Bà Lê Thị Hiền, cán bộ công tác tại Công an quận Đống Đa (Hà Nội), đã có thái độ chống đối, mắng xối xả nhân viên hàng không, làm náo loạn tại sân bay Tân Sơn Nhất cách đây ít hôm.

Có thể chỉ là bộc phát hay nóng giận. Cũng không loại trừ "tính người ta thế" hoặc "quen miệng gây họa". Tất cả đều có nguồn cơn và nguyên cớ. Mọi chuyện nhiều khi không phải như đã thấy hay được nhìn. Nhưng dù thế nào, xuất phát do đâu hoặc bực tức điều gì thì lời nói ra ít nhiều thể hiện văn hóa hành xử và tư duy tôn trọng chuẩn mực chung.

Chuẩn mực ấy không phân biệt địa vị hay giới tính, chẳng ưu ái cho người này hay dễ dãi với người khác. Tất cả chỉ có một điểm chung đó là tôn trọng luật lệ, hành xử đúng mực với người khác và chính mình!

Phạt, xử lý, kỷ luật hay thậm chí nặng hơn với những hành vi vô văn hóa, gây ầm ĩ và xôn xao dư luận cũng chỉ giải quyết được phần ngọn. Nếu xung quanh chuyện thô tục là bình thường, chửi bậy chẳng hề hấn gì thì một thói quen đáng ngại sẽ hình thành. Thói quen ấy đôi khi phá dần nhân cách, hủy hoại các mối quan hệ, phá vỡ nhiều chuẩn mực mà đôi khi tưởng như vô tình.

Tôi không bênh vực những người như bà Hiền. Tôi cũng chẳng đồng tình với mức phạt 200.000 đồng mà bà ta đã bị. Tôi càng phản đối những hành vi tương tự nơi công cộng. Tôi lại không hề thích việc ấy lan truyền mà chỉ nhìn thấy những điều xấu xí.

Nhiều chuyện như thế, tất nhiên phải chịu sự phát xét của xã hội và trừng phạt của dư luận. Nhưng nếu chỉ ném đá và lãng quên sau vài ngày như một sự vụ nóng rồi nguội rất nhanh thì tôi tin sẽ tái diễn những điều như thế! Tôi mong làm thế nào để sau những việc không nên có như thế này, ai cũng nhìn lại mình để hành xử văn minh, thể hiện văn hóa nơi công cộng hoàn thiện hơn.

Những phong trào như “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa”, “Nét đẹp công chức”, “Thanh niên thanh lịch”, “Thành phố văn minh",... hay hàng loạt bộ quy tắc ứng xử văn hóa nơi công cộng, công sở đã ra đời, ban hành và phổ biến. Có nơi tốt hơn, văn minh lấn dần lạc hậu, tốt đẹp che bớt xấu xí nhưng vẫn còn những điều ngược lại.

Một xã hội hiện đại, văn hóa cao và an toàn với tất cả mọi người ngoài vắng bóng bạo lực, tệ nạn thì ứng xử có văn hóa nơi công cộng luôn là điều cần thiết và nên được bồi đắp. Rất khó yên lòng khi xung quanh luôn tiếng chửi thề. Không thể nói yên bình nơi có những con người đột nhiên lao vào ai đó giận dữ, côn đồ như từ một hành tinh khác.

Ứng xử văn hóa nơi công cộng không chỉ cho cá nhân mà còn đẹp thêm cộng đồng. Hành xử văn minh có lẽ tôn thêm nhân cách, mẫu mực cho trẻ thơ, kính trọng cho người già và tôn trọng chính bản thân mình.

Ai cũng có thể nói hay, người nào cũng có thể răn dạy nhưng giữ mình, kiềm chế và nhận rõ những gì nên làm nơi đông đúc, chốn văn minh có lẽ không thể ngày một ngày hai. Dù lâu, dù khó thì xã hội càng văn minh, văm hóa ứng xử càng cần nhiều.

Phạt tiền rất cần, xử lý đích đáng hay trừng phạt đủ sức răn đe phải được thực thi nhưng có lẽ tự răn, tự dạy để đừng đột nhiên ngày nào đó như bà H ông K lão C,... mới là điều xã hội này hướng tới. Sàm sỡ trong thang máy, dâm ô nơi vắng người, chửi bới ở sân bay,... chắc chắn sẽ vắng dần khi một nền tảng văn hóa công cộng dày thêm và phổ biến hơn.