Hoạt động thanh tra việc thực hiện BHXH tại doanh nghiệp.

Theo cơ quan BHXH Việt Nam, tính đến ngày 30/11/2019, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã tiến hành thanh tra chuyên ngành đóng tại 8.574 đơn vị, qua đó đã phát hiện 29.050 lao động thuộc đối tượng phải tham gia BHXH, BHTN, BHYT nhưng chưa tham gia hoặc đóng thiếu thời gian với số tiền phải truy đóng là 127,4 tỷ đồng. Ngoài ra có 33.011 lao động tham gia thiếu mức quy định với số tiền phải truy đóng là 63,5 tỷ đồng; tổng số tiền nợ đóng các đơn vị đã nộp trong thời gian thanh tra là 880,9 tỷ đồng.

Hiện nay, theo quy định tại Điều 216, Bộ luật Hình sự năm 2015 (được sửa đổi, bổ sung năm 2017), người nào có nghĩa vụ đóng BHXH, BHYT, BHTN cho người lao động mà gian dối hoặc bằng thủ đoạn khác để không đóng hoặc không đóng đầy đủ theo quy định từ 6 tháng trở lên thuộc một trong những trường hợp trốn đóng từ 50.000.000 đồng trở lên, hoặc trốn đóng từ 10 người trở lên, đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt tiền từ 50.000.000 đồng đến 1.000.000.000 đồng, phạt cải tạo không giam giữ đến 1 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 7 năm. Người phạm tội còn có thể bị phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 100.000.000 đồng, cấm đảm nhiệm chức vụ, cấm hành nghề hoặc làm công việc nhất định từ 1 năm đến 5 năm. Pháp nhân thương mại phạm tội thì bị phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 3.000.000.000 đồng.

Trong thời gian qua, cơ quan BHXH các địa phương đã chuyển hàng chục hồ sơ của các doanh nghiệp nợ đọng kéo dài, trốn đóng bảo hiểm sang cơ quan công an để đề nghị điều tra, xử lý.

Theo các quy định hiện hành (, ), tổ chức BHXH có quyền và trách nhiệm tổ chức thực hiện chế độ, chính sách BHXH, BHYT, tuy nhiên, BHXH lại chỉ có chức năng thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH, BHTN, BHYT, không có chức năng thanh tra, xử lý vi phạm trong việc thực hiện chính sách pháp luật về BHXH, BHYT đối với các tổ chức, cá nhân, đơn vị sử dụng lao động và các cơ sở khám chữa bệnh BHYT. Vì vậy trong thời gian qua, BHXH Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các Bộ, Ngành hữu quan trong hoạt động thanh tra, kiểm tra liên ngành và giải quyết khiếu nại, tố cáo về lĩnh vực BHXH, BHYT, BHTN; chỉ đạo BHXH các tỉnh tăng cường phối hợp với Thanh tra ngành Lao động - Thương binh và Xã hội, ngành Y tế thanh tra, kiểm tra việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHYT, BHTN; kiểm tra, rà soát hồ sơ giải quyết hưởng chế độ BHXH, BHYT, BHTN; phối hợp với các cơ quan chức năng xử lý nghiêm đối với các tổ chức, cá nhân có hành vi trục lợi BHXH, BHYT, BHTN; kịp thời giải quyết đơn thư khiếu nại của người dân về chế độ, chính sách BHXH, BHYT, BHTN.

Được biết, hiện nay với vai trò là cơ quan tham gia tố tụng, hiện nay BHXH Việt Nam đang xây dựng và xin ý kiến về Dự thảo văn bản hướng dẫn tiếp nhận, xử lý thông tin; hồ sơ, quy trình kiến nghị khởi tố theo Điều 214, 215, 216 của Bộ luật Hình sự nhằm hướng dẫn BHXH các địa phương triển khai thực hiện quy trình tiếp nhận hồ sơ, thủ tục đề nghị khởi tố hình sự với những vi phạm về BHXH, BHYT và BH thất nghiệp.