Chúng tôi vẫn chờ đợi một kịch bản tốt lên ở quý 4, gắn liền với ra mắt sản phẩm iPhone mới.

Trong giai đoạn khó khăn, chúng tôi chỉ điều chỉnh một số thứ, như những dự án đầu tư chưa quá gấp tạm thời chưa đầu tư trong năm nay, kiểm soát kỹ các chi phí trong đó có chi phí nhân viên với sự giúp sức của công nghệ. Công nghệ giúp thiết lập khung giờ nào cửa hàng cần bao nhiêu nhân viên, không nhất thiết cố định ca sáng 4 người ca chiều 4 người như trước, có thể ca sáng chỉ cần 1-2 người và dồn 7-8 người vào ca tối.

Hay về mặt bằng, chúng tôi xác định họ là đối tác quan trọng, nếu không có họ chúng tôi không thể có những vị trí đẹp. Theo đó, chúng tôi chia sẻ thông tin với chủ mặt bằng về tình hình thị trường, kỳ vọng họ đồng hành khi thuận lợi cũng như khi khó khăn, không chỉ là giảm tiền thuê.

Bà có thể chia sẻ tỷ trọng đóng góp của Apple trong FPT Shop?

Về mặt tỷ trọng, Apple là hãng chặt chẽ về mặt công bố thông tin, chúng tôi không được công bố thị phần của họ trong FPT Shop.

Tôi chỉ có thể chia sẻ, sản phẩm của Apple là ngành hàng chủ lực của FPT Shop. Chúng tôi mất nhiều công sức để xây dựng được “top of mind” cho khách hàng là mua Apple thì đến FPT Shop, nên chúng tôi vẫn chủ ý chiến lược đó không thay đổi. Không vì bất kỳ tình hình thị trường nào mà thay đổi chủ ý chiến lược ấy, một khi đã lên số 1 thì phải giữ cho bằng được vị thế.

Trước sức mua giảm, việc các nhà bán lẻ điều chỉnh iPhone giảm giá mạnh có phải để kích cầu?

Giá là phản ứng cung cầu. Hiện lượng cung của iphone dồi dào, không khan hiếm như thời gian đầu. Khi cung dồi dào thì chắc chắn giá giảm.

Thực ra áp lực lớn nhất với nhà bán lẻ đến từ tồn kho, dòng tiền. Trong tình hình lãi suất cao hơn như hiện nay, mọi người đều bị áp lực dòng tiền, chi phí lãi vay, theo đó việc tối ưu xử lý tồn kho là đương nhiên.

Việc giảm giá iPhone đến từ 2 yếu tố. Thứ nhất là cung nhiều, thứ 2 là áp lực tối ưu tồn kho, dòng tiền. FPT Shop doanh số có giảm nhưng đỡ hơn so với mức giảm chung của thị trường do liên quan tới tồn kho và dòng tiền.

Như vậy, FRT xác định giai đoạn hiện nay, Long Châu là át chủ bài trong chiến lược phát triển?

Có 2 trụ đỡ quan trọng cho chúng tôi trong giai đoạn khó khăn này, một là Long Châu kinh doanh mặt hàng thiết yếu, hiện đã qua giai đoạn startup, hai là Tập đoàn FPT hỗ trợ nhiều về nguồn vốn, công nghệ.

Bởi vì như mọi người biết, đứng sau lưng FRT là Tập đoàn FPT. Dòng tiền của FPT rất tốt do hoạt động đa ngành, nhiều ngành doanh thu lớn đều đến từ thị trường nước ngoài, thứ nhất không bị ảnh hưởng bởi thị trường Việt Nam như software, thứ hai giáo dục và thứ ba là viễn thông vẫn rất tốt.

Khi FPT bảo lãnh cho FRT để tiếp cận các nguồn vốn vay dễ hơn, các ngân hàng dành cho chúng tôi lãi suất tốt nhất có thể. Vào tình thế khó khăn này thì mới thấy đứng trên vai người khổng lồ quan trọng như thế nào, đứng sau lưng mình là ai, chưa bao giờ chúng tôi tự hào là thành viên FPT đến thế. Các nhà bán lẻ khác họ là cuối cùng, FRT thực sự đỡ hơn nhiều.

Với công nghệ, các đơn vị khác phải đầu tư, thậm chí đầu tư lớn, đầu tư sai, trong khi chúng tôi được hỗ trợ rất tốt từ tập đoàn mẹ, tất cả nền tảng của chúng tôi đẩy lên cloud, tiết kiệm nhiều chi phí thuê data center hay chi phí vận hành chuyển hệ thống cũ rất đắt đỏ… Chi phí lớn nhất với nhà bán lẻ là mặt bằng, nhân viên, hạ tầng, FRT có thuận lợi như vậy giúp tối ưu chi phí nhanh.

Tôi xin nhấn mạnh lại, trong nguy thì phải tìm được cơ hội. Như tinh thần của người FPT, thay đổi nhanh để thích ứng với khó khăn, không cảm thấy lo lắng hay bất an trong giai đoạn này, mà giữ tâm thế bình tĩnh, chỉ làm những việc quan trọng.

Xin cảm ơn bà!