Nghĩa trang liệt sĩ Quốc gia Đường 9 nhìn từ trên cao với hơn 10.000 liệt sĩ đang yên nghỉ tại đây. Ảnh: TRƯỜNG SƠN

Đau đáu lời thề đưa đồng đội về với quê hương, gia đình nhưng vì nhiều lý do mà không thể thành hiện thực. Không đưa được đồng đội về với quê hương thì đưa quê hương vào với đồng đội. Tâm nguyện đó đã tạo nên chương trình hành hương ấm tình đồng đội mang tên "Đưa quê hương vào cho đồng đội” được tổ chức trong nhiều năm qua.

Năm 2012, tôi có dịp tham gia vào chương trình hành hương “Đưa quê hương vào cho đồng đội” do Ban liên lạc Trung đoàn 27 và các đơn vị đã từng chiến đấu tại mặt trận Quảng Trị tổ chức. Những ngày cuối tháng 4 đầu tháng 5 năm 2012, hòa vào không khí quê hương Quảng Trị kỷ niệm 40 năm ngày giải phóng, những cựu chiến binh trên khắp mọi miền đất nước lại tìm về với Quảng Trị. Họ trở lại mang theo tấm lòng tri ân, hoài niệm sâu sắc về một thời binh lửa. Trong chương trình đưa quê hương vào cho đồng đội, những cựu chiến binh mang hơi ấm của quê hương, gia đình vào với đồng đội đã vĩnh viến đã nằm lại trong lòng đất mẹ Quảng Trị.

Về để thắp nén hương tưởng nhớ, để tri ân và sưởi ấm nơi yên nghỉ của các anh. Cựu chiến binh, nhà báo Lê Bá Dương chia sẻ: “Anh em chúng tôi về lại Quảng Trị, thực hiện việc đem đất, nước quê hương vào cho đồng đội. Trước đây chúng tôi chỉ lấy 3 loại đất tượng trưng là đất Hoàng thành Thăng Long, đất Núi Chung Nam Đàn, đất 18 thôn Vườn Trầu, nước Hồ Gươm, tượng trưng cho tinh khí đất trời…

Sau đó, từ tâm nguyện của đồng đội chúng tôi, rất nhiều thân nhân anh hùng Liệt sĩ, chúng tôi động viên anh em đồng đội trước khi hành hương thì sang nhà bạn bè mình lấy một năm đất của gia đình họ, một ít nước giếng, ao gia đình họ mang vào cho đồng đội mình.”

Các cựu chiến binh dâng hương tại Nghĩa trang liệt sĩ Quốc gia Đường 9. Ảnh: TRƯỜNG SƠN

Đó là lần thứ 3 chương trình “Đưa quê hương vào cho đồng đội” được tổ chức với gần 800 thành viên, trong đó có nhiều thân nhân của các liệt sĩ. Hành hương về nơi người thân của mình đã từng chiến đấu và nằm lại, lặng lẽ hòa dòng nước mang theo từ quê nhà vào lòng sông Thạch Hãn, vào đất Quảng Trị, những người thân của các anh hùng liệt sĩ cảm thấy được an ủi. Họ mong rằng, linh hồn người anh em, người con của họ sẽ cảm nhận được hơi ấm từ quê hương gia đình khi nằm lại nơi mảnh đất này.

Từ cuộc hành hương đầu tiên vào năm 2009, với sự tham gia của hơn 250 đồng đội và 21 thân nhân, đến nay, đã có 6 cuộc hành hương “Đưa quê hương vào cho đồng đội” được tổ chức thành công trên địa bàn tỉnh Quảng Trị.

Rừng Hồ Khê, nơi từng là cứ điểm quan trọng bậc nhất trong cuộc kháng chiến chống Mỹ bởi một khi chiếm được Hồ Khê coi như đã kiểm soát cửa ngõ chiến khu miền tây bắc Cam Lộ. Nơi câu chuyện về sự hy sinh của 13 chiến sĩ chống lại đợt càn quét của hơn 500 lính đối phương trong trận Hồ Khê đã trở thành truyền thuyết. Mỗi năm đoàn hành hương “đưa quê hương vào cho đồng đội” lại chọn rừng Hồ Khê để thực hiện chương trình “Đêm ấm rừng đồng đội”.

