Ảnh minh họa

Tính đến nay, gần 3 tháng sau khi dịch Covid-19 bùng phát tại Trung Quốc và gần 2 tháng sau khi dịch tràn đến Việt Nam, hàng nghìn doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp vừa và nhỏ đang gặp khó khăn trong sản xuất, kinh doanh, thậm chí phải giãn việc, sản xuất cầm chừng hoặc đứng trước nguy cơ phá sản.

Một nghiên cứu cho thấy, nếu dịch diễn ra trong 6 tháng, hơn 73% số doanh nghiệp vừa và nhỏ ở nước ta có thể sẽ phá sản. Chính phủ đã có nhiều biện pháp giúp đỡ các doanh nghiệp, như chỉ đạo ngân hàng giãn nợ, khoanh nợ, chậm trả lãi; ngành Thuế giảm thuế, cho phép trả chậm thuế... nhằm giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn. Khối doanh nghiệp không những là rường cột của nền kinh tế quốc dân, đầu tàu dẫn dắt tăng trưởng, mà còn mang lại công ăn việc làm cho một lực lượng lớn lao động, góp phần ổn định xã hội.

Không ai mong muốn các doanh nghiệp phải giải thể, phá sản, nhưng nếu doanh nghiệp chấm dứt hoạt động thì người lao động bị ảnh hưởng như thế nào và có quyền lợi gì?

Pháp luật quy định doanh nghiệp chỉ được giải thể khi bảo đảm thanh toán hết các khoản nợ, nghĩa vụ tài sản khác và không trong quá trình giải quyết tranh chấp tại Tòa án hoặc cơ quan trọng tài. Theo đó, các khoản nợ của doanh nghiệp được thanh toán theo thứ tự sau đây:

Nếu dịch Covid-19 kéo dài 6 tháng, 73,8% doanh nghiệp có nguy cơ phá sản hoặc giải thể, tác động nặng nề đến nền kinh tế và ảnh hưởng xấu đến quyền lợi của người lao động. Ảnh danviet.vn

a). Các khoản nợ lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội theo quy định của pháp luật và các quyền lợi khác của người lao động theo thỏa ước lao động tập thể và hợp đồng lao động đã ký kết;

b). Nợ thuế;

c). Các khoản nợ khác.

Như vậy, khi doanh nghiệp giải thể thì người lao động được ưu tiên thanh toán các khoản nợ lương, trợ cấp, BHXH và các quyền lợi có thỏa thuận trước đó.

Còn trường hợp thẩm phán ra quyết định tuyên bố phá sản doanh nghiệp thì tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã được phân chia theo thứ tự sau:

a). Chi phí phá sản;

b). Khoản nợ lương, trợ cấp thôi việc, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đối với người lao động, quyền lợi khác theo hợp đồng lao động và thỏa ước lao động tập thể đã ký kết;

c). Khoản nợ phát sinh sau khi mở thủ tục phá sản nhằm mục đích phục hồi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, hợp tác xã;

d). Nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước; khoản nợ không có bảo đảm phải trả cho chủ nợ trong danh sách chủ nợ; khoản nợ có bảo đảm chưa được thanh toán do giá trị tài sản bảo đảm không đủ thanh toán nợ.

Như vậy, khi doanh nghiệp phá sản thì người lao động được ưu tiên thanh toán thứ hai với các khoản lương, trợ cấp, bảo hiểm xã hội và các quyền lợi có thỏa thuận trước đó.

Đối với trường hợp doanh nghiệp phá sản nhưng không đủ tiền trả lương và các quyền lợi cho người lao động, Luật Phá sản quy định: Nếu giá trị tài sản không đủ để thanh toán theo quy định tại Khoản 1 Điều 54 thì từng đối tượng cùng một thứ tự ưu tiên được thanh toán theo tỷ lệ phần trăm tương ứng với số nợ.

Khoản 1, Khoản 2, Điều 48 Bộ luật Lao động thì quy định: Khi hợp đồng lao động chấm dứt theo quy định thì người sử dụng lao động có trách nhiệm chi trả trợ cấp thôi việc cho người lao động đã làm việc thường xuyên từ đủ 12 tháng trở lên, mỗi năm làm việc được trợ cấp một nửa tháng tiền lương.

Thời gian làm việc để tính trợ cấp thôi việc là tổng thời gian người lao động đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động trừ đi thời gian người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của Luật Bảo hiểm xã hội và thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp thôi việc. Tiền lương để tính trợ cấp thôi việc là tiền lương bình quân theo hợp đồng lao động của 06 tháng liền kề trước khi người lao động thôi việc.