Nơi "đỏ mắt", nơi lắc đầu ...

Đã hơn nửa tháng đăng thông tin “Tuyển lao động là người khiếm thính sản xuất các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ gỗ, chưa biết nghề sẽ được đào tạo, lương khởi điểm 4 triệu + lương sản phẩm + phụ cấp ăn trưa + hỗ trợ tiền thuê nhà trọ” trên các fanpage về người khuyết tật, chị Chử Thị Thanh Hương – Giám đốc Doanh nghiệp xã hội vì người khiếm thính (She+) vẫn "đỏ mắt" ngóng trông. Ngay cả khi mở rộng cả tiêu chí là người khiếm thính sang đối tượng là người khuyết tật, chị Hương vẫn chưa tuyển được người.

Tình trạng đó không hiếm, khi phiên hội chợ việc làm nào dành cho người khuyết tật, anh Hoàng Vũ – Giám đốc Công ty Cổ phần Thiết bị bảo hộ lao động (SafeViet) cùng cộng sự cũng đôn đáo mời chào tìm người khuyết tật về làm việc mà kết quả vẫn bằng không.

Có nhiều tổ chức quốc tế đang tham gia hỗ trợ người khuyết tật Việt Nam trong việc dạy nghề, hướng nghiệp và tạo việc làm - Ảnh: QUỐC NAM

Tìm hiểu về vấn đề này, chúng tôi được biết do rất nhiều nguyên nhân. Về phía người khuyết tật, họ vốn bị các rào cản xã hội nên mặc cảm, tự ti, đa số thường không chủ động tìm kiếm thông tin trên các kênh truyền thông, do đặc thù dạng tật nên không đáp ứng được yêu cầu của công việc. Với một số dạng tật như khuyết tật trí tuệ, bại não (CP), rất khó để làm được nghề, trong khi đó phần lớn người khuyết tật chưa được học nghề hoặc được đào tạo bất kỳ một nghề nghiệp nào. Bản thân tôi đã từng trực tiếp tư vấn, giới thiệu học nghề, việc làm cho thanh niên khuyết tật và nhận thấy không ít người còn chưa biết mình có năng lực gì, điểm mạnh, yếu của bản thân cũng như yêu thích công việc cụ thể nào. Nói không quá rằng, có khá nhiều người khuyết tật như con chim sống mãi trong lồng chở che, bao bọc nên ngại cất cánh.

Trong vấn đề việc làm cho thanh niên khuyết tật có cả vấn đề về vai trò tổ chức hội của người khuyết tật. Chẳng hạn, Hội Người khuyết tật Hà Nội có đầy đủ 30 Hội ở 30 quận, huyện, có đủ 30 câu lạc bộ phụ nữ, nhưng chỉ có 21 câu lạc bộ thanh niên với số lượng xấp xỉ 3 nghìn thanh niên trong số 18 nghìn hội viên đang tham gia sinh hoạt. Các cấp hội hoạt động theo nguyên tắc "4 tự", cán bộ hội không có lương, đa số các hội không có trụ sở làm việc nên việc truyền thông về tuyển sinh học nghề, việc làm đến phường, xã rất khó khăn.

Cũng có trường hợp người khuyết tật có đầy đủ trình độ, đáp ứng được nhu cầu của nhà tuyển dụng nhưng bị từ chối thẳng thừng vì không có vị trí phù hợp cho công việc của họ. Điển hình như anh Trần Thành Trung (31 tuổi, Giám đốc Công ty TNHH TĐT Digital), tốt nghiệp Cao đẳng chuyên ngành Công nghệ hạng Giỏi nhưng Trung đã nhận đủ 27 lần lắc đầu từ phía các cơ quan, doanh nghiệp cả trong và ngoài quốc doanh.

Giải pháp tháo nút thắt

Chị Phạm Thu Giang bị khuyết tật vận động, phải sử dụng xe lăn nhưng đang làm việc cho một tập đoàn may mặc với mức lương khá cao. Chị có được điều đó là nhờ tấm bằng thiết kế loại giỏi cùng vốn ngoại ngữ xuất sắc, song Giang không phải là “của hiếm” mà còn nhiều anh, chị em khuyết tật đang có được việc làm ổn định tại các doanh nghiệp, tổ chức khác.

Một người khuyết tật đang làm việc tại xưởng may của SafeViet với thu nhập ổn định - Ảnh: QUỐC NAM

Để được như họ, người khuyết tật cần tự vươn lên trong cuộc sống không chỉ bằng nghị lực mà cần cả vốn kiến thức, trình độ văn hóa, trình độ tay nghề phù hợp. Với các ngành nghề lao động phổ thông cần có các chương trình đào tạo phù hợp, đặc biệt cần nâng cao vai trò của các cấp Hội để tạo cầu nối gắn kết trong công tác dạy nghề, giới thiệu việc làm, đào tạo nâng cao năng lực của người khuyết tật như các kỹ năng mềm.

Bà Đinh Thị Thụy - Phó Chánh Văn phòng Ủy ban Quốc gia Người khuyết tật Việt Nam nhấn mạnh: “Hiện nay, còn nhiều khoảng trống về chính sách đối với người lao động là người khuyết tật, doanh nghiệp do người khuyết tật thành lập, doanh nghiệp có sử dụng lao động là người khuyết tật”. Để người khuyết tật có được việc làm cần có chính sách hỗ trợ phù hợp tạo điều kiện cho doanh nghiệp của người khuyết tật được hỗ trợ về thuế, bảo hiểm xã hội, các địa phương cần hỗ trợ cơ sở hạ tầng, tiếp cận vốn của Ngân hàng Chính sách xã hội diện tín chấp dễ dàng hơn.

Các tổ chức xã hội tư vấn cho doanh nghiệp sử dụng lao động là người khuyết tật trong cải tạo cơ sở hạ tầng, sắp xếp công việc phù hợp với dạng tật, năng lực - Ảnh: QUỐC NAM

Theo các nghiên cứu của Tổ chức Lao động quốc tế (ILO), nhiều người khuyết tật nằm ngoài thị trường lao động chính thống do phân biệt đối xử, thái độ tiêu cực và giả định chưa đúng về khả năng của họ. Cũng theo ILO, tỷ lệ thất nghiệp trong cộng đồng người khuyết tật ở Việt Nam có thể lên đến 30%, như vậy Việt Nam đang lãng phí nguồn đóng góp 3% GDP cho đất nước.

Người khuyết tật có việc làm không chỉ giúp họ tự tin hòa nhập mà còn giảm gánh nặng kinh tế cho gia đình, xã hội. Lao động là người khuyết tật được tham gia lao động giúp cho đất nước thêm phần phát triển và thực sự khi ấy mới không còn ai bị bỏ lại phía sau.

Phiên chợ Tết của những người “công nhân đặc biệt” Những “công nhân” là người khuyết tật cũng háo hức đi phiên chợ Tết. Nhưng họ không mua hàng giảm giá, mà là bán những ...

Tạo cơ hội để người khuyết tật được làm việc và cống hiến Những năm qua, lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã giao Công đoàn Bộ triển khai các chương trình bảo trợ 8 nhóm ...

Viết tiếp những khát vọng dang dở cho người khuyết tật Tại xưởng sản xuất chân tay giả của anh Nguyên, tôi bắt gặp những người khuyết tật, người bị tai nạn lao động, tai nạn ...