Hát cho đồng đội tôi nghe. Ảnh: BÍCH LIÊN

Lễ nhập thủy nước sông quê do đoàn hành hương mang từ các miền quê vào cho đồng đội diễn ra trong không khí trang nghiêm, tại bia tưởng niệm được xây dựng nơi từng là trận địa phòng ngự của ta bảo vệ phía đông Thành Cổ Quảng Trị. Và sự kiện trọng đại nhất của chuyến hành hương là “Hòa đất nước quê hương vào lòng Thạch Hãn”. Đất và nước được lấy từ Hoàng thành Thăng Long, hồ Gươm; từ Đền Hùng, sông Thao; từ sông Lam, núi Quyết; cùng với đất “Mười tám thôn vườn trầu Hóc Môn”, nước sông bến Nhà Rồng... đã được hòa chung trong một nghi lễ trang nghiêm trước khi hòa vào lòng sông Thạch Hãn, nơi yên nghỉ các hương hồn anh hùng liệt sĩ trong 81 ngày đêm chiến đấu bảo vệ Thành Cổ, mùa hè đỏ lửa năm 1972.

Đất nước đã ca bài ca khải hoàn, cuộc sống đã hồi sinh trên những thửa đất ngày xưa từng bị bom đạn cày xới. Những người lính trở về hôm nay hiểu rằng, từng tấc đất Quảng Trị hồi sinh hôm nay thấm máu xương đồng chí đồng đội họ. Hòa bình là niềm tự hào đồng thời là nổi day dứt, nhớ thương khôn xiết của những người trở về đối với những người nằm lại trong lòng chiến trường.

Các cựu chiến binh dành phút mặc niệm với đồng đội đã ngã xuống. Ảnh: TRƯỜNG SƠN

Nhà báo, cựu chiến binh Lê Bá Dương xúc động chia sẻ: “Tất cả chúng tôi, những người lính chịu đựng cuộc chiến gian khổ nhất, ác liệt nhất thì khát vọng hòa bình là khát vọng lớn lao nhất. Phải nói niềm vui chiến thắng lúc nào cũng tràn ngập trong người lính. Nhưng chính niềm vui chiến thắng đó cũng là lúc chúng tôi cảm nhận nỗi đau đớn, mất mát lớn lao, khi đứng sững lại đón niềm vui đó mà xung quanh mình, trước mặt mình, hai bên mình, sau lưng mình vắng rất nhiều đồng đội đã nằm lại trên chiến trường này”.

Đã từng gạt nước mắt chôn cất những đồng chí, đồng đội vào lòng đất chiến trường với lời hứa: Hòa bình lập lại, chúng tôi nhất định sẽ đưa các anh về yên nghỉ trên mảnh đất quê nhà. Nhưng lời hứa ấy sao có thể thực hiện được bởi bom đạn hàng giờ, hàng ngày vẫn cày xới mảnh đất này, bởi chiến tranh tàn khốc vẫn cứ diễn ra. Trở về với đồng đội, mang quê hương gia đình vào với những người đã vĩnh viễn nằm lại coi như một lời tạ tội cho lời hứa không thể thực hiện.”

Các đoàn cựu chiến binh trên cả nước trở về Quảng Trị để dâng hoa, dân hương nhân 75 năm Ngày Thương binh - liệt sĩ (27/7/1947-27/7/2022). Ảnh: TRƯỜNG SƠN

Đưa nắm đất, giọt nước vào để những người nằm lại được cảm nhận hơi ấm từ quê hương, gia đình, để dù nằm ở đâu thì quê hương, gia đình vẫn luôn ở bên các anh, đất mẹ Quảng Trị sẽ ôm ấp, chở che các anh như chính người con của mình.

Máu lửa khốc liệt đã qua. Ngày nay hoa đã nở. Cuộc sống đã hồi sinh trên những mảnh đất từng bị bom đạn dày xéo. Quê hương, đất nước muôn đời sẽ vẫn ca bài ca về các anh, về tinh thần chiến đấu quả cảm, ngoan cường, anh dũng, về sự hy sinh bất diệt. Các anh đã ra đi cho Tổ Quốc muôn đời còn mãi.

Thảo Ngân và biểu tượng nghệ thuật về Người Mẹ Liệt sĩ - Người Mẹ Anh hùng Năm 1995, Thảo Ngân đã làm Hội Nghệ sĩ Nhiếp ảnh Việt Nam và những ai quan tâm đến nghệ thuật nhiếp ảnh nghiêng mình ...

Đoàn công tác Tổng LĐLĐ Việt Nam tri ân các anh hùng liệt sĩ tại Quảng Trị Ngày 21/7, Đoàn công tác của Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam do đồng chí Phan Văn Anh làm Trưởng đoàn đã đến Quảng ...

LĐLĐ Hà Tĩnh dâng hương, tri ân các anh hùng liệt sĩ tại Quảng Trị Ngày 24/7, Đoàn công tác của Ban Thường vụ LĐLĐ tỉnh Hà Tĩnh do đồng chí Nguyễn Văn Danh - Ủy viên Ban Chấp hành ...