Từ năm 2021, lao động nghỉ hưu trước tuổi được tính lương như thế nào?

Bộ luật Lao động 2019 sẽ chính thức có hiệu lực kể từ ngày 01/01/2021, trong đó có sửa đổi một số quy định về điều kiện và cách tính lương cho những người lao động nghỉ hưu trước tuổi.

Điều kiện để người lao động nghỉ hưu trước tuổi theo quy định

Vì nhiều lí do khác nhau nên có những người người lao động không thể tiếp tục làm việc. Thay vì nghỉ việc và thanh toán bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần họ đã chọn cách nghỉ hưu trước tuổi để lĩnh lương hưu hàng tháng. Tuy nhiên, họ lại băn khoăn không biết với trường hợp như vậy thì mức lương hưu khi đó sẽ được tính như thế nào?

Cụ thể như trường hợp của cô Trương Hồng Nhung (Hai Bà Trưng - Hà Nội) là một ví dụ. Cô Nhung đã đóng BHXH được 28 năm, đến nay vì lí do sức khỏe suy giảm 61% (có chứng nhận của cơ sở y tế) nên cô muốn xin được nghỉ hưu sớm. Tuy nhiên, cô Nhung không rõ lương hưu hàng tháng sau này sẽ được tính như thế nào? Và cô cần làm những thủ tục gì để được nghỉ hưu trước tuổi.

Trước đây, theo Điều 55 Luật BHXH năm 2014 quy định các trường hợp có thể nghỉ hưu trước tuổi gồm có:

Lao động khi nghỉ việc phải có đủ 20 năm đóng BHXH. Ngoài ra, người lao động phải đáp ứng một trong các điều kiện như: (1) Nam từ đủ 51 tuổi, nữ đủ 46 tuổi; bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên. (2) Nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi; bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên. (3) Lao động suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên; có đủ 15 năm trở lên làm nghề hoặc công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, Bộ Y tế ban hành.

Tuy nhiên theo quy định mới của Bộ luật Lao động 2019 bắt đầu được áp dụng từ ngày 01/01/2021 tới đây thì người lao động muốn được nghỉ hưu trước tuổi cần đáp ứng các yêu cầu:

+ Có tuổi thấp hơn tối đa 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động khi bị suy giảm khả năng lao động từ 61% đến dưới 81%; có nghĩa là năm 2021, nam phải đủ 55 tuổi 3 tháng, nữ phải đủ 50 tuổi 4 tháng (Hiện nay quy định nam đủ 55 tuổi, nữ đủ 50 tuổi).

+ Có tuổi thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định tại Khoản 2 Điều 169 Bộ luật Lao động khi bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; tức là năm 2021, nam phải đủ 50 tuổi 03 tháng và nữ phải đủ 45 tuổi 04 tháng (Hiện nay quy định nam đủ 50 tuổi, nữ đủ 45 tuổi).

+ Có đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm thuộc danh mục do Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành và bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên.

Như vậy, đối chiếu với các quy định mới được điều chỉnh, trường hợp của cô Trương Hồng Nhung hoàn toàn có đủ điều kiện để xin được nghỉ hưu trước tuổi. Đó là đã đáp ứng quy định đủ số tuổi, chứng nhận sức khỏe suy giảm và thời gian tham đóng BHXH.

Về cách tính lương hưu, tại Điều 56 Luật BHXH năm 2014 có quy định rõ về mức hưởng lương hưu hằng tháng của người nghỉ hưu trước tuổi như sau:

Mức lương hưu hàng tháng của người lao động đủ điều kiện quy định tại Điều 55 của Luật này được tính bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH quy định tại Điều 62 của Luật BHXH năm 2014, tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.

Trường hợp tuổi nghỉ hưu có thời gian lẻ đến đủ 06 tháng thì mức giảm là 1%, từ trên 06 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm do nghỉ hưu trước tuổi.

Hồ sơ, Thủ tục xin HƯỞNG chế độ CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG NGHỈ hưu TRƯỚC TUỔI

Với trường hợp như của cô Trương Hồng Nhung nêu trên, cũng như những người lao động khi có mong muốn được nghỉ hưu sớm cần hoàn thiện các thủ tục sau đây:

(1) Sổ Bảo hiểm xã hội;

(2) Quyết định nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí hoặc văn bản chấm dứt hợp đồng lao động hưởng chế độ hưu trí;

(3) Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng giám định y khoa. Bản chính hoặc bản sao hợp lệ của một hoặc các giấy tờ khám, điều trị bệnh, hồ sơ bệnh án, giấy ra viện.

+ Sổ khám bệnh.

+ Bản sao Hồ sơ bệnh nghề nghiệp.

(4) Chứng minh nhân dân; Căn cước công dân; Hộ chiếu còn hiệu lực.

Trường hợp không có các giấy tờ nêu trên thì phải có Giấy xác nhận của công an cấp xã có dán ảnh, đóng giáp lai trên ảnh và được cấp trong thời gian không quá 03 tháng tính đến thời điểm hiện tại.

Hồ sơ này sẽ do người sử dụng lao động có trách nhiệm nộp hồ đến Hội đồng giám định y khoa nơi người lao động đang làm việc hoặc cư trú, sinh sống. Kết quả giám định của Hội đồng giám định y khoa, người lao động phải có tỷ lệ suy giảm khả năng lao động đáp ứng được yêu cầu của luật là 61% trở lên thì đủ điều kiện để giải quyết chế độ nghỉ hưu trước tuổi.

Sau đó, hồ sơ này tiếp tục được người sử dụng lao động nộp lên cơ quan BHXH. Thời hạn giải quyết hồ sơ là trong vòng 20 ngày kể từ thời điểm nhận đủ hồ sơ hợp lệ, cơ quan BHXH sẽ tiến hành giải quyết và tổ chức chi trả tiền lương hưu cho người lao động.

Nếu không giải quyết, cơ quan BHXH phải có nghĩa vụ thông báo bằng văn bản và nêu rõ lý do cho người lao động được biết, tránh tình trạng không trả lời và không nêu rõ lý do làm ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động.

Bài và ảnh: Phương Thuận