Bác sĩ Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết, sau khi vắc xin sốt xuất huyết được Bộ Y tế phê duyệt vào tháng 5/2024, VNVC đã tiến hành đặt hàng từ rất sớm và nỗ lực cùng nhà sản xuất để đưa về Việt Nam, kịp thời bảo vệ cho trẻ em, người lớn, góp phần giảm gánh nặng bệnh tật do sốt xuất huyết gây ra mỗi năm.

Thời điểm triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết càng ý nghĩa hơn khi nhiều dịch bệnh, đặc biệt là sốt xuất huyết đang diễn biến phức tạp, gia tăng số ca mắc khi mưa bão, lũ lụt xảy ra liên tiếp.

PGS.TS Trần Đắc Phu (thứ ba từ phải sang) - nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) chứng kiến Lễ ra mắt và triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết tại VNVC, chiều 20/9/2024.

Vắc xin sốt xuất huyết của Takeda, Nhật Bản được đưa vào sử dụng lần đầu tiên trên thế giới từ năm 2018, đến nay đã có mặt tại hơn 40 quốc gia, đặc biệt ưu tiên sử dụng cho các nước thường xuyên có dịch phức tạp. Đây là loại vắc xin phòng đầy đủ 4 tuýp virus gây bệnh sốt xuất huyết (DEN-1, DEN-2, DEN-3, DEN-4), hiệu quả đến hơn 80% và ngăn ngừa nguy cơ nhập viện lên đến 90%.

Vắc xin sốt xuất huyết phòng đầy đủ 4 tuýp virus gây bệnh, hiệu quả lên đến hơn 80% và ngăn ngừa nguy cơ nhập viện lên đến 90%.

Đặc biệt, vắc xin có hiệu quả phòng tái nhiễm cho người từng mắc , điều này rất có ý nghĩa đối với Việt Nam bởi hiện số người từng mắc sốt xuất huyết ít nhất một lần khá cao, với tình trạng lần mắc bệnh sau thường nặng hơn lần trước thì việc tiêm vắc xin kịp thời giúp người bệnh được bảo vệ tốt sức khỏe và tính mạng.

Người dân đến VNVC tiêm vắc xin sốt xuất huyết khi vừa ra mắt.

PGS.TS Trần Đắc Phu - nguyên Cục trưởng Cục Y tế Dự phòng (Bộ Y tế) cho biết Việt Nam hiện đang lưu hành cả 4 tuýp virus Dengue gây bệnh sốt xuất huyết, trong đó tuýp virus lưu hành chủ yếu là DEN-1, DEN-2. Tuýp DEN-2 thường liên quan đến các trường hợp mắc sốt xuất huyết nghiêm trọng và gây dịch, cũng như là nguyên nhân lớn dẫn đến các ca tử vong liên quan đến sốt xuất huyết.

Hằng năm số ca mắc và tử vong do sốt xuất huyết vẫn cao và ngày càng lan rộng do muỗi có đặc tính sinh sản ở trong nước như mảnh phế thải, chai lọ khi có nước mưa, chum vại, bể chứa nước, thậm chí ở các lư hương… và bay lơ lửng, đậu ở các vật dụng, rất khó phun thuốc loại trừ và giải quyết triệt để dù đã thực hiện nhiều năm qua.

“Vắc xin là thành quả rất lớn, sẽ góp phần hiệu quả trong công tác khống chế dịch. Việc sử dụng vắc xin sẽ giảm số ca mắc bệnh, những ca mắc nặng và ca tử vong”, PGS Trần Đắc Phu đánh giá.

ThS.BS Lê Hồng Nga - Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP HCM (HCDC) cho biết những năm gần đây dịch tễ sốt xuất huyết đã thay đổi, không còn phát triển theo chu kỳ mà tăng đều hàng năm, đặc biệt vào thời điểm cuối năm. Nguyên nhân của tình hình này chính là do hậu quả của sự đô thị hóa và sự nóng dần lên của toàn cầu đã tạo điều kiện cho muỗi gây bệnh sinh sôi phát triển mạnh. Các nước có mô hình dịch tễ tương đồng Việt Nam như Brazil đã đưa vắc xin vào tiêm chủng rộng rãi cho người dân.

Hệ thống kho lạnh di động đạt chuẩn GSP của VNVC vận chuyển vắc xin sốt xuất huyết đến các trung tâm tiêm chủng để phục vụ người dân.

“Kinh nghiệm nhiều năm qua cho thấy khi vắc xin được đưa vào sử dụng đều giúp giảm số ca bệnh rõ rệt. Theo kết quả giám sát dịch tễ, Việt Nam lưu hành cả 4 tuýp virus gây bệnh sốt xuất huyết, vắc xin dự phòng được cả 4 tuýp virus là cần thiết. Việc triển khai tiêm vắc xin sốt xuất huyết tại Việt Nam giúp ngành Y tế dự phòng và người dân có thêm vũ khí phòng bệnh và đối phó với dịch sốt xuất huyết hiệu quả, bên cạnh biện pháp kiểm soát muỗi, lăng quăng và ngăn ngừa muỗi đốt còn gặp nhiều khó khăn”, bà Nga đánh giá và lưu ý người dân vẫn cần duy trì các biện pháp phòng chống dịch khác như chống muỗi bằng việc dọn dẹp vệ sinh môi trường sống, ngủ mùng… bên cạnh tiêm vắc xin để kiểm soát dịch hiệu quả và bền vững.

TS.BS Nguyễn Minh Tuấn - Trưởng khoa Sốt xuất huyết, Bệnh viện Nhi đồng 1 (TP HCM) cho biết bệnh có thể gặp ở trẻ em và người lớn nhưng ở trẻ em, bệnh có nhiều nguy cơ diễn tiến nặng và tỷ lệ tử vong cao do thường dễ nhầm lẫn các dấu hiệu ban đầu với nhiều bệnh lý khác. Trẻ em thường không biết miêu tả triệu chứng bệnh, do đó bệnh thường phát hiện muộn gây khó khăn cho điều trị. Hiện bệnh chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chủ yếu điều trị triệu chứng như lọc máu, thay huyết tương, chống sốc... Chi phí điều trị một ca mắc sốt xuất huyết nặng có thể lên đến hàng trăm triệu đồng.

Nhiều trẻ sốt xuất huyết nhập viện khi đã có biến chứng nặng, rơi vào tình trạng sốc, trụy tim mạch, xuất huyết ồ ạt, giảm thể tích tuần hoàn có nguy cơ tử vong rất cao. Trẻ mắc sốt xuất huyết nặng có thể dẫn đến suy các cơ quan nội tạng, tổn thương gan nặng, phải điều trị hồi sức tích cực, thở máy, lọc máu, thay huyết tương rất phức tạp. Những năm gần đây, số ca mắc sốt xuất huyết nặng có dấu hiệu tăng lên có thể liên quan đến tuýp virus DEN-2 gây bệnh chiếm ưu thế, bệnh nhân thừa cân béo phì tăng, có bệnh nền kèm theo…

“Vắc xin sốt xuất huyết được đưa vào sử dụng tại Việt Nam sẽ giúp giảm gánh nặng bệnh tật cho người dân, giảm số ca nhập viện và biến chứng, tránh tình trạng quá tải, giúp các bệnh viện trung nguồn lực điều trị các bệnh không lây nhiễm”, bác sĩ Tuấn kỳ vọng.

VNVC sở hữu các hệ thống kho lạnh và dây chuyền lạnh bảo quản vắc xin đạt chuẩn quốc tế GSP, cùng lúc lưu trữ lên đến 400 triệu liều vắc xin chất lượng cao.

Theo dữ liệu của WHO, số ca mắc sốt xuất huyết đã tăng gấp 10 lần trong hai thập kỷ qua, từ 500.000 ca vào năm 2000 lên hơn 5 triệu ca vào năm 2019. Tại Việt Nam, nếu trước đây, giai đoạn 1980 - 2018, Việt Nam thường ghi nhận đỉnh dịch mỗi 10 năm, thì riêng giai đoạn 2019 - 2023, Việt Nam đã trải qua tới 2 đợt đỉnh dịch vào năm 2019 và năm 2022. Riêng năm 2022, cả nước có hơn 367.000 ca mắc, đứng thứ 2 toàn cầu, chỉ sau Brazil.

Chia sẻ thêm về gánh nặng bệnh sốt xuất huyết, bác sĩ Bạch Thị Chính cho biết sốt xuất huyết diễn biến khó lường và phức tạp, có thể gặp ở cả trẻ em và người lớn, trong đó các đối tượng có nguy cơ trở nặng cao hơn là trẻ em, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh mãn tính, béo phì… Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể gặp các biến chứng nguy hiểm do sốt xuất huyết như tụt huyết áp, suy tim, suy thận, sốc mất máu, suy đa tạng, xuất huyết não, hôn mê…

Với phụ nữ mang thai, sốt xuất huyết có thể gây suy thai, sinh non, thai chết lưu. Người mẹ có nguy cơ bị chảy máu khó cầm, tiền sản giật, tổn thương chức năng gan, thận, chảy máu kéo dài khi chuyển dạ gây nguy hiểm tính mạng.

Nếu sống sót sau nhiễm sốt xuất huyết nặng có biến chứng, gần 70% bệnh nhân giảm khả năng lao động, hơn 50% người sống chung với triệu chứng bệnh như đau khớp, đau cơ, suy nhược, yếu tay chân, rụng tóc… đến 2 năm.

Với diễn biến phức tạp của nhiều dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, Hệ thống tiêm chủng liên tiếp đưa về thêm nhiều vắc xin mới, vắc xin chất lượng cao để kịp thời phòng bệnh, bảo vệ sức khỏe trẻ em và người lớn.

Trong gần 8 năm qua, VNVC đã cùng các hãng vắc xin hàng đầu thế giới đưa về Việt Nam 13 loại vắc xin mới giúp người dân có thêm cơ hội tiêm nhiều loại vắc xin quan trọng phòng nhiều bệnh nguy hiểm. Tính từ đầu năm 2024 đến nay, VNVC đã mang về 3 loại vắc xin mới phòng bệnh viêm màng não mô cầu B thế hệ mới, vắc xin phế cầu 23 và vắc xin sốt xuất huyết. Dự kiến trong thời gian sớm nhất, VNVC sẽ tiếp tục đưa về Việt Nam vắc xin zona thần kinh phục vụ tiêm chủng phòng nguy cơ mắc mới và tái mắc bệnh cho người từ 18 tuổi.

Việc liên tiếp đưa về Việt Nam nhiều loại vắc xin mới và liên tục mở rộng hệ thống các trung tâm tiêm chủng đến các địa phương trên cả nước khẳng định quyết tâm của VNVC trong việc giúp trẻ em và người lớn tại Việt Nam có cơ hội được sử dụng đầy đủ các vắc xin phòng bệnh bảo vệ sức khỏe, cũng như được sớm tiếp cận với các vắc xin mới, chất lượng cao như người dân trên thế giới. Từ đó, giảm gánh nặng bệnh tật cho cộng đồng và áp lực khám chữa bệnh cho các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm cho ngành Y tế.