Kiểm định viên kiểm định lại các công tơ điện đến hạn

Hiện nay, một công tơ điện trước khi đưa ra thị trường phải qua quy trình như thế nào?

Ông Võ Văn Quang: VI-NA-SI-NO hiện sản xuất công tơ điện tử theo quy trình ISO 9001-2015. Tiêu chuẩn sản xuất công tơ được doanh nghiệp đăng ký phê duyệt mẫu với Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng là IEC 62053-21 và IEC 62053 - 23. Ngoài ra công tơ được sản xuất phải được kiểm định toàn bộ theo tiêu chuẩn ĐLVN 39-2019.

Sản phẩm trước khi sản xuất phải được Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng phê duyệt mẫu, được thử nghiệm theo tiêu chuẩn ĐLVN 237-2011. 100% sản phảm được sản xuất ra phải được kiểm định theo tiêu chuẩn ĐLVN 39-2019 bởi các kiểm định viên do Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cấp thẻ. Họ sẽ kiểm định trên bàn kiểm, chuẩn đo lường được Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cấp giấy.

Ngoài ra, mỗi một lô hàng trước khi ra thị trường đều được kiểm tra bởi một đơn vị độc lập thứ 3 để lấy mẫu ví dụ như Trung tâm Kỹ thuật Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Quatest 1, 2, 3) Viện Đo lường Việt Nam (VMI) để chứng nhận lô hàng. Đơn vị kiểm định độc lập đó khác với bên mua, bên bán, số lượng kiểm tra ngẫu nhiên chiếm 5-10% lô hàng.

Các công tơ được bảo mật như thế nào để hạn chế can thiệp làm sai lệch thông số?

Ông Võ Văn Quang: Công tơ điện tử được bảo mật 3 cấp gồm: Bảo mật phần mềm; Khóa cứng bên trong công tơ; Bảo mật kiểm định gồm bấm chì, niêm phong. Nếu không cắt chì, tháo niêm phong của công tơ điện ra thì ngành Điện cũng như nhà sản xuất không thể điều chỉnh gì được. Chỉ khi nào đem công tơ đó về chính nơi sản xuất ra nó, cắt chì ra hết, nhà sản xuất dùng phần mềm của mình mới hiệu chỉnh được công tơ đó. Tức là không ai hiệu chỉnh được sản phẩm đó hết! Chì niêm phong có mã chì của nhà sản xuất. Mã chì đó do Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cấp. Trước khi treo công tơ đó lên cho người sử dụng điện, công tơ đó phải được bấm chì. Như vậy nếu chì niêm phong vẫn còn thì không ai có thể làm gì với cái công tơ đó cả!

Tức là không có cách nào để tác động vào công tơ điện?

Ông Võ Văn Quang: Nếu có tác động thì chỉ có tác động từng cái một bằng cách phá niêm phong chì ra chứ không thể điều chỉnh hàng loạt được!

Đại diện Hội bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam trao đổi với kiểm định viên Phân xưởng Kiểm tra Kiểm định, Công ty Cổ phần Cơ điện Đồng Nai

Khi công tơ đưa vào sử dụng, trước đây là sau 5 năm, quy định mới là sau 6 năm thì công tơ đó được ngành Điện tháo xuống đưa đi kiểm định. Vậy quá trình kiểm định đó có thể bị tác động không?

Ông Võ Văn Quang: Công tơ điện sau 5 năm sử dụng, quy định mới bây giờ là 6 năm, sẽ được thay mới, công tơ người dân đang sử dụng sẽ được đưa đi kiểm định. Nơi đảm nhận việc kiểm định là các trung tâm cơ điện như Cần Thơ, Đồng Nai, Vũng Tàu… Họ chỉ có nhiệm vụ là dùng bàn kiểm, kiểm định lại xem công tơ điện đó đạt hay không đạt để loại bỏ hay tiếp tục sử dụng. Sau đó họ bấm chì lại, họ không thể can thiệp vào công tơ được vì họ không phải là nhà sản xuất bởi chỉ có nhà sản xuất mới có phần mềm để có thể hiệu chỉnh công tơ đó.

Một số trung tâm kiểm định là các công ty cổ phần cơ điện có cổ phần của ngành điện. Vậy có gì đảm bảo là họ sẽ không tác động, làm sai lệch theo hướng có lợi cho ngành điện?

Ông Võ Văn Quang: Tôi khẳng định đối với công tơ điện tử là không thể làm sai lệch được vì chỉ có nhà sản xuất mới hiệu chỉnh được sản phẩm của chính họ.

Nếu người dân nghi ngờ công tơ chạy sai, có vấn đề thì có thể mua 1 công tơ khác đã được kiểm định rồi lắp bên cạnh để so sánh. Hoặc cùng với ngành điện niêm phong công tơ đó và đưa qua trung tâm kiểm định mà mình tin tưởng để kiểm định. Nếu đạt thì người dân trả chi phí đó, còn không thì ngành điện sẽ trả, bồi thường nếu công tơ sai.

Người dân thường phàn nàn là cứ sau khi thay công tơ thì tiền điện thường cao hơn, công tơ mới nhạy hơn công tơ lâu năm hay sao?

Ông Võ Văn Quang: Cái này có thể là cảm giác của người dân thôi chứ mỗi công tơ được đưa ra thị trường đã đạt được tiêu chuẩn ĐLVN rồi nên việc gây ra sai số sẽ không có hoặc nếu có thì phải trong giới hạn cho phép. Đặc biệt là công tơ điện tử, cấp chính xác của nó là cấp độ 1, độ nhạy cao hơn.

Độ nhạy cao hơn thì có lợi cho ai?

Ông Võ Văn Quang: Cả người dân và ngành điện đều có lợi. Nó giống như một cái cân chính xác. Công tơ điện tử cấp chính xác của nó là cấp độ 1, vậy thì thông tin về đo đếm điện sẽ được minh bạch, chính xác hơn, không ai chịu thiệt mà cũng không ai được lợi hơn cả!

Xin cảm ơn ông về cuộc trao đổi này